جهت مطالعه عمیق آسیای مرکزی به زبان فارسی نیازمند هستیم

دکتر آکبوتا ژولداسبکوا رئیس دانشکده روابط بین‌الملل دانشگاه ملی اوراسیا قزاقستان در سخنرانی خود در وبینار «تاثیر جنگ اوکراین بر معادلات اقتصادی آسیای مرکزی» که به همت بنیاد مطالعات قفقاز برگزار گردید اعلام کرد؛ با وجود این­که در حوزه‌های ادبیات و زبان چهار جمهوری از پنج جمهوری در منطقه آسیای مرکزی فارسی زبان نیستند ولی فرهنگ و زبان فارسی از جایگاه بالایی در این منطقه برخوردار است و برای مطالعه عمیق درباره آسیای مرکزی نیاز به زبان فارسی احساس می ­شود.
ایشان در ادامه افزودند: موضوع جلسه ما تاثیر روابط اوکراین و روسیه بر کشورهای آسیای مرکزی است ولی من معتقدم که دانستن این هم بسیار مهم است که مفهوم سیاست خارجی کشورهای آسیای مرکزی را با بازیگران منطقه ای و جهانی مشخص کنیم. در این بین سه کشور ایران، ترکیه و هند بسیار مهم هستند. کشورهای آسیای مرکزی محصور در خشکی هستند. آنها بین چین و اوراسیا قرار دارند و یک کمربند افراط گرایی اسلامی اطراف آسیای مرکزی ار سین کیانگ چین تا افغانستان و پاکستان وجود دارد. در این بین هند به عنوان یک قدرت منطقه ای روابط خود را با روسیه و آسیای مرکزی گسترش داده است. این موضوع هم برای روسیه و هم کشورهای آسیای مرکزی به دلیل حفظ تعادل در راوبط خود با چین اهمیت دارد. اکنون با موضوع اوکراین آسیای مرکزی اهمیت بیشتری پیدا کرده است. پروژه های انرژی پررنگ تر از گذشته هستند. پروژه خط لوله گاز ترکمنستان، افغانستان،پاکستان به هند (تاپی) یکی از این پروژه ها است. با توجه به آمارهای اقتصادی  نیاز هند به انرژی رو به افزایش است. هند از نظر جغرافیایی ارتباط مستقیمی با آسیای مرکزی ندارد و در خشکی تنها از طرذیق چین یا پاکستان و افغانستان می تواند به آسیای مرکزی راه یابد. بنابراین هند و آسیای مرکزی برای اتصال به بازار یکدیگر به بندر چابهار نیاز دارند.
وی تاکید داشت: شریک دیگر آسیای مرکزی ایران است. بعد از فروپاشی شوروی و استقلال کشور ما، تهران شروع به حمایت از ما به صورت بسیار واقعگرایانه کرد. روابط ایران با منطقه آسیای مرکزی در درجه اول ابزار و فرصتی برای شکست انحصارهای سیاسی علیه این کشور است که در نتیجه تحریم­های غرب بر علیه ایران ایجاد شده است. ایران به دنبال رهبری اقتصادی در منطقه نیست و البته در این زمینه نیز قادر به رقابت با قدرت­های اقتصادی منطقه از جمله چین، روسیه و اتحادیه اروپایی نمی­باشد. اما از آن­جا که ایران دارای ظرفیت­ها و فرصت­های بسیار مهمی در زمینه زیرساختی و تکنولوژیکی می­باشد؛ از اهمیت بسیاری برای ما برخوردار است. با این حال بعید به نظر می­رسد ایران قادر به تغییر تعادل قدرت موجود در منطقه آسیای مرکزی باشد. روابط ایران با کشورهای آسیای مرکزی در حوزه اقتصادی از اهمیت بسیاری برای تهران برخوردار است. به همین دلیل همکاری در حوزه­های اقتصادی میان ایران با منطقه برقرار بوده و ما معتقد هستیم که در مرحله بعد همکاری در زمینه­های اجتماعی و انسانی می­تواند میان دو طرف توسعه پیدا کند؛ این امر می­تواند همکاری­ در حوزه­های دانشگاهی و آموزشی و افزایش تعاملات در حوزه زبان فارسی میان ایران و جمهوری­های آسیای مرکزی را شامل شود. این نکته حائز توجه است که با وجود این­که در حوزه های ادبیات و زبان چهار جمهوری از پنج جمهوری در منطقه آسیای مرکزی غیر فارسی است ولی با این وجود فرهنگ و زبان فارسی از جایگاه بالایی در این منطقه برخوردار است و برای مطالعه عمیق درباره آسیای مرکزی نیاز به زبان فارسی احساس می­شود.