دکتر آکبوتا ژولداسبکوا رئیس دانشکده روابط بینالملل دانشگاه ملی اوراسیا قزاقستان در سخنرانی خود در وبینار «تاثیر جنگ اوکراین بر معادلات اقتصادی آسیای مرکزی» که به همت بنیاد مطالعات قفقاز برگزار گردید اعلام کرد؛ با وجود اینکه در حوزههای ادبیات و زبان چهار جمهوری از پنج جمهوری در منطقه آسیای مرکزی فارسی زبان نیستند ولی فرهنگ و زبان فارسی از جایگاه بالایی در این منطقه برخوردار است و برای مطالعه عمیق درباره آسیای مرکزی نیاز به زبان فارسی احساس می شود.
ایشان در ادامه افزودند: موضوع جلسه ما تاثیر روابط اوکراین و روسیه بر کشورهای آسیای مرکزی است ولی من معتقدم که دانستن این هم بسیار مهم است که مفهوم سیاست خارجی کشورهای آسیای مرکزی را با بازیگران منطقه ای و جهانی مشخص کنیم. در این بین سه کشور ایران، ترکیه و هند بسیار مهم هستند. کشورهای آسیای مرکزی محصور در خشکی هستند. آنها بین چین و اوراسیا قرار دارند و یک کمربند افراط گرایی اسلامی اطراف آسیای مرکزی ار سین کیانگ چین تا افغانستان و پاکستان وجود دارد. در این بین هند به عنوان یک قدرت منطقه ای روابط خود را با روسیه و آسیای مرکزی گسترش داده است. این موضوع هم برای روسیه و هم کشورهای آسیای مرکزی به دلیل حفظ تعادل در راوبط خود با چین اهمیت دارد. اکنون با موضوع اوکراین آسیای مرکزی اهمیت بیشتری پیدا کرده است. پروژه های انرژی پررنگ تر از گذشته هستند. پروژه خط لوله گاز ترکمنستان، افغانستان،پاکستان به هند (تاپی) یکی از این پروژه ها است. با توجه به آمارهای اقتصادی نیاز هند به انرژی رو به افزایش است. هند از نظر جغرافیایی ارتباط مستقیمی با آسیای مرکزی ندارد و در خشکی تنها از طرذیق چین یا پاکستان و افغانستان می تواند به آسیای مرکزی راه یابد. بنابراین هند و آسیای مرکزی برای اتصال به بازار یکدیگر به بندر چابهار نیاز دارند.
وی تاکید داشت: شریک دیگر آسیای مرکزی ایران است. بعد از فروپاشی شوروی و استقلال کشور ما، تهران شروع به حمایت از ما به صورت بسیار واقعگرایانه کرد. روابط ایران با منطقه آسیای مرکزی در درجه اول ابزار و فرصتی برای شکست انحصارهای سیاسی علیه این کشور است که در نتیجه تحریمهای غرب بر علیه ایران ایجاد شده است. ایران به دنبال رهبری اقتصادی در منطقه نیست و البته در این زمینه نیز قادر به رقابت با قدرتهای اقتصادی منطقه از جمله چین، روسیه و اتحادیه اروپایی نمیباشد. اما از آنجا که ایران دارای ظرفیتها و فرصتهای بسیار مهمی در زمینه زیرساختی و تکنولوژیکی میباشد؛ از اهمیت بسیاری برای ما برخوردار است. با این حال بعید به نظر میرسد ایران قادر به تغییر تعادل قدرت موجود در منطقه آسیای مرکزی باشد. روابط ایران با کشورهای آسیای مرکزی در حوزه اقتصادی از اهمیت بسیاری برای تهران برخوردار است. به همین دلیل همکاری در حوزههای اقتصادی میان ایران با منطقه برقرار بوده و ما معتقد هستیم که در مرحله بعد همکاری در زمینههای اجتماعی و انسانی میتواند میان دو طرف توسعه پیدا کند؛ این امر میتواند همکاری در حوزههای دانشگاهی و آموزشی و افزایش تعاملات در حوزه زبان فارسی میان ایران و جمهوریهای آسیای مرکزی را شامل شود. این نکته حائز توجه است که با وجود اینکه در حوزه های ادبیات و زبان چهار جمهوری از پنج جمهوری در منطقه آسیای مرکزی غیر فارسی است ولی با این وجود فرهنگ و زبان فارسی از جایگاه بالایی در این منطقه برخوردار است و برای مطالعه عمیق درباره آسیای مرکزی نیاز به زبان فارسی احساس میشود.
ایشان در ادامه افزودند: موضوع جلسه ما تاثیر روابط اوکراین و روسیه بر کشورهای آسیای مرکزی است ولی من معتقدم که دانستن این هم بسیار مهم است که مفهوم سیاست خارجی کشورهای آسیای مرکزی را با بازیگران منطقه ای و جهانی مشخص کنیم. در این بین سه کشور ایران، ترکیه و هند بسیار مهم هستند. کشورهای آسیای مرکزی محصور در خشکی هستند. آنها بین چین و اوراسیا قرار دارند و یک کمربند افراط گرایی اسلامی اطراف آسیای مرکزی ار سین کیانگ چین تا افغانستان و پاکستان وجود دارد. در این بین هند به عنوان یک قدرت منطقه ای روابط خود را با روسیه و آسیای مرکزی گسترش داده است. این موضوع هم برای روسیه و هم کشورهای آسیای مرکزی به دلیل حفظ تعادل در راوبط خود با چین اهمیت دارد. اکنون با موضوع اوکراین آسیای مرکزی اهمیت بیشتری پیدا کرده است. پروژه های انرژی پررنگ تر از گذشته هستند. پروژه خط لوله گاز ترکمنستان، افغانستان،پاکستان به هند (تاپی) یکی از این پروژه ها است. با توجه به آمارهای اقتصادی نیاز هند به انرژی رو به افزایش است. هند از نظر جغرافیایی ارتباط مستقیمی با آسیای مرکزی ندارد و در خشکی تنها از طرذیق چین یا پاکستان و افغانستان می تواند به آسیای مرکزی راه یابد. بنابراین هند و آسیای مرکزی برای اتصال به بازار یکدیگر به بندر چابهار نیاز دارند.
وی تاکید داشت: شریک دیگر آسیای مرکزی ایران است. بعد از فروپاشی شوروی و استقلال کشور ما، تهران شروع به حمایت از ما به صورت بسیار واقعگرایانه کرد. روابط ایران با منطقه آسیای مرکزی در درجه اول ابزار و فرصتی برای شکست انحصارهای سیاسی علیه این کشور است که در نتیجه تحریمهای غرب بر علیه ایران ایجاد شده است. ایران به دنبال رهبری اقتصادی در منطقه نیست و البته در این زمینه نیز قادر به رقابت با قدرتهای اقتصادی منطقه از جمله چین، روسیه و اتحادیه اروپایی نمیباشد. اما از آنجا که ایران دارای ظرفیتها و فرصتهای بسیار مهمی در زمینه زیرساختی و تکنولوژیکی میباشد؛ از اهمیت بسیاری برای ما برخوردار است. با این حال بعید به نظر میرسد ایران قادر به تغییر تعادل قدرت موجود در منطقه آسیای مرکزی باشد. روابط ایران با کشورهای آسیای مرکزی در حوزه اقتصادی از اهمیت بسیاری برای تهران برخوردار است. به همین دلیل همکاری در حوزههای اقتصادی میان ایران با منطقه برقرار بوده و ما معتقد هستیم که در مرحله بعد همکاری در زمینههای اجتماعی و انسانی میتواند میان دو طرف توسعه پیدا کند؛ این امر میتواند همکاری در حوزههای دانشگاهی و آموزشی و افزایش تعاملات در حوزه زبان فارسی میان ایران و جمهوریهای آسیای مرکزی را شامل شود. این نکته حائز توجه است که با وجود اینکه در حوزه های ادبیات و زبان چهار جمهوری از پنج جمهوری در منطقه آسیای مرکزی غیر فارسی است ولی با این وجود فرهنگ و زبان فارسی از جایگاه بالایی در این منطقه برخوردار است و برای مطالعه عمیق درباره آسیای مرکزی نیاز به زبان فارسی احساس میشود.