هیأتی از نخبگان روسیه از ده تا بیست مهرماه 1398 برای شرکت در «کارگاه و درس‌گفتارهای مطالعات ایران‌شناسی برای شرق‌شناسان روسیه» که با همت «بنیاد مطالعات اسلامی ابن سینا» و «پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» برگزار شد، در تهران حضور یافتند. این هیأت در مدت حضور در ایران در برنامه‌های متنوع شرکت کردند از جمله در کلاس‌ها در موضوعات ادبیات عرفانی، فلسفه‌های ایرانی، هنر اسلامی، معمانی ایران، مطالعات قرآنی، جریان‌شناسی ادبیات داستانی ایران و تاثیر ادبیات فارسی و روسی بر یکدیگر و شعر معاصر ایران، و همچنین دیدار و بازدیدهایی از مراکز مطالعاتی و فرهنگی مرتبط با حوزه های علاقه و تخصص خویش داشتند.
در چارچوب برنامه‌ریزیهای فوق‌الذکر و با مساعدت و همکاری برگزارکنندگان این دوره، «بنیاد مطالعات قفقاز» از ساعت 18:30 تا 21 سه‌شنبه 16 مهرماه 1398 در نشستی با عنوان «مولفه اسلام در مشترکات و همکاری‌های ایران و روسیه»، میزبان این هیأت و جمعی از صاحبنظران و پژوهشگران ایرانی بود.
در این نشست علاوه بر میهمانان روسیه‌ای، مسئول برگزاری دوره، دکتر شکوه‌السادات حسینی (عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و مسئول برگزاری دوره)، دکتر رضا ملکی (عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و رایزن فرهنگی سابق جمهوری اسلامی ایران در روسیه)، جناب آقای سیدحسین طباطبایی (رئیس اداره اروپای شرقی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و سرپرست سابق رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در روسیه) و دکتر الهه کریمی (استادیار مطالعات روسیه در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران) به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خویش در خصوص موضوع نشست و یا دوره برگزارشده برای میهمانان روسیه‌ای پرداختند.
در این نشست میهمانان روسیه‌ای ضمن ارائه دیدگاه‌های خود در چارچوب موضوع نشست، به معرفی حوزه‌های علاقه کاری و پژوهشی خویش پرداختند.
خانم کسنیا ریژکووا با اشاره به اینکه در رشته حقوق تحصیل کرده است و به‌عنوان مدرس در اداره معنوی مسلمانان سن‌پترزبورگ مشغول فعالیت است بخشی از تلاش‌های خود را معطوف به فعالیت‌های بشردوستانه و کمک به ارتقای زندگی فردی افراد در جامعه مسلمانان سن‌پترزبورگ و به ویژه خانواده‌های صاحب فرزند، عنوان کرد.
دکتر دانیار علم‌الدینوف با اشاره به اینکه ریاست گروه مطالعات اجتماعی و سیاسی مرکز مطالعات اسلامی آکادمی علوم جمهوری تاتارستان را بر عهده دارد، خاطرنشان ساخت که دانش‌آموخته دکتری تاریخ است و حوزه مطالعاتی او نیز پذیرش اسلام در جامعه تاتار تا قبل از انقلاب بلشویکی است. او بیان داشت که برای نخستین بار و با هدف آشنایی با ایران، ادبیات فارسی و اسلام در ایران به ایران سفر کرده است. دکتر علم‌الدینوف خاطرنشان ساخت که با جناب آقای طباطبایی نیز از طریق نشریه کاروان آشنا است و خوشحال است که این نشریه ارزشمند به صورت ماهانه منتشر می‌شود.
دکتر مراد گاتین، استاد دانشکده روابط بین‌الملل دانشگاه فدرال قازان، دلیل حضور خود در ایران را سه مورد دانست؛ نخست اینکه تاریخ ایران برای او بسیار جذاب است و در واقع بیشترین علاقه مطالعاتی‌اش معطوف به حکومت‌های ایلخانی و تیموری است، دوم اینکه تاثیر ایران را بر فرهنگ و زندگی تاتارها در چند صد ساله گذشته عمیق و مهم می‌داند و سومین مورد هم مولفه اسلام است، او یادآوری کرد که وقتی به کشورهای اسلامی سفر می‌کند شعف زیادی را تجربه می‌کند.
الکساندر پانامارف با اشاره به اینکه دکترای اقتصاد دارد و در حوزه مطالعات کاربردی مشغول فعالیت است و تجربه تدریس و فعالیت‌های علمی در دانشگاه‌های مسکو در حوزه اقتصاد را دارد، ایران را یک اقتصاد مهم و یک بازیگر کلیدی در منطقه و جهان دانست. او خاطرنشان ساخت که در ایران می‌شود فاکتورهای خاص توسعه اقتصادی مختص این کشور را دید، و یادآوری کرد که به عنوان کسی که تئوریک در حوزه اقتصاد می‌کند مایل است که مسایل اقتصادی و راه‌هایی که برای حل آنها به کار بسته می‌شود را مورد مطالعه قرار دهد. او بیان داشت که مانند هر اقتصاددان دیگری همیشه این سئوال در ذهنم هست که چگونه می‌توان زندگی یک فرد مشخص را بهبود بخشید؟ سه حوزه اصلی فعالیت علمی‌ام یکی اقتصاد خرد است، دیگری حوزه تاریخ اقتصاد روسیه و دیگر کشورهای جهان، که به لطف برگزارکنندگان سفر توانسته‌ایم در مراکز مختلفی حضور پیدا کنیم و من در موضوعات مورد علاقه‌ام آگاهی‌های خوبی به دست آورده‌ام. دکتر پانامارف سومین حوزه علایق خود را موضوع اموال غیر منقول در اقتصاد معرفی کرد و یادآوری کرد در این خصوص نیز دانسته‌هایی جالبی در مورد اقتصاد ایران پیدا کرده است. او آشنایی با اقتصاد ایران به ویژه از منظر روش‌های ارتقای اقتصادی در روسیه و ایران را با اهمیت دانست. او بر ضرورت انجام مطالعات تطبیقی و مقایسه‌ای در حوزه فعالیت‌های اقتصادی در ایران و روسیه در جهت کمک به ارتقای مناسبات اقتصادی دو کشور تاکید کرد.
دکتر یولیا ولکووا، مدرس گروه روانشناسی عمومی و اجتماعی دانشگاه وارونژ حوزه مطالعات روانشناسی اجتماعی و فعالیت‌های بین فرهنگی را از موضوعات جذاب مطالعاتی با رهیافت تطبیقی بین جوامع ایران و روسیه دانست و تجربه سفر به ایران به‌منزله یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان و شرکت در کارگاه و درس‌گفتارهای مطالعات ایران‌شناسی را بسیار الهام‌بخش ارزیابی کرد.
دکتر زیانشینا راویلیا معاون رئیس مرکز اطلاعات علمی و همکاری‌های بین‌المللی انستیتو استراتژی توسعه آموزش آکادمی آموزش روسیه، بیان کرد که این موسسه به صورت مستقل در حوزه مطالعات آموزشی فعالیت دارد. او خاطرنشان ساخت که در مرکز تاریخ و روش‌های آموزش این موسسه مشغول کار است. به گفته دکتر راویلیا در این موسسه کارشناسانی هستند که هم روش‌های آموزش در دوره شوروی و هم در دوره معاصر و همچنین در خارج از کشور را مطالعه می‌کنند. دکتر راویلیا گفت: کاری که در حال حاضر به صورت جمعی انجام می‌دهیم پژوه تدوین تفکر آموزشی در روسیه است که یک پروژه بزرگ است. بخشی از آن تفکر روسی آموزش است، که زیرمجموعه آن آموزش‌های مسیحی است؛ اندیشمندان دوره تزاری و اندیشمندان دوره معاصر روسیه، و شاخه دوم مطالعات خارجی است که اولین جلد آن منتشر شده و مربوط به تفکرات آموزشی در یونان است و جلد در آستانه انتشار مربوط به تفکرات دوره رنسانس است و سال آینده تفکرات آموزشی در خاورمیانه را منتشر خواهیم کرد و بخش تفکر آموزشی اسلامی مربوط به من است. این کار از این جهت مهم است که در روسیه در مورد آثار و متفکران اسلامی در حوزه آموزش منابع زیادی در در دسترس عموم نیست و ما باید در این زمینه کار کنیم.
دکتر راویلیا در ادامه گفت: امروز خیلی مهم است که تاکید انسانی بر آموزش‌های اسلامی داشته باشیم و به معرفی وجوه مثبت و مغفول آن بپردازیم. چون متاسفانه در فضای رسانه‌ای و حتی برخی از آثار علمی هجمه به اسلام و البته آموزش‌های اسلامی غالب است. وظیفه ما است که وجوه مثبت اسلام را بازتاب دهیم. ما به دنبال متن‌هایی هستیم که تا به امروز به روسی ترجمه نشده‌اند و می‌خواهیم که این منابع را در کتاب خودمان بازتاب بدهیم. طرح ما از طرف دولت روسیه حمایت می‌شود. از دوستان ایرانی دعوت می‌کنم که اگر منابعی را در حوزه تفکر آموزشی اسلام سراغ دارند که به نظر ایشان واجد ارزش ترجمه به زبان روسی و همچنین استفاده در کتاب در حال تهیه توسط ما است، آنها را به ما معرفی کنند.
دکتر تاتیانا آنیکیوا در معرفی خود گفت: زبان‌شناس هستم و در آکادمی علوم روسیه فعالیت دارم. حوزه اصلی فعالیتم امپراتوری عثمانی است. در بخش تاریخ شرقی آکادمی علوم روسیه مشغول به کار هستم و فکر می‌کنم که در جریان باشید که در انستیتوی ما نیز بخش آسیای مرکزی و قفقاز فعال است که مدیر آن آقای علی‌اکبروف است که هم مطالعات اسلامی سنتی و هم مدرن را در مرکز دنبال می‌کنند. انستیتو در حوزه تولید محتوا هم خیلی فعال است که کتابها و مقالات و نشریات آن در سایت انستیتو شرقشناسی آکادمی علوم روسیه موجود است و از پژوهشگران ایرانی دعوت می‌کنم که به این محتوا مراجعه کنند.
سیدحسین طباطبایی رئیس اداره اروپای شرقی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بیان داشت که شرقشناسی، اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی برای بسیاری از کشورها اگر شناختِ دیگری است به باور من برای روس‌ها به نوعی، «خودشناسی» و شناخت بخشی از هویت خود روسیه است. قدمت حضور اسلام در قلمرو روسیه، تاثیر اسلام بر شئون مختلف فرهنگ و اجتماع در روسیه در طول تاریخ، شمار قابل توجه مسلمانان در روسیه، وجود میراث فرهنگی پرشمار اسلام در روسیه، همه نشانه‌های پیوستگی‌های هویتی روسیه با اسلام و ایران است. حتی به نظر من ما می‌توانیم بحث اسلام را از مسلمانان در روسیه تفکیک کنیم؛ اسلام قدمت و عمق فراتر از حضور مسلمانان در روسیه دارد، ما رد پای اسلام، آموزه‌های اسلام و فرهنگ اسلامی را حتی در آثار بزرگان ادبیات روسیه شاهدیم، این گذشته و میراث مشترک فرهنگی و تاریخی بین ما ایرانی‌ها و مسلمانان با روس‌ها در واقع در زمانه اکنون هم که جهان و منطقه ما با مشکلات و مسایل متعددی مواجه است بسیار کارآمد است. یکی از حوزه‌هایی که احساس فقر جدی در موضوع اسلام می‌شود عدم آشنایی جدی جامعه آکادمیک، اعم از مسلمان و غیر مسلمان روسیه با آموزه‌های واقعی اسلام اعم از منابع اصیل اسلام و آشنایی با جامعه اسلامی از نزدیک است. گمان می‌کنم که این سفر در واقع از جهات متعددی این فرصت را در اختیار شما قرار داده که هم به طور عینی در یک جامعه اسلامی حضور داشته باشید، جامعه‌ای که در عصر ما به‌عنوان منادی حکومت اسلامی هم است، و هم امکان ارتباط با محافل علمی و آکادمیک و برخورداری از منابع دست اول در حوزه مطالعات اسلامی را بیابید. دوست‌مان اشاره کردند به جنبه‌های مثبت اسلام، به باور من آن جنبه‌هایی که ظاهراً به عنوان جنبه‌های منفی اسلام معرفی می‌شود چیزی جز ترویج اسلام‌هراسی نیست که امثال این برنامه‌ها و تعاملات می‌تواند در جهت رفع آن تبلیغات دروغین نقش مثبتی ایفا کند.
دکتر رضا ملکی رایزن فرهنگی سابق جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه مولفه اسلام را در مناسبات ایران و روسیه با اهمیت و تعیین‌کننده ارزیابی کرد چه در مناسبات فیمابین و چه در حوزه مسایل منطقه‌ای و بین‌المللی مثلاً در منطقه آسیای مرکزی. دکتر ملکی خاطرنشان ساخت که بعد از خاتمه جریان داعش در عراق و سوریه شاهد اشاعه داعش و تفکرات آن در پاکستان و افغانستان و تحت تاثیر قرار گرفتن منطقه آسیای مرکزی از این تحولات و آسیب پذیری این منطقه در قبال این تهدیدات هستیم که نقش ایران و روسیه در مقابله با این مخاطرات پر اهمیت است. افراط‌گرایی مذهبی در روسیه نیز یک مسأله و مخاطره است و روسیه در تلاش برای تقویت اسلام سنتی در این کشور است که گاهی «اسلام روسی» هم نامیده می‌شود و قطعاً روسیه نیازی به قرائت‌های تکفیری و وهابی عربستانی ندارد. روسیه اسلام خودش را دارد و در حال تلاش برای احیای آن است و البته در این مسیر با دو مانع مواجه است. نخست آنچه که در دوره شوروی سابق در محافل آکادمیک به‌عنوان اسلام‌شناسی مطرح بوده تحت تاثیر عربشناسی بوده است و پیشکسوتان اسلام‌شناس روسیه عمدتاً اصالتا عربشناس بوده‌اند و اسلام را با دیدگاه و رویکرد کشورهای عربی می‌شناسند. دومین مانع قرائت‌هایی است که در سی سال گذشته از کشورهای عربی وارد روسیه شده‌اند، به‌ویژه قرائت‌های افراطی که وارد روسیه شده و در بیان مردم مسلمان روسیه تا حدی اشاعه یافته است. روسیه در جهت تفوق به این دو مانع و احیای اسلام سنتی خویش نیازمند توجه به آموزش‌های اسلامی از سوی مقامات این کشور و استانداردسازی آموزش اسلام در این کشور است. خب ما شاهدیم که شخصیت‌های علمی شاخصی نظیر آقایان نائومکین، اسمیرنوف و... در تلاش برای هدایت این جریان هستند و حرکت‌های خوبی در این زمینه آغاز شده که امیدبخش است که یکی از نمونه‌های موفق آن تاسیس آکادمی بلغار در تاتارستان است. ما معتقدیم که اگر آموزش اسلام در روسیه قوت بیابد سه زبان در آن نقش اساسی دارند، زبان عربی، زبان فارسی و زبان ترکی، و شما بهتر می‌دانید که بسیاری از منابع که در روسیه تالیف شده‌اند به فارسی هستند به ویژه در تاتارستان شاهد این هستیم. به نظر می‌رسد که آموزش اسلام بدون زبان فارسی به کمال خویش نمی‌رسد، همین‌طور مطالعات میراث مکتوب و به ویژه نسخه‌های خطی در روسیه که بدون زبان فارسی محقق شدنی نیست. ما اکنون در این نشست در خدمت خانم دکتر مومنی استاد دانشگاه علامه طباطبایی هستیم که سال‌ها در حوزه نسخ خطی در موضوع میراث مکتوب فارسی در ایران و خارج کشور کار کرده‌اند.
دکتر ملکی ادامه افزود: مسأله دیگر در ارتباط با ایران این است که منابع آموزشی تاریخ ایران در روسیه عمدتاً در دوره شوروی نگاشته شده‌اند و در دوره‌های اخیر کمتر اثر چشمگیری در این حوزه منتشر شده است. در آن دوره منابع تاریخی، اسلام و تاریخ اسلام و جریان اسلام در ایران را از تاریخ ایران حذف کردند. امروز همان منابع در دانشگاه‌های روسیه برای آموزش تاریخ ایران مورد استفاده هستند که بازتاب‌دهنده مناسبی از ایران نیستند. بحث ارزشیابی مدارک دانشجویان روسیه‌ای که در ایران تحصیل می‌کنند نیز یک مانع مهم در روابط دو طرف است. اگر فردی حتی در ایران در رشته زبان فارسی در دانشگاه تهران دکتری بگیرد این مدرک در روسیه ارزشیابی نمی‌شود اما همین مدرک زبان فارسی اگر از دانشگاه سوربن دریافت شود در روسیه ارزشیابی می‌شود.
دکتر ملکی در ادامه و در خصوص پرسشی که توسط یکی از حضار راجع به مناسبات روسیه و عربستان سعودی مطرح شد، بیان داشت: اجازه می‌خواهم چند نکته‌ای را به‌عنوان استاد دانشگاه علامه طباطبایی و نه رایزن فرهنگی سابق جمهوری اسلامی ایران در روسیه عرض کنم؛ ما هم مثل خیلی از مسلمانان و مقامات روسیه نگرانی‌هایی راجع به حضور عربستان و جریان عربستان در روسیه داریم. ما شاهدیم که در برخی مناطق روسیه درها به روی ایران کاملاً بسته است؛ مشخصاً به چچن اشاره می‌کنم، به ایران اجازه هیچ نوع همکاری حتی علمی، هنری و فرهنگی با چچن داده نمی‌شود در حالی‌که ما با بسیاری از مناطق روسیه اعم از مسلمان‌نشین و غیر مسلمان‌نشین از جمله تاتارستان و باشقیرستان روابط بسیار خوب و صمیمانه‌ای داریم که مورد حمایت مقامات روسیه است. در موضوع بسته شدن راه تعاملات جمهوری اسلامی ایران با چچن نیز مانع را ناشی از حضور عربستان سعودی می‌دانیم.
دکتر ملکی در پاسخ به اشاره دکتر علم‌الدینوف مبنی بر اینکه برخی‌ها در جامعه مسلمانان روسیه بر این گمانند که ایران در صدد ترویج تشیع در میان مسلمانان روسیه است گفت: شایعاتی که برخی به آن دامن می‌زنند مبنی بر اینکه ایران به دنبال ترویج قرائت شیعی در روسیه است نه تنها در عملکرد نهادها و نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در روسیه نمود ندارد بلکه مورد تایید مقامات این کشور نیز نیست. ما کتاب «شرح العقائد النسفیه» که یکی از منابع پایه در عقاید برادران حنفی ما است را در رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در روسیه به چهار زبان ترجمه و چاپ کردیم و این منبع اهل سنت را به تمام ادارات مفتیات روسیه ارسال کردیم. ما نسخه خطی کتاب «شرح تعدیل العلوم» نوشته عبیدالله بن مسعود مشهور به صدرالشریعه از بزرگان حنفی را از کتابخانه مرکزی دانشگاه قازان پیدا کردیم و آن‌را تصحیح کرده و چاپ کردیم. همان‌طور کتاب «قلندرنامه» که شعر به زبان فارسی است و برای اولین بار در سمرقند پیدا شده و به تاتارستان آورده شد و ما این کتاب را با همکاری شورای مفتیان روسیه به زبان روسی ترجمه و منتشر کردیم. آثار پرشماری که ما به عنوان رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران منتشر کردیم هیچ یک آثار شیعی نبودند. شما با آثار بنیاد ابن سینا آشنا هستید؛ کدامیک از آثار این بنیاد در صدد تبلیغ شیعه در بین مسلمانان روسیه هستند؟ ما و شما در حوزه عرفان، حکمت و فلسفه کارهای مشترک پرشماری داریم که بر زمین مانده‌اند اگر همانها را به سرانجام برسانیم کار سترگی کرده‌ایم.
مهدی حسینی تقی‌آباد، مدیرعامل بنیاد مطالعات قفقاز نیز در پاسخ به دکتر علم‌الدینوف عدم شناخت دقیق و اتکا به داوری‌های سطحی را آفتی دانست که گریبانگیر متفکران بزرگ نیز شده است و با یادآوری سفر و حضور متفکر برجسته اسلام‌گرای جدیدی تاتار، موسی جارالله بیگی در تهران و قم و نجف در اوایل قرن بیستم به کتابی اشاره کرد که موسی جارالله بیگی در نقد تشیع نوشته و مدعی شده که در طول اقامت در شهرهای مذهبی قم و نجف حتی یکی از علما را نیافته است که تسلط شایسته‌ای به قرآن داشته باشد در حالی‌که همه مطلعیم که در حوزه‌های علمیه شیعی در نجف و قم همواره علمای طراز اول و بسیار مسلط بر قرآن، به منزله حلقه اتصال کلیه مسلمانان، حضور و فعالیت داشته‌اند و جمعی از بزرگترین حافظان و مفسران و شارحان قرآن کریم در ایام سفر جارالله بیگی در قم و نجف مشغول تحصیل و تدریس بوده‌اند، نتیجه‌ای که از داوری موسی جارالله بیگی حاصل می‌شود این است که احتمالاً ایشان با هیچ‌یک از علمای شاخص دیدار نکرده بوده و اگر هم دیداری در کار بوده به یک گفتگوی عمیق و مفصل منتهی نشده بوده است و یک فقدان مفاهمه و شناخت در کار بوده است؛ اکنون و بعد از حدود یک قرن از سفر جارالله بیگی به کانون‌های علمی تشیع، انتظار می‌رود که سطح مفاهمه و آگاهی بین متفکران ایرانی و روسیه‌ای از جمله متفکران مسلمان تاتار به افزایشی دست یابد که متاثر از شایعات یا قضاوت‌های شتابزده و مبتنی بر بنیان‌های سست و غلط قرار نگیرد. به نظر می‌رسد چنین سفرها و دیدارهایی می‌تواند زمینه‌ساز کوشش برای رسیدن به سطح گسترده‌تر و در عین حال عمیق‌تری از شناخت و مفاهمه باشد.
دکتر الهه کریمی، استادیار مطالعات روسیه در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران نیز با اشاره به تلاش‌های آکادمیک در ایران در جهت ارتقای شناخت در حوزه‌های مختلف مرتبط با روسیه از جمله موضوعات فرهنگ و اجتماع، و همکاری‌های سازنده میان دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و شماری از نهادهای دانشگاهی و مطالعاتی روسیه، آمادگی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران را برای افزایش همکاری‌ها و ارتباطات با دانشگاه‌ها و مراکز آکادمیک که میهمانان حاضر در نشست در آنها مشغول به فعالیت هستند را اعلام کرد و ابراز امیدواری کرد که از مسیر همکاری‌های علمی و دانشگاهی زمینه رشد در کلیه حوزه‌های همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه مهیا شود.
دکتر شکوه‌السادات حسینی به عنوان مسئول برگزاری این دوره ضمن اشاره به برنامه‌های برگزار شده برای هیأت و تلاشی که در برنامه‌ریزی کارگاه‌ها و دیدارها صورت گرفته بود که در عین توجه به حوزه‌های علایق و تخصص‌های متنوع میهمانان، زمینه بهره‌برداری حداکثری ایشان از حضور در ایران برای افزایش آگاهی‌ها و دانش آنها در مورد کشورمان به ویژه در حوزه اندیشه و فرهنگ و هنر حاصل شود، چند خاطره جالب را از استقبال اساتید میهمان روسیه‌ای از تجارب‌شان در تهران نقل کردند و تصریح کردند که این فعالیت‌های علمی زمینه‌ساز رشد همه‌جانبه مناسبات دو کشور در حوزه‌های گوناگون است.
در بخش پرسش و پاسخ این نشست، کارشناسان، صاحبنظران و دانشجویان شرکت‌کننده به طرح پرسش‌ها و دیدگاه‌های خود در خصوص موضوعات مطرح‌شده پرداختند. https://ccsi.ir//vdcjahe8.uqevvzsffu.html
ccsi.ir/vdcjahe8.uqevvzsffu.html