گزارش نخستین نشست از سلسله نشست‌های کندوکاو در مورد رژیم حقوقی دریای خزر

نخستین نشست از سلسله نشست‌های کندوکاو در مورد رژیم حقوقی دریای خزر توسط مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران در دانشکده حقوق و علوم سیاسی برگزار شد.در ابتدای این نشست، خانم دکتر الهه کولایی مدیر گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران و رییس مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران بیان داشتند که: «ما فعالیت‌مان را با ‌عنوان برنامه اوراسیای مرکزی شروع کردیم و در ادامه گروه پژوهشی مطالعات اوراسیای مرکزی و با لطف خداوند و البته سخت‌کوشی دوستانی که با ما همکاری کردند، امروز در مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی خدمت شما هستیم. امیدواریم بتوانیم در مورد مسایل این منطقه از جهت ملاحظات علمی بحث‌های مختلف را در نشست‌های تخصصی با کمک استادان و دانشجویان و پژوهشگران پی بگیریم. با توجه به اهمیت تحولی که در تابستان امسال شکل گرفت، یعنی امضای کنوانسیون مربوط به رژیم حقوقی دریای خزر در میان پنج کشور ساحلی و طرح دیدگاه‌های گوناگونی که در مورد رژیم حقوقی دریای خزر در سال‌های گذشته وجود داشته، در این مرکز تصمیم گرفتیم سه نشست را به مسایل دریای خزر اختصاص دهیم. فکر می‌کنم یکی از سیاسی‌ترین مباحث امروز ما است که هر چند قالب حقوقی دارد، اما پیوندش را با ملاحظات سیاسی و نیز اقتصادی و ملاحظات مشاهده می‌کنیم. هدف‌ما از برگزاری این سه نشست، به حکم ماموریتی که در مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی طراحی کرده‌ایم، این است که از زاویه علمی و آکادمیک زوایای تاریخی ـ سیاسی و اقتصادی ـ زیست محیطی و نیز حقوقی، مسایل دریای خزر را مورد بحث قرار دهیم. امیدواریم بتوانیم در دفاع از منافع کشور به تصمیم‌گیرندگان و مجریان حوزه سیاست خارجی یاری رسانیم که بتوانند وظایف خود را به درستی انجام دهند.»
در ادامه نشست آقای دکتر گودرز رشتیانی استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران در سخنرانی با عنوان «جنگ‌های ایران و روسیه در قرن نوزدهم و تاثیر آن بر روابط دو کشور در خزر» به بررسی پیشینه تاریخی روابط ایران و روسیه با تکیه بر تحولات در موضوع دریای خزر از اواخر دوره صفوی تا بسته شدن پیمان ترکمانچای پرداختند.
سپس آقای کاوه بیات پژوهشگر برجسته تاریخ قفقاز، آسیای مرکزی و تاریخ معاصر ایران در سخنرانی با عنوان «قرارداد 1921 و آثار آن در خزر» به رویداد مهم انقلاب اکتبر 1917 و تاثیر آن بر روابط ایران و روسیه و روندهای منتهی به بسته شدن پیمان مودت 1921 میان ایران و شوروی پرداختند.
در ادامه آقای دکتر عباس ملکی، استاد دانشگاه صنعتی شریف و معاون پیشین وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی با عنوان «تاثیر روابط دو کشور از دهه 1930 تا پایان دوره شوروی بر خزر» به بررسی بحران‌ها و همکاری‌های ایران و شوروی از دهه 1930 پرداخته و به بررسی قرارداد 1940 ایران و شوروی و تاثیر آن در چارچوب بهره‌برداری از دریای خزر توسط هر یک از این دو کشور پرداختند.
در پایان نشست نیز شماری از حضار از جمله آقای نعمت‌الله ایزدی (آخرین سفیر جمهوری اسلامی ایران در شوروی و نخستین سفیر کشور ایران در روسیه) برخی نکات تکمیلی در مورد نخستین گام‌های مربوط به مذاکرات در مورد رژیم حقوقی دریای خزر و نوع استفاده ایران و شوروی از دریای خزر، پیش از فروپاشی شوروی بیان داشتند.
در برگزاری این نشست بنیاد مطالعات قفقاز و انجمن ایرانی مطالعات منطقه‌ای با مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران همکاری داشتند.

https://ccsi.ir//vdcgxq9x.ak9zx4prra.html