همزمان با سفر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی به روسیه، علیاکبر ولایتی، مشاور امور بینالملل رهبر ایران نیز روز چهارشنبه وارد مسکو شد تا پیامهایی از سوی مقاممعظم رهبری و رئیسجمهور ایران را به کرملین ابلاغکند.
این روزها «سوریه و حضور ایران در این کشور و همچنین مساله بازگشت تحریمهای هستهای و به صفر رساندن فروش نفت ایران» به محل بحث و رایزنی قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای تبدیل شده است و در این رابطه علاوهبر سفر اخیر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل به مسکو قرار است طی چند روز آتی نیز پوتین و همتای آمریکاییاش در هلسینکی پایتخت فنلاند دیداری داشته باشند.
این دیدارها حکایت از نقش مهم روسیه در تعاملات منطقهای دارد و این سوال را مطرح میکند که نتانیاهو و ترامپ چه خواستههای مشترکی از رئیسجمهور روسیه میتوانند داشته باشند. مشاور مقام معظم رهبری در امور بینالملل ظهر روز چهارشنبه وارد مسکو شد تا پیام مقام معظم رهبری و رئیسجمهور ایران را به رئیسجمهور روسیه برساند. نامه مقام معظم رهبری و رئیسجمهوری ایران خطاب به ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه در برهه کنونی بدون شک حامل پیام مهمی خواهد بود.
► توضیح ولایتی درباره همزمانی سفرش با نتانیاهو
ولایتی هنگام ورود به مسکو در پاسخ به سوالی درباره سفر همزمان نخستوزیر رژيم صهیونیستی به این کشور گفت: او فرد دورهگردی است که هر روز به یک نقطه از جهان سفر میکند و اظهاراتی بیمبنا و بیمنطق بیان میکند. این سفر در شرایطی انجام شده که ترامپ از توافق برجام خارج شده و مذاکرهکنندگان ایران و دستگاه دیپلماسی در حال رایزنی و مذاکره با کشورهای عضو گروه ۱+۴ هستند قطعا نتایج و دستاوردهای این سفر در روابط ایران و مسکو و همچنین تعاملات ایران با طرفهای اروپایی تاثیرگذار خواهد بود.
به گزارش «ایرنا» علیاکبر ولایتی در جمع خبرنگاران ادامه داد: «کمکم به جایی رسیده که کسی به حرفهای او (نخستوزیر رژیم صهیونیستی) اهمیتی نمی دهد. از این رو، وجود یا عدم حضور او در روسیه هیچ تاثیری در ماموریت استراتژیک ما در این کشور ندارد.» این مقام ایرانی تاکید کرد: «همکاریهایی که در منطقه بین مجموعه جبهه مقاومت به رهبری ایران و روسیه در تقابل با تروریسم و بانیانش در سوریه و سایر کشورهای منطقه صورت گرفت، یک الگوی مثالزدنی از همکاری ایران و روسیه است که فقط رابطه استراتژیک و بلندمدت میتواند چنین همکاریهایی را توجیه کند.»به گفته ولایتی، شرایط کنونی بسیار حساس است و دنیا تحت تاثیر هژمونی یک فرد عاصی بهعنوان رئیسجمهوری آمریکا نسبت به قوانین بینالمللی قرار دارد. بنابراین ضرورت این همکاریها بیشتر و بیشتر میشود.
او دلیل انتقال پیام مقام معظم رهبری و رئیسجمهور را نیز همین وضعیت ویژه و حساس کنونی عنوان کرد. براساس اعلام رسانهها ولایتی احتمالا پس از سفر به روسیه به چین نیز سفر کند. همچنین نخستوزیر رژیم صهیونیستی پیش از عزیمت به مسکو برای دیدار با مقامات روسی گفته است که در نشست با ولادیمیر پویتن مساله ایران، سوریه و نیازهای امنیتی اسرائیل را مورد بحث و بررسی قرار میدهد.
► اهمیت فعال بودن دیپلماسی
عبدالرسول دیوسالار، پژوهشگر مسائل امنیتی در گفتوگویی با «دنیای اقتصاد» به بررسی اهمیت سفر ولایتی به مسکو پرداخت و گفت: «فعال بودن دیپلماسی در مقطع بحرانی فعلی اتفاق بسیار خوب و ابتکار عمل جالب و احتمالا موثری خواهد بود. اقدامی که ایران در این برهه انجام میدهد بر این مبنا است که سیگنالهای هشدار را نسبت به عبور از خطوط قرمز ایران به طرفهای اصلی درگیر یعنی آمریکا و بهخصوص روسیه ارسال کند.»دیوسالار، روسیه را بازیگر موازنهگر توصیف کرد و گفت: «یکی از ارکان اصلی سیاست خارجی روسیه، حفظ موازنه میان بازیگران و قدرتهای منطقهای و بهطور کلی عرصه سیاست بینالملل است.» وی ادامه داد با توجه به این نقش روسیه احتمالا مسکو زمینههایی را برای کمرنگ کردن نقش ایران در سوریه بپذیرد و در ازای آن بتواند موازنهای را میان نیروهای منطقه برقرار کند.
► هشدار به مسکو
این پژوهشگر مسائل استراتژیک ادامه داد: «به نظر من این سفر هشدارهایی را بهویژه برای طرف روسی در بر دارد مبنیبر اینکه عبور از خطوط قرمز ایران در سوریه و برجام میتواند به همکاریهای استراتژیک طرفین آسیب وارد کند و بهویژه منافع روسیه در سوریه را تحتالشعاع قرار دهد. این نامه احتمالا نکاتی را درخصوص محدودیتهای میدانی روسیه در سوریه و بهویژه نیاز عملیاتی روسیه به ایران برای حفظ برتری میدانی در سوریه را به طرف روس یادآوری میکند.»
دیوسالار افزود: «این مساله که آقای ولایتی نیز در مصاحبهشان بر اهمیت استراتژیک همکاریهای دو طرف تاکید کردند بدان مفهوم است که طرف ایرانی بهنوعی سیگنالهای هشدار را به طرف مقابل ارسال میکند تا هزینههای هر گونه اقدام طرفهای دیگر در کمرنگ کردن منافع ملی ایران را بالا ببرد.»
به گفته این کارشناس، این سبک دیپلماسی، در این مقطع میتواند مفید باشد به این مفهوم که اگر بازیگرانی بخواهند هزینههایی را به ایران تحمیل کنند، جمهوری اسلامی نیز هزینههای آنها را بالا میبرد تا به یک نقطه تعادلی برسیم که آنها نیز منافع و خطوط قرمز ایران را درک کنند.وی درباره همزمانی این سفر با سفر نخستوزیر اسرائیل نیز گفت: «همزمانی سفر آقای ولایتی با نتانیاهو را میتوان اینگونه تعبیر کرد که ایران با ارسال این سیگنالها میخواهد احیانا از تصمیمات خاصی در روسیه که منافع ایران را در قبال پذیرش منافع اسرائیل تحتالشعاع قرار دهد، جلوگیری کند. البته باید توجه داشت که نشست هفته آینده پوتین و رئیسجمهور آمریکا از اهمیت بالاتری برخوردار است و این سفر بیشتر ناظر بر آن دیدار است که میتواند تاثیرات استراتژیکی بر مناسبات کشورها برجای بگذارد.»