صداي اسلام: سفر شیخ‌الاسلام پاشازاده به ایران، یعنی به کشوری که دین مبنای سیاست دولت را تشکیل می‌دهد، باید از نظر دینی و سیاسی ارزیابی شود. از این منظر، سفر چه نقشی در مناسبات بین کشورها ایفا می کند؟
مبارز قربانلي: جمهوري آذربایجان و ایران نه تنها همسایه بلکه دو کشور دوست هستند. روابطی که این دو کشور را به همدیگر متصل می‌کند به گذشته دور باز می‌گردد. مشترکات فرهنگی، تاریخی و آداب و رسوم، مردم ایران و جمهوري آذربایجان را به گسترش بیش از پیش همکاری‌های دو کشور تشویق می‌کند.
در عین حال، ایران یکی از نخستین کشورهایی است که استقلال جمهوري آذربایجان را برسمیت شناخته است. نباید فراموش کرد که هر دو کشور به عنوان اعضای سازمان همکاری اسلامي در یک چارچوب فعالیت می‌کنند.
ایران تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان را به رسمیت شناخته و همواره خواستار خروج نیروهای مسلح ارامنه از سرزمین‌های اشغالی آذربایجان شده است. کشور همسایه در این سازمان نیز همواره به قطعنامه‌ها در محکومیت از تجاوز ارامنه رای داده است. این امر نمایانگر سیاست در پیش گرفته شده از سوی حکومت تهران برای ایجاد صلح و آرامش در منطقه است.
در همه ملاقات‌های انجام گرفته از سوی هیات نمایندگی جمهوري آذربایجان در ایران چند مساله، از جمله تقویت بیش از پیش روابط دوستی بین دو کشور و حمایت دولت ایران از جمهوري آذربایجان در رابطه با مناقشه قره‌باغ مورد تاکید قرار گرفت.
صداي اسلام: سعید جلیلی دبیر شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در دیدار با شیخ‌الاسلام پاشازاده به گسترش معارف دینی در جمهوري آذربایجان تاکید نمود. آیا این امر می‌تواند مويد اراده‌ي ایران برای فعالیت مجدد در زمینه گسترش معارف دینی در جمهوري آذربایجان ارزیابی شود؟
مبارز قربانلي: متاسفانه، برخی از رسانه‌ها اطلاع درستی در این‌باره منتشر نکرده‌اند. بیان چنین سخنانی از سوی سعید جلیلی را به یاد ندارم. وی از ظرفیت‌های ملی، معنوی و دینی در جمهوری آذربایجان سخن گفته است.
جمهوري آذربایجان به عنوان يك کشور مسلمان پایبند به آیین های اسلامی است. در ملاقات با سعید جلیلی در رابطه با اقدامات صورت گرفته در زمینه حفظ ارزش‌های ملی و دینی مذاکراتی صورت گرفت. طرف مقابل به خوبی مي‌داند که در جمهوري آذربایجان آیین‌های اسلامی بطور جدی حفظ می‌شود و فعالیت ما در این مسیر نیز ادامه می‌یابد.
صداي اسلام: اگر چه زمانی حیدر علی‌اف، رئیس‌جمهور فقید جمهوری آذربایجان و محمد خاتمی برای توقف جنگ سرد ـ جنگ ایدئولوژیک بین دو کشور با یکدیگر به توافق رسیده بودند ولی سپس طرفین این توافق را نقض کردند. بر اساس این توافق، جمهوري آذربایجان نباید موضوع آذربایجان جنوبی را مطرح و ایران نیز نباید در امور دینی و قومی جمهوري آذربایجان دخالت کند. به نظرتان، آیا حصول چنین توافقی در جریان سفر شیخ‌الاسلام پاشازاده به ایران امکان‌پذیر است؟
مبارز قربانلي: هیچ‌گاه جنگ سرد و ایدئولوژیک میان جمهوري آذربایجان و ایران صورت نگرفته است. هدف کسانی که از چنین اصطلاحاتی در مورد این دو کشور استفاده می‌کنند، بحرانی‌تر کردن مناسبات دو کشور است.
علیرغم آن، هیچ‌گاه جنگ سرد و ایدئولوژیک میان جمهوري آذربایجان و ایران صورت نخواهد گرفت. حکومت تهران در مدیریت دولت ارزش‌های دینی را در اولویت قرار می‌دهد. از طرف دیگر، در قانون اساسی ایران مفادی نیز وجود دارد که آنها حقوق مدنی و اصول سکولار را در خود منعکس می‌کند. از این منظر، درست نیست که ایران را صرفاً کشور دینی بخوانیم.
صداي اسلام: از آنجا که تشنج پیرامون ایران، جمهوري آذربایجان را به مرکز خطر برای این کشور تبدیل کرده، اعتماد تهران نسبت به باکو کاهش یافته است. چگونه می توان این اعتماد را احیا کرد؟
مبارز قربانلي: هیچ مساله‌ای در اعتماد موجود بین جمهوري آذربایجان و ایران وجود ندارد. اظهارات محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور ایران مبنی بر اینکه «جمهوری آذربایجان همواره در قلب ما جای دارد» و «مشکلات باکو به عنوان مشکلات ایران نیز محسوب می شود» به همه شایعات خاتمه می‌دهد.
ممکن است ایران با هر کشوری رویارویی داشته باشد. ولی حکومت آذربایجان هرگز از سیاستها علیه برادر و همسایه خود پیروی نکرده است. حکومت تهران نیز اظهارات منفی در رابطه با جمهوري آذربایجان مطرح نکرده است. ممکن است که موارد ناخوشایند در سیاست ایران برای جمهوري آذربایجان وجود داشته باشد. به عنوان مثال، گسترش روابط ایران با ارمنستان. باکو در رابطه با این مساله همواره به طرف ایرانی اعتراض کرده است. طرف مقابل نیز توضیحات مشخصی در این رابطه ارایه کرده است. کشورهای منطقه و کشورهای بیگانه باید بدانند که هیچ مساله ای در اعتماد موجود بین ایران و جمهوري آذربایجان وجود ندارد و از این به بعد نیز نخواهد بود.
منبع: هفته‌نامه «نبض»، ۰۹/۰۳/۹۲ https://ccsi.ir//vdca.unik49nim5k14.html
ccsi.ir/vdca.unik49nim5k14.html