تحلیلی بر بازگشت ساکاشویلی به گرجستان

میخاییل ساکاشویلی که در سال 2013 و پس از اتمام دوران ریاست جمهوری 9 ساله اش در حالی که حزب متبوعش در سال 2012 قدرت را از دست داده بود، از بیم محکومیت قضایی به دلیل جرائم مرتکب شده، از کشور خارج شد. او مدتی در آمریکا لهستان هلند بود و سپس وارد اوکراین شد. او که حمایت مالی و سیاسی آمریکا را همراه داشت توانست تابعیت اوکراین را از دولت یانکویچ اخذ کند. او از همین نفوذ استفاده کرد و استانداری استان اودسای اوکراین را بدست آورد اما بنا بر ذات سیاسی اش با تاسیس حزب سیاسی در اوکراین بنای مخالفت با دولت روسگرای یانکویچ را نهاد امری که باعث اخراج و سلب تابعیت اوکراینی اش گردید. البته وی بعد از مدتی مجددا و بصورت قاچاقی و با براه انداختن جنجالی سیاسی وارد اوکراین شد که اینبار دستگیر و زندانی شد اما باز طرفدارانش در سنای آمریکا دست بکار شدند و او را رهانیدند. پس از روی کار آمدن زلنسکی غربگرا ، ساکاشویلی اینبار به معاونت نخست وزیری اوکراین منصوب شد. امری که مورد اعتراض تفلیس قرار گرفت این اعتراض حتی موجب شد سفیر گرجستان در کیف به تفلیس فراخوانده شود. ( بعد از حدود 10 ماه، چند ماه قبل وی دوباره به کیف بازگشت) ساکاسویلی طی  سالهای اخیر که از گرجستان متواری شده بود هر بار در آستانه انتخابات پارلمانی و محلی وعده حضور در گرجستان را به طرفدارانش میداد که هر بار خلف وعده میکرد و جرات بازگشت نداشت. این امر حتی مبنای مطالب طنز در شبکه های اجتماعی شده بود. اما چه شد که اینبار ساکاشویلی این جسارت را پیدا کرد که پس از سالها فرار ، با پای خود به گرجستان بازگردد در حالی که مقامات تفلیس آشکارا از دستگیری وی خبر داده بودند.
برای تشریح این امر به بررسی روند سیاسی یکسال اخیر گرجستان مختصرا می پردازیم. طی سالهای اخیر چندین تن از رهبران حزب اصلی اپوزیسیون یعنی جنبش متحد ملی مانند گیورگی روروآ، گیورگی اوگولاوا و مورد آخر نیکا ملیا به اتهاماتی چون فساد مالی سوء استفاده از قدرت و ایجاد اغتشاش به زندان محکوم شده بودند. اما با توجه به نفوذ زیاد واشنگتن و فشارهایی که علیه دولت و سیستم قضایی گرجستان وارد میشد( البته بیان نوع فشارها و تحولات پیرامون آن مجالی دیگر می طلبد) در آستانیه انتخابات پارلمانی 2020 و با هدف اثر گزاری بر روند انتخابات، رییس جمهور گرجستان فرمان عفو دو تن از رهبران حزب جنبش متحد ملی یعنی گیورکی اوگولاوا و گیورگی روروآ را صادر کرد. نیکا ملیا رهبر فعلی حزب جنبش متحد ملی نیز که بابت اغتشاش گری در سال 2019 متهم شده بود و اعتبارنامه نمایندگی پارلمانش باطل شده بود طی رایی محکوم به حبس شد و طی مدت بسیار کوتاهی از آزادی دو تن از هم حزبی هایش دستگیر و زندانی شد. اما این حبس نیز دیری نپایید و با فشارهای همه جانبه اتحادیه اروپا، وزارت خارجه و سنای آمریکا و تهدیداتی که علیه تفلیس صورت گرفت نیکا ملیا نیز از زندان آزاد شد. این رویه برای ساکاشویلی نیز روزنه ای ایجاد کرد تا با دریافت پشت گرمی هایی از واشنگتن و به امید تکرار پروسه آزادی دیگر هم حزبی هایش به گرجستان بازگردد. دلیل دیگر این اقدام انتحاری ساکاشویلی قرارگیری در آستانه انتخابات محلی گرجستان می باشد که با توجه به وضعیت نامناسب محبوبیت اپوزیسیون غربگرا در بین اقشار مردم گرجستان حضور ساکاشویلی بعنوان برگ برنده و شاید بتوان گفت آخرین برگ برنده نه تنها حزب اپوزیسیون غربگرا بلکه آخرین برگ برنده غرب برای جایگزین کردن دولت مورد نظرشان در گرجستان می باشد. اینطور به نظر می رسد که ساکاشویلی اینبار هم توسط واشنگتن همانند سال 2008 ( جنگ با روسیه) قربانی منافع آمریکایی شده است چون طبق مواضع اخیر حزب حاکم و همچنین سابقه آشوب طلبانه ساکاشویلی بعید است اینبار دولت گرجستان باز با وساطتت و فشار غرب اشتباهی مرتکب شود و ساکاشویلی را آزاد کند. شایان ذکر است 2 اکتبر (10 مهر) زمان برگزاری انتخابات محلی در گرجستان است که می تواند تاثیر مهمی بر آینده سیاسی گرجستان داشته باشد.

مهدی رحیمی: کارشناس مسائل گرجستان