در مقابل روسیه؛ اوکراین بازیچه ناتو و آمریکا

در اواخر سال 2016 وقتی نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مشخص شد، برخی پیش بینی واشنگتن بهبود یابد. اما حمله موشکی آمریکا به سوریه و همچنین ارسال کمک های نظامی به اوکراین روابط میان مسکو و واشنگتن را تیره تر کرد.
در 23 دسامبر سال 2017، تصمیم دولت ترامپ برای ارسال تسلیحات مرگبار به اوکراین روابط این کشور با روسیه را متشنج کرد؛ به طوری که گریگوری کاراسین، معاون وزیر خارجه روسیه اظهار داشت، کاخ سفید افرادی را که از جنگ در شرق اوکراین حمایت می کنند، عملا به سوی یک سناریوی جنگی سوق می دهد. وی پیش از این نیز هشدار داده بود، صدها نفر از مربیان نظامی آمریکایی، کانادایی و دیگر کشورهای عضو ناتو در اوکراین فعال هستند و هیچ تضمینی وجود ندارد که این تسلیحات مرگبار به دست تروریست ها نیفتد.
البته وزارت خارجه آمریکا ادعا کرد، ماهیت کمک ها به اوکراین دفاعی است و بخشی از تلاش دولت واشنگتن برای کمک به اوکراین در دفاع از تمامیت ارضی این کشور است.
هر چند اوکراین هنوز عضو ناتو نیست، اما ارسال تسلیحات مرگبار توسط یکی از اعضای ناتو، به اوکراین به معنای تقویت حضور این نهاد نظامی در نزدیکی مرزهای شرقی روسیه است. مساله ای که، مقامات مسکو را به شدت نگران کرده است و برهمین اساس محافل سیاسی و امنیتی پیش بینی می کنند، تنش میان ناتو و روسیه در سال 2018 تشدید شود.
از سال 2014 و آغاز بحران اوکراین، روابط روسیه و ناتو همواره متشنج بوده است، اوکراین از همان ابتدای بحران تلاش کرد حمایت آمریکا و اروپا را به دست آورد.
در سال 2014، درگیری بین نیروهای ارتش اوکراین و جدایی طلبان شرق این کشور که از حمایت روسیه برخوردارند، به کشته شدن بیش از ده هزار نفر و مجروح شدن بیست و چهار هزار نفر منجر شد.
اتحادیه اروپا و آمریکا نیز با اعمال تحریم های سنگین علیه روسیه تلاش کردند از اوکراین حمایت کنند. اما این تحریم ها نتوانست روسیه را به عقب نشینی وادارد.
بویژه اینکه روسیه همواره نقش خود را در مناقشه اوکراین رد می کند و آن را موضوع داخلی این کشور تلقی کرده و بر مذاکره کی یف با جدایی طلبان تاکید دارد. به همین دلیل آمریکا این بار با ارسال تسلیحات مرگبار از جمله موشک های ضدتانک تلاش می کند از اوکراین برای مقابله با روسیه استفاده کند.
اوکراین همچنین خواستار پیوستن به ناتو است. اما این درخواست با واکنش شدید روسیه مواجه شده است.
از نظر روسیه، نه تنها عضویت اوکراین در ناتو، بلکه حتی اعلام وضعیت خاص این کشور و یا اقدام برای عضویت با پاسخ روسیه مواجه خواهد شد و این خط قرمزی برای منافع روسیه و تهدیدی برای امنیت ملی این کشور محسوب می شود.
آمریکا و نقض توافقنامه مینسک
نخستین توافق میان اوکراین و روسیه با میانجیگری اتحادیه اروپا در سپتامبر سال 2014 در مینسک امضا شد. این توافق، تحت نظارت سازمان امنیت و همکاری اروپا مانند کی یف و جدایی طلبان حامی روسیه امضا شد که طبق آن آتش بس فوری برقرار شد که البته این توافقنامه هیچ گاه اجرا نشد. پنج ماه بعد توافقنامه مینسک 2 میان روسیه و اوکراین با حمایت فرانسوا اولاند، رئیس جمهوری فرانسه و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان امضا شد.
ارسال تسلیحات مرگبار آمریکایی به اوکراین، نقض آشکار توافقنامه مینسک محسوب می شود؛ ضمن اینکه این اقدام، تغییر مهمی در رویکرد آمریکا در قبال درگیری در اوکراین را نشان می دهد. باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق آمریکا و آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان بر این اعتقاد بودند که ارسال سلاح های بیشتر به اوکراین باعث تشدید درگیری ها با روسیه می شود.
با اقدام ترامپ برای ارسال اسلحه های مرگبار برای اوکراین، عملا یکی دیگر از میراث های باراک اوباما در سیاست خارجی مورد هدف قرار می گیرد.
باراک اوباما و متحدان آمریکا در اروپا برای انعقاد و اجرای توافقنامه مینسک بسیار تلاش کردند.
اما در حال حاضر نه تنها این توافق نقض شده است، بلکه احتمال آغاز یک بحران جدید در شرق اروپا با محوریت اوکراین افزایش یافته است.
البته موضع اتحادیه اروپا در قبال اوکراین در چند ماه اخیر بهبود یافته است، اظهارات زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان درباره اینکه اوکراین در آینده نزدیک عضو اتحادیه اروپا نمی شود، حاکی از تعدیل موضع اتحادیه اروپا در قبال روسیه است.
این موضع گابریل نشان داد که اتحادیه اروپا بر خلاف آمریکا نمی خواهد تنش با روسیه افزایش یابد. زیرا ورود اوکراین به اتحادیه اروپا می تواند منجر به تشدید تنش با روسیه شود.
اوضاع بحراني اوکراين
در حالی که اوکراین با افزایش وابستگی خود به غرب و نظامی کردن بیش از پیش این کشور، احتمال بروز مجدد جنگ را تشدید کرده است، وضعیت داخلی این کشور بسیار آشفته است. عملا دولت کی یف، با روی آوردن به نظامی گری خلاف خواسته های مردم کشور خودش هم عمل می کند.
مردم این کشور خواستار بهبود وضعیت اقتصادی و کاهش فقر و بیکاری هستند. نتایج تازه ترین نظرسنجی مرکز تحقیقات سیاسی کی یف، نشان می دهد، مردم اوکراین از تداوم فقر در کشورشان رنج می برند و از وضعیت زندگی خود رضایت ندارند.
همچنین بر اساس این نظرسنجی، بیش از 70 درصد اوکراینی ها معتقدند این کشور در جهت درستی حرکت نمی کند، فساد مالی افزایش یافته و اصلاحات نیز تحقق نیافته است.
همچنین براساس گزارش سازمان ملل، 220 هزار کودک در شرق اوکراین با خطر جدی انفجار میان و دیگر سلاح ها روبرو هستند.
با اقدام آمریکا برای ارسال اسلحه های مرگبار به اوکراین، برخی ناظران احتمال بروز جنگ در این منطقه را بسیار محتمل می دانند.
به گفته رئیس ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا در شرق اوکراین، درگیری ها در شرق اوکراین افرایش یافته است.
براساس گزارش این سازمان در بازه زمانی یازده تا هفده دسامبر 2017، حدود شانزده هزار مورد نقض آتش بس در اوکراین ثبت شد.
در سال 2018 ارسال سلاح های مرگبار به اوکراین، باعث می شود که توافقنامه مینسک به تاریخ سپرده شود. در مقابل احتمال دارد روسیه نیز کمک های نظامی به جدایی طلبان شرق اوکراین را افزایش دهد.
منطقه قدیمی دونباس در شرق اوکراین دوباره میدان درگیری شدید نظامی خواهد شد و روابط میان روسیه و آمریکا بغرنج تر از هر زمان دیگر خواهد شد.
در آن زمان ممکن است مقامات اتحادیه اروپا از جمله امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان واشنگتن را عامل شروع دوباره تنش در شرق اروپا بدانند.
روسیه، شرق اروپا را به عنوان حوزه راهبردی خود برای تامین امنیت کشورش در نظر گرفته است و هر گونه تحرک آمریکا و ناتو در این حوزه، تهدیدی وجودی برای روسیه محسوب می شود و می تواند منجر به بروز یک جنگ وسیع در این منطقه شود؛ جنگی که نه اتحادیه اروپا خواستار آن است و نه آمریکای با گرایش های جدید ترامپ در سیاست خارجی توان درگیر شدن در آن را دارد.
اوکراین در صورت استقلال از آمریکا، ظرفیت بالایی برای بهبود اوضاع اقتصادی دارد.
پس از فروپاشی شوروی، اوکراین پس از روسیه، دومین قدرت اقتصادی جمهوری های سابق شوروی بود و بخش اعظم تولیدات صنایع سنگین و کشاورزی را به خود اختصاص می داد.
این کشور همچنین یکی از مهم ترین کشورهای جهان در زمینه حمل و نقل انرژی به اروپا است و خطوط لوله گاز روسیه، از سرتاسر این کشور عبور می کند. این کشور، حدود هشتاد درصد نفت و 77 درصد گاز طبیعی مورد نیاز خود را از خارج تامین می کند و روسیه عرضه کننده اصلی انرژی به این کشور است.
در صورتی که اوکراین به جای تلاش برای بازگرداندن ثبات به این کشور به سمت جنگ مجدد برود، مردم این کشور بیشترین آسیب را متحمل خواهند شد و اوکراین فقط به بازیچه ای برای دستیابی آمریکا به اهداف و مطامع خود در مقابل روسیه تبدیل می شود.

منبع: سرويس بين الملل خبرگزاري صدا وسيما https://ccsi.ir//vdcaoun6.49na615kk4.html