عراق و ترکیه که هر دو جزیی از امپراتوری عثمانی بودند، دارای اقلیتهای کرد هستند.این امر وضعیت داخلی هر کدام از این کشورها را برای دیگری مهم می‌سازد. عراق به دلیل وضعیت بد جغرافیایی، جهت ارتباط با جهان غرب و تجارت، به ترکیه نیاز دارد و ترکیه نیز به دلیل موقعیت ژئوپلتیک خود و همچنین وضعیت ژئوپلتیکی عراق نمی‌تواند نسبت به تحولات این کشور بی‌تفاوت باشد. کردهای عراق در شمال این کشور و در مناطق سلیمانیه، اربیل، کرکوک و دهوک سکونت دارند. متعاقب تجزیه امپراتوری عثمانی، این منطقه در زمره متصرفاتی بود که تحت قیمومیت بریتانیا قرار گرفت. با تأسیس جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳، و علیرغم اعلام دولت جدید این کشور مبنی بر اینکه هیچ چشم‌داشتی به خاک دیگر کشورها ندارد، مع‌الوصف حاضر نبود از ادعای خود نسبت به مناطق موصل و کرکوک صرفنظر نماید.
سیاست ترکیه در ارتباط با شمال عراق متاثر از دو مسئله عمده است؛ اول حضور عوامل حزب کارگران کردستان ترکیه موسوم به پ.ک.ک در مناطق کوهستان شمال عراق و در این چارچوب یکی از محورهای سیاست ترکیه مقابله با پ.ک.ک و انجام عملیات نظامی در شمال عراق بوده است، به طوری که این عملیات در دهه ۱۹۹۰ به صورت لشکرکشی و زمینی هم انجام گرفت. در وضعیت نوین سیاسی در کردستان عراق بعد از ۲۰۰۳ و سرنگونی صدام، ترکیه با توجه به دغدغه های امنیتی نسبت به وضعیت نوین فدرالی در کردستان عراق مقامات آنکارا در سال های اخیر کوشیده اند چرخشی در نگاه خود به این مسئله داشته باشند. به این معنا که به رغم نگرانی هایی که ترکیه نسبت به آزادی عمل کردهای عراق دارد ولیکن فدرالیسم عراق را به عنوان یک واقعیت پذیرفته است. سفر مقامات ترکیه مانند احمد داوود اوغلو وزیر خارجه به کردستان عراق در این چارچوب قابل ارزیابی است. با این توصیف ترکیه نگرانی های خود را نسبت به آینده وضعیت کردستان عراق و همچنین مسئله مهم تعیین سرنوشت کرکوک کتمان نمی کند و بارها به شیوه رسانه ای یا رسمی نقطه نظرات خود درباره کرکوک را بیان کرده است. اما صرفنظر از مسائل مربوط به کردستان عراق و نگاه ترکیه به آن حضور پ.ک.ک در شمال عراق خود یک دغدغه امنیتی برای ترکیه محسوب می شود.
باید به این نکته اشاره داشته باشیم که هنوز مشکلات زیادی میان بغداد و آنکارا لاینحل باقی مانده است که از همه مهم تر پناه دادن به طارق هاشمی در استانبول پس از فرار وی از عراق است، همچنین صادرات نفت اقلیم به ترکیه بحران دیگری را در میان بغداد و اربیل ایجاد کرده است.
روز چهارشنبه گذشته احمد داود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه وارد اربیل شد و با مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان و عبدالباسط سیدا، رهبر کُردتبار شورای ملی سوریه دیدار کرد. داوود اوغلو همچنین به شهر کرکوک نیز سفر کرد که با واکنش منفی مقامات عراق مواجه شد.
در این بین باید اشاره داشته باشیم که سفر اوغلو به اربیل در راستای پروژه سقوط دولت اسد صورت گرفته و وزیر امورخارجه ترکیه به همین منظور این سفر را انجام داده است. این سفر بعد از ۷۵ سال صورت گرفته است که اولین مقام ترکیه جدید وارد کردستان عراق می شود.
داود اغلو همچنین با ترکمنهای شمال عراق که اقلیت خیلی کمی از مردم عراق را تشکیل می دهد دیدار کرده است و در سخنرانی خود خطاب به ترکمن های عراق بر تحکیم برادری بین ملت ترکیه و ترکمن های عراق تاکید کرد و گفت هیچ کس قادر با ایجاد فتنه در این پیوند نبوده و دولت ترکیه برای توسعه شهر کرکوک از هیچ گونه کمکی دریغ نخواهد کرد.
داود اوغلو با نمونه توصیف کردن فرهنگ شهر کرکوک در منطقه هشدار داد که ممکن است برخی محافل تلاش کنند تا در این شهر فتنه انگیزی کنند، اما در مقابل آنان باید با حفظ برادری حرکت کرد. وی آرامش در کرکوک را به منزله آرامش در کل عراق عنوان کرد.
از این سخنان اغلو چنین می توان برداشت کرد، که در آینده ای نزدیک باید به دنبال فتنه جدیدی در شمال عراق توسط ترکیه باشیم، آن هم در منطقه کرد نشین عراق که با ایران و سوریه نیز هم مرز است.
ترکیه در اذهان خود به دنبال یک عثمانی می گردد که به اصطلاح امروز باید آن را نئوعثمانی بدانیم، چرا که از وقتی که تروریستها در سوریه دست به کشتار مردم می زنند، این ترکیه است که مدام با دادن سلاح وآموزش نظامی به تروریستهایی که در خاک سوریه هستند، خواهان برکناری دولت اسد می باشد.
روح الله پورطالب
منبع: سرویس بیداری اسلامی رویداد https://ccsi.ir//vdch.mnkt23nqvftd2.html
ccsi.ir/vdch.mnkt23nqvftd2.html