ما همواره در حال همکاری هستیم و دوستی محکمی بین ما به وجود آمده است و البته گاهی گفتگوهای سخت و دشوار بین ما روی داده و اختلاف نظرهایی داریم. هیچ کدام از کشورهای جهان در حوزه های گوناگون دقیقا مانند هم فکر نمی کنند و روابط ترکیه و آمریکا نیز از این قاعده مستثنی نیست.
پنار اَرسُی سرپرست روزنامه ملیت در واشنگتن: روابط ترکیه و آمریکا دچار چه نوع تحولاتی خواهد شد؟ حمله به سفارت آمریکا در آنکارا چه تاثیری بر روابط ترکیه و آمریکا خواهد گذاشت؟ نگرش آمریکا نسبت به مذاکرات دولت اردوغان با پ.ک.ک چیست؟ آیا سخنان اخیر سفیر آمریکا در ترکیه به روابط آنکارا - واشنگتن ضربه خواهد زد؟ این ها مسائلی هستند که طی روزهای اخیر مهم ترین موضوعات اخبار سیاسی ترکیه بوده و اینک می خواهیم بدانیم رییس جمهوری آمریکا چه پاسخی برای چنین پرسش هایی دارد.
ملیت: جناب رییس جمهور! همچنان که می دانید گروه تروریستی DHKP-C (جبهه حزب نجات انقلابی مردم) مسئولیت حمله تروریستی به سفارت آمریکا در آنکارا را به عهده گرفت. این گروه اعلام کرده که محکوم نمودن ۴ مساله؛ نصب سامانه راداری ناتو در ملاتیا، استقرار سامانه موشکی پاتریوت در ترکیه، روابط آنکارا - واشنگتن و سیاست های ترکیه در سوریه، هدف اصلی این انفجار بوده است. شما درباره این حمله چه نظری دارید؟
باراک اوباما: حمله به سفارت ما در آنکارا به هیچ شیوه ای قابل توجیه و قابل دفاع نیست و یک حمله تروریستی و خارج از انصاف است. این حمله برای هر دو کشور یک رویداد تراژیک و تاسف برانگیز است. دل ما با خانواده مامور امنیتی شجاع ترکیه مصطفی آکارسو می تپد و با آنان ابراز همدردی می کنیم. او مردی بود که به خاطر دفاع از ترک ها و آمریکایی ها در این حمله جان خود را فدا کرد... من از دخالت و حضور سریع مسئولین ترکیه ای در این خصوص بسیار ممنون و سپاسگزارم. همکاری و فعالیت مشترک هر دو حکومت آمریکا و ترکیه در این زمینه بی اشکال و مثال زدنی بود و امیدواریم با فرماندهی و هدایت مشترک، در آینده ای نزدیک همه مسببین و عوامل پشت صحنه این حمله را به عدالت بسپاریم.
اگر چه انگیزه اصلی این حمله، تضعیف روابط آمریکا و ترکیه بود اما همه ما دیدیم که آنان شکست خوردند و به هدف خود نرسیدند. این حمله باعث شد اوج همکاری و همدلی بین حکومت های آمریکا و ترکیه و همچنین همدلی ترکیه ای ها با آمریکایی ها را نظاره کنیم و من لازم می دانم از پیام های حمایت کننده و ابراز تاسف همه رجال سیاسی و مسئولین ترکیه تشکر کنم. مامور فداکار ترکیه مصطفی آکارسو نماد حفظ امنیت و رفاه مشترک ترکیه و آمریکا شد.
به عنوان رییس جمهور آمریکا، ترکیه را به عنوان نخستین مقصد سفرهای آن سوی آب انتخاب کردم تا نشان دهم که ترکیه برای ما یک متفق مهم و یک شریک استراتژیک است. شصت سال است که در چهارچوب پیمان ناتو، آمریکا و ترکیه در کنار هم ایستاده اند و این دقیقا به معنی ارتقای سطح رفاه و امنیت است. روابط آمریکا و ترکیه در چهارچوب روابط اقتصاد جهانی و نیز در حوزه هایی همچون افغانستان، ایران و سوریه و چندین حوزه مهم و حیاتی دیگر اهمیت ویژه ای دارد و فعالیت مشترک ما باعث تقویت قدرت و امنیت هر دو طرف شده است.
طی ۴ سال گذشته در حوزه های تجاری و همکاری اقتصادی، همکاری های ارزشمندی بین واشنگتن و آنکارا به وجود آمده و غیر از رشد میزان سرمایه گذاری ها، شاهد آن هستیم که ملت های آمریکا و ترکیه نیز به هم نزدیک تر شده اند. مثلا در سال گذشته تعداد دانشجویان ترکیه ای ساکن آمریکا، بیش از دانشجویانی بود که از کشورهای اروپایی به آمریکا آمده اند. به موازات این موضوع تعداد دانشجویان آمریکایی ساکن ترکیه نیز بیش از هر زمان دیگری است. یکی از به یادماندنی ترین بخش های سفر من به ترکیه امکان سخنرانی در جمع دانشجویان ترکیه بود و من با استعداد ی که از آنان سراغ دارم مطئنم که در آینده پیروزی های بزرگی را با هم به دست خواهیم آورد.
ملیت: در مورد موشک های پاتریوت ابهامات فراوانی وجود دارد. برخی بر این باورند که هدف از استقرار این سامانه موشکی دفاع از اسراییل است و عده دیگری نیز می گویند که این موشک ها به خاطر دفاع از پایگاه نظامی انجیرلیک و سامانه راداری ملاتیا ایجاد شده است. شما در این مورد چه توضیحی دارید؟ واقعا پاتریوت ها برای دفاع از چه کسانی به ترکیه آورده شده ند؟
باراک اوباما: می خواهم در این مورد کاملا صریح و شفاف باشم: ببینید! ترکیه از ناتو و آمریکا خواست تا در مقابل حملات احتمالی موشک های بالستیک، از ترکیه دفاع شود. به عبارتی دیگر استقرار این سامانه موشکی به منظور دفاع از خاک و ملت ترکیه از سوی ناتو بوده است. از این که برای دفاع از ترکیه در کنار کشورهای هلند و آلمان وارد این کار شده ایم احساس غرور می کنیم. خوشبختانه ملت ترکیه رفتار انسانی، مودبانه و نجیبانه ای در برابر نظامیان آمریکایی داشته اند که همراه با این موشک ها به ترکیه رفته اند و ما مهمان نوازی ترک ها را به خوبی حس کردیم و از این بابت از آنها متشکرم. کما این که خود من نیز از نزدیک در آنکارا و استانبول گرما و الفت مهمان نوازانه ترکیه ای ها را حس کردم و آن را به خاطر دارم. بر این باورم که این همکاری دفاعی سندی برای اثبات دوستی و اتحاد ماست.
ملیت: نخست وزیر اردوغان در گفتگو با روزنامه نگاران از این موضوع خبر داد که در یک گفتگوی تلفنی با شما، پیشنهاد کرده که به واشنگتن بیاید. در سفر پیش بیبنی شده اردوغان به آمریکا بر روی چه موضوعاتی صحبت خواهید کرد؟
باراک اوباما: من همواره از گفتگو و دیدار با نخست وزیر اردوغان استقبال می کنم . هم در نشست جی۲۰، هم در نشست عالی هسته ای و دیگر محافل سیاسی جهانی بارها به عنوان شریک و هم پیمان همکاری کرده و کنفرانس مطبوعاتی مشترک برگزار کرده ایم.
ما همواره امکان آن را داریم که صادقانه با نخست وزیر اردوغان صحبت کنیم. ایشان برای ما یک دوست ارزشمند است و در مسائل بین المللی یک متفق عالی و معرکه است و من توان رهبری سیاسی اردوغان و رییس جمهور عیدالله گل را تحسین می کنم.
ما همواره در حال همکاری هستیم و دوستی محکمی بین ما به وجود آمده است و البته گاهی گفتگوهای سخت و دشوار بین ما روی داده و اختلاف نظرهایی داریم. هیچ کدام از کشورهای جهان در حوزه های گوناگون دقیقا مانند هم فکر نمی کنند و روابط ترکیه و آمریکا نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما منافع و ارزش های مشترک و روابط دوجانبه ما باعث می شود که در خصوص نقاط محل اختلاف نیز باز هم در کنار هم گفتگو کنیم. به عبارتی من چهارچشمی منتظر دیدن دوستم اردوغان هستم. من اطلاع دارم که اکیپ من مرتب دارند کار می کنند تا برنامه سفر اردوغان به آمریکا تنظیم شود و امیدوارم فرصت خوبی دست دهد تا دیدار ما صورت بگیرد.
ملیت: ترکیه پس از سی سال جنگ، هم اکنون شروع به مذاکره با پ.ک.ک نموده است. آمریکا چه رویکردی نسبت به این مقطع حساس دارد؟
باراک اوباما: من از دور به افتخار نخست وزیر اردوغان دست می زنم که پس از سی سال درگیری، در جستجوی یک راه سیاسی و دموکراتیک برای پایان دادن به این مشکل است. به خاطر خشونت های پ.ک.ک بیش از ۳۵ هزار زن، مرد و کودک جان خود را به شکل تاسف برانگیزی از دست دادند. صدها هزار نفر مجبور به ترک خانه های خود شدند و عزیزان آنها صرفا به خاطر بیان عقاید خود مورد حمله قرار گرفتند. آمریکا هم از راهکارهای سیاسی در برابر پ.ک.ک حمایت می کند و هم در مسیر مبارزه با ترور حامی و مدافع ترکیه است. در این مسیر ما بهترین امکانات و پیشرفته ترین تجهیزات تکنولوژیکی خود را در اختیار ترکیه می گذاریم. سیاست صلح طلبانه ترکیه در مسیر پایان دادن به این معضل نه تنها زندگی میلیون ها شهروند مناطق جنوب شرقی ترکیه را بهبود می بخشد بلکه به نفع همه ترکیه است و سطح رفاه را افزایش خواهد داد.
ملیت: در آخرین گزارش اتحادیه اروپا، انتقادات گسترده ای علیه ترکیه صورت گرفته و موضوعاتی همچون اطاله دادرسی و دستگیری برخی روزنامه نگاران، نظامیان و سیاستمداران مخالف موجب شده که استقلال دستگاه قضای ترکیه زیر سوال برود. در شرایطی که ترکیه یک شریک و هم پیمان مهم برای آمریکا بوده و در تحولات موسوم به بهار عربی نیز خیلی وقت ها از الگو بودن ترکیه سخن به میان آمده، دموکراسی ترکیه را ناقص و ناتمام می دانند. شما در این مورد چه نگرشی دارید؟
باراک اوباما: آمریکا، به ویژه در اثنای گفتگوهای من و نخست وزیر اردوغان این را به روشنی درک کرد که ترکیه ی مدرن، خواهان برقراری دولت حقوق محور و مدیریت کارآمد و مثبت است و می تواند معیارها و استانداردهای خود را بر اساس تامین حقوق همه شهروندان ترکیه، مشخص کند. من در مسجد سلطان احمد و همچنین در ایاصوفیا تنوع فرهنگی و قومی ترکیه را از نزدیک دیدم.
تاریخ نشان می دهد که کشورهایی که حقوق بین المللی را پذیرفته و از آن دفاع کرده اند، به موفقیت های بزرگی دست یافته اند. به ویژه در شرایط کنونی که به خاطر خیزش های بهار عربی، همه به فکر اصلاح و تغییر هستند، خیلی ها پیگیر و ناظر وقایع ترکیه هستند.
حزب عدالت و توسعه (AKP) مدت هاست از اصلاحات دفاع می کند و ما نیز از اندیشه های آزادی خواهانه جهانی حکومت و به موازات آن از آزدی بیان نیز حمایت می کنیم. رهبران و رجال سیاسی و احزاب ترکیه و همچنین مردم این کشور باید برای رسیدن به پیشرفت و توسعه، مسئولیت ها را تقسیم کنند. من حمایت مردم ترکیه از این مرحله سیاسی را تشویق می کنم و همچنین تلاش رهبران ترکیه برای حمایت از منافع مردم و تداوم اصلاحات را می ستایم. من همچنین رسانه های کشور شما را به ادامه گفتگوهای عمومی و اجتماعی در خصوص انتخابات تشویق می کنم. احترام به حقوق بشر، دموکراسی و اصلاحات فرصتی است برای ترکیه تا در صحنه جهانی چندوچون پیشرفت را به نمایش بگذارد.
باراک اوباما: در سال ۲۰۱۱ شما از حمله نظامی به لیبی حمایت کردید و گفتید: برخی ملت های دیگر نیز به ظالمین پشت خواهند کرد و من به عنوان رییس جمهور آمریکا منتظر دیدن تصاویر کشتارهای جمعی و گورهای گروهی نخواهم ماند. در شرایطی که بحران سوریه جان شصت هزار نفر انسان را گرفته و نجواهایی در خصوص سلاح های شیمیایی سوریه نیز منتشر شده در سوریه مداخله نظامی نخواهید کرد؟
ملیت: آن چه که در سوریه روی می دهد به تمام معنای کلمه تراژدی است. رژیم بشار اسد در برابر مردم این کشور با تمام خشونت خود ظاهر شده و تنها به این دلیل که مردم به دنبال مطالبات و حقوق خود هستند، هزاران نفر از مردان، زنان و کودکان کشته شده و هزاران خانه و محله با خاک یکسان شده است. واقعیت این است که رژیم خشونت محور اسد مشروعیت خود را از دست داده و حتما باید برود. آمریکا هیچ گاه خود را از دیدن واقعیات تلخ سوریه غافل نکرده و به این موضوع بی اعتنا نیست. من در سال ۲۰۱۱ موضع آشکار خود را اعلام کرده و گفتم که بشار اسد باید برود و ملت سوریه سرنوشت خود را به دست خود تعیین کنند. موضع من آشکار است و نخست وزیر اردوغان نیز در همان مقطع زمانی عین این موضع را اتخاذ کرد.
آمریکا از همان موقع همراه با متفقین بین المللی خود همچون ترکیه تلاش کرده تا موج بین المللی را به این سو هدایت کند که رژیم اسد پایان یابد و دوران گذار به شیوه صلح آمیز به پایان برسید و سوریه صاحب یک ساختار دموکراتیک شود. ما پیش از هر چیز رژیم اسد را منزوی کرده ایم و در مرحله بعدی نیز برای خشکاندن سرچشمه های مالی این رژیم نیز تحریم های گسترده ای اعمال کرده ایم. از این گذشته شورای ائتلافی مخالفین سوری زرا به رسمت شناخته و از آنان حمایت کرده ایم. در عین حال برای کمک به مردم سوریه با ترکیه و دیگر کشورها هنمکاری کرده ایم. من بودجه حمایتی آمریکا برای مردم سوریه را به رقم ۱۵۵ میلیون دلار اعلام کردم که صرف خرید و ارسال مواد غذایی، پتو، دارو و پوشاک می شود و به این ترتیب میزان کمک های مالی ما به مردم سوریه به ۳۶۵ میلیون دلار می رسد. ما همه این کارها را با همکاری ترکیه انجام داده ایم و لازم می دانم هم از بایت تلاش سیاسی حکومت ترکیه برای پایان دادن به خشونت در سوریه و هم به خاطر پذیرش مردم ترکیه از صد و هفتادهزار آوراه سوریه ای تشکر کنم. مجموع فعالیت های ترکیه نشان می دهد که این کشور در منطقه نقش رهبری بر عهده گرفته است.
می دانم روزهای پیش رو برای مردم سوریه و مخالفین، روزهای دشواری است اما این را نیز می دانیم که اسد روز به روز ضعیف تر می شود و مناطق تحت کنترل خود را از دست می دهد. تعداد نظامیان جداشده از صفوف اسد بیشتر می شود و دیر یا زود اسد خواهد رفت و مردم این کشور آنیده را با دستان خود تعیین خواهد کرد و ما، ترکیه و جامعه جهانی از آنان حمایت می کنیم.
ملیت: جهان منتظر حل دیپلماتیک مساله هسته ای ایران و به نتیجه رسیدن گفتگوها با تهران است. به نظر شما ترکیه می تواند در خاورمیانه و در این حوزه نقش مهمی ایفا کند و مانع از جنگ شود؟
باراک اوباما: من در دوران اول ریاست جمهوری خود گزینه ای را پیش روی رهبران ایران گذ اشتم. به آنها پیشنهاد کردم که اگر مسئولیت های بین المللی خود را پذیرفته و به جامعه جهانی بازگردید و با همه کشورهای جهان از جمله با آمریکا روابط حسنه برقرار کنید و یا به رویه خود ادامه دهید و در این صورت فشارها علیه شما را افزایش داده و شما را منزوی می کنیم. ما به اتفاق شرکایمان در گروه ۱+۵ می خواهیم این مشکل از طریق به کارگیری راهکارهای سیاسی و دیپلماتیک حل شود. البته تحریم ها برای برخی کشورها هزینه بردار خواهد بود. مثلا ما می دانیم که ترکیه در این مسیر متضرر خواهد شد. هم شرکت های ترکیه ای امکان کار در ایران را از دست می دهند و هم ترکیه ای ها ناچار می شوند برای تامین منابع انرژی هزینه های سنگین تری پرداخت کنند اما واقعیت این است که ایرانِ صاحب سلاح هسته ای تهدید بزرگی خواهد بود و قابل قبول نیست.
۴سوالی که اوباما به آنها پاسخ نداد:
بر اساس توافق ما و کاخ سفید؛ قرار بود ما برای گفتگو با اوباما ده سوال طرح کنیم و اوباما حق آن را داشته باشد که بین ۴تا۵ سوال را جواب دهد. بعدا سوال مربوط به حمله به سفارت آمریکا نیز به میان آمد و اوباما کلا به ۷ سوال از مجموع ۱۱ سوال ما جواب داد و پاسخ ندادن به این ۴ سوال حاوی پیام های سیاسی مهمی است:
۱- روابط آنکارا با شمال عراق ارتقا یافته و رابطه ترکیه با بغداد ضعیف و ضعیف تر شده است. موضوع انتقال نفت کُردها به جهان از طریق کانال ترکیه راچگونه ارزیابی می کنید؟
۲- اردوغان اسراییل را دولت مبتنی بر ترور می داند و شما نیز رویدادهای غزه را دفاع نامشروع می دانید. اختلاف نظر مهم آمریکا و ترکیه در خصوص اسراییل تا چه اندازه بر روابط آنکارا، واشنگتن تاثیر خواهد گذاشت؟
۳- اردوغان در یک گفتگوی تلویزیونی از این موضوع صحبت کرد که به پوتین پیشنهاد کرده ترکیه را در پیمان شانگهای بپذیرد و ترکیه از اتحادیه اروپا خداحافظی کند. شما این جایگزینی را چگونه ارزیابی می کنید؟
۴- اندک اندک به صدمین سالگرد رویدادهای سال ۱۹۱۵(کشتار ارامنه) نزدیک می شویم. آیا شما در سال ۲۰۱۵ تایید خواهید کرد که عثمانیان در آن دوران ارامنه را کشته اند؟
منبع: خبرگزاری کردپرس
https://ccsi.ir//vdca.ynmk49no65k14.html
ccsi.ir/vdca.ynmk49no65k14.html