طراح سیاست عمق استراتژیک ترکیه کیست؟

سفرای خارجی در ترکیه و وزرای خارجه کشورهای جهان وقتی می‌خواهند از موضعگیری آنکارا درباره موضوعی بین‌المللی مطلع شوند، گوششان را برای حرف‌های احمد‌داووداوغلو، وزیر خارجه ترکیه، تیز می‌کنند، نه نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور.
در یک سال اخیر نسخه‌هایی از کتاب «عمق استراتژیک» احمدداوود اوغلو که در سال۲۰۰۱ آن را نوشته‌‌است میان سفرای خارجی در آنکارا دست به دست می‌شود. او در این کتاب توضیح می‌دهد که ترکیه به‌عنوان کشوری محوری و مهم، باید از جغرافیا و تاریخ منحصر به فردش به نفع دیپلماسی و منافع خارجی خود بهره بگیرد.
احمد داووداوغلو، متولد سال۱۹۵۹ در شهر قونیه است. در استانبول تحصیلات دانشگاهی خود را پی گرفت و موفق به کسب دکتری علوم سیاسی و روابط بین‌الملل از دانشگاه بغازایچی شد. در اوایل دهه ۹۰ داوود اوغلو به تدریس در دانشگاه‌های مالزی پرداخت و در نهایت به استانبول برگشت. او برای مدتی رئیس دانشکده روابط بین‌الملل استانبول بود و بعد به‌عنوان مشاور رجب‌طیب اردوغان در امور سیاست خارجی مشغول و سپس در سال۲۰۰۹ وزیر خارجه ترکیه شد. او زبان عربی را سلیس صحبت می‌کند وموضوع پایان‌نامه دوره دکترای‌اش دلایل عقب‌ماندگی تمدن اسلامی با نگاه به تأثیر استعمار بوده‌ است.
می‌گویند داووداوغلو مغز متفکر تنظیم مناسبات این کشور با جهان است. این سیاستمدار ۵۲ساله تمام دوره‌های تحصیلی‌اش تا درجه دکترای در رشته‌های مدیریت، علوم انسانی و روابط بین‌الملل را در داخل ترکیه گذرانده است.
او معتقد است: جهانی‌شدن پدیده جدیدی نیست و آنچه اکنون به این نام توجه همه را به خود جلب کرده، دوری تازه از روندی است که در گذشته بارها جهان شاهد آن بوده ‌است؛ مثلا در زمان اسکندر کبیر میان سنت‌های فلسفی سقراط و افلاطون و ارسطو با بودا و کنفسیوس نوعی اختلاط وجود داشت یا تمدن اسلامی زمانی همه بخش‌های کلاسیک تمدنی جهان را در کنترل خود داشت؛ از دهلی تا بغداد و استانبول.
او می‌گوید: ترکیه در گذشته بازویی قوی داشت اما شکمش گرسنه بود، مشکلات قلبی داشت و قدرت ذهنی‌اش هم در حد متوسط بود؛ یعنی ارتش نیرومندی داشت اما اقتصادش ضعیف بود، اعتماد به نفس نداشت و تفکر استراتژیکش هم چندان نیرومند نبود.
داووداوغلو بر آشتی دادن مردم ترکیه با گذشته تأکید دارد. دادن مجوز تلویزیون کردی یا حساسیت‌زدایی از زبان‌های کردی و عربی و استفاده از این زبان‌ها که در دولت اردوغان ممکن شد، بخشی از همین استراتژی است.
او می‌گوید: غرب هر چه می‌توانسته گفته‌ و الان دیگر حرفی برای گفتن ندارد. الان غرب دیگر هگل و کانت ندارد.
تمدن اسلامی هم ممکن است دیگر غزالی نداشته ‌باشد اما به‌دلیل آشفتگی و بحران‌هایی که داشته و هنوز هم دارد، تفکری پویا دارد.
داووداوغلو سال گذشته در نشست ۲روزه‌ بررسی مخالفت با مناره‌های مساجد در سوئیس، در ونیز شرکت کرد. او در این نشست گفت: غرب از تحمل آرا و چند فرهنگی سخن می‌گوید اما در همین غرب برای برداشتن مناره‌های مساجد رأی می‌گیرند و اتفاقا رأی هم می‌آورد. این چه چندفرهنگی است؟ شهرهایی با نمادهای چندفرهنگی مانند استانبول، شهروندان چندفرهنگی تربیت می‌کند.
او در این جلسه سؤالی را مطرح کرد و از حاضران پرسید: اگر بخواهید شهری را انتخاب کنید که همه نمادهای مسلمانی، مسیحیت و یهودیت در آن دیده می‌شود کدام را انتخاب می‌کنید: پاریس، لندن یا استانبول، مراکش و بیت‌المقدس؟