عهد ناگسستنی ارمنستان و فرانسه

فرانسه به عنوان بزرگترين كشور در اروپاي غربي و كشوري مطرح در عرصه نظام بين‌الملل، از دير‌باز تا‌كنون روابط نزديكي با كشور ارمنستان داشته است كه اين مسئله بيش از هر چيز به خاطر لابي قدرتمند ارمني در پاريس بوده است.همين لابي اسباب آن شده است كه دولتمردان فرانسوي براي روابط با ارمنستان اهميت ويژه‌اي قائل باشند. سفر نيكلا ساركوزي به ارمنستان را مي‌توان در همين راستا تفسير كرد. وي طي مصاحبه‌اي با «مدیا ماکس» به بيان اهداف اين سفر كشور، سطح روابط، بررسي دورنماي همكاري‌هاي دوجانبه و همچنين مشكلات حل و فصل نشده در منطقه قفقاز پرداخت كه در ادامه بخشي از اين مصاحبه از نظر مي‌گذرد؛
آقای رییس‌جمهور، اهداف شما از سفر به ارمنستان چيست؟
این سفر برای من اهمیت زیادی دارد. من از مدتها قبل مایل به سفر به کشور ارمنستان بودم؛ ضمنأ در این خصوص با سرژ سارکسیان رئیس‌جمهور اين كشور بلافاصله بعد از انتخابش و زمانيكه مرا دعوت کرده بود صحبت كرده بودم. علت اين سفر بیش از یک تمايل شخصي بود و در حاشيه بيستمين سالگرد استقلال ارمنستان من حتی نمی‌توانستم درباره لغو سفر به اين كشور که تا اين حد به فرانسه نزدیک است فكر كنم. مایل بودم که این سفر رسمی بعد از سفر رسمی سرژ سارکسیان به فرانسه صورت گيرد تا فرصت خوبی برای جشن گرفتن روابط استثتایی و متحد کننده دو ملت فراهم آورد.
دوستی اين دو كشور ريشه در تاريخ دارد؛ لاکن اين امر با فجایع و مصیبت‌های مربوط به قتل عام ارامنه و همدردي فرانسه در پناه دادن به ده‌ها هزار ارمنی آواره و از مرگ جسته، عجین شده است. رابطه و عهد ناگسستنی متحد کننده ارمنستان و فرانسه در همان لحظات و در دوران بلایای سهمناک قتل عام و دلهره‌های موجود و مصیبت غیر‌قابل بیان که ضمنأ هر کسی باید شهامت گفتن مستقیم آن را داشته باشد، بصورت نهایی بسته شد. فرانسه از این بابت مغرور است که اولین کشوری می‌باشد که قتل عام را رسمأ مورد شناسایی قرار داده است.
اين سفر همچنین وسیله‌ای است براي بیان و اظهار سپاس و قدردانی فرانسه در قبال صدها هزار فرانسوی با اصالت ارمنی می‌باشد که بدون آنها فرانسه‌ای که امروزه وجود دارد وجود نمی داشت. درمیان این روابط انسانی و استنثنایی است که قلب روابط فرانسه-ارمنی درحال تپش می‌باشد. این موارد است که دو ملت را به بیش از دوست و به برادر تبدیل می‌کند. بالاخره در این لحظه که ارمنستان بيستمين سالگرد استقلال خود را جشن می‌گیرد این سفر همچنین وسیله‌ای برای ادای احترام به ملت ارمنی است.
كشور ارمنستان درشرایط پیچیده منطقه‌ای کارهای زیادی را صورت داده است. دموکراسی در اين كشور شكل گرفته، گذر به سوی بازار اقتصاد آزاد را با موفقیت انجام داده و درصحنه بین‌المللی نقش قابل احترام و تحسين برانگيزي را ايفا مي‌كند. البته كماكان چالش‌های بسياری باقیاست؛ علی‌الخصوص حل و فصل مناقشه قره باغ که فرانسه در آن به شکل رئیس مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا عمیقأ جذب شده است. شکی ندارم که ارمنستان با ادامه اصلاحات سیاسی و اقتصادی دارای آینده درخشانی خواهد بود.ارمنستان می‌تواند همواره به فرانسه اميد داشته باشد.
درخصوص سطح روابط دو کشور چه نظری دارید.
روابط دو كشور عالی است و هیچ مسئله‌ای را نمی‌بینم. ارمنستان بر روی دوستی منحصر بفردی که قبلأ اشاره کردم تکیه دارند. طی سالهای اخیر دو کشور همکاری در سطح عالی را در عرصه‌های مختلف اعم از اقتصادی، آموزشی، علمی–تحقیقاتی و فرهنگی انجام داده‌اند. اين در حاليست كه تمايل به گسترش سطح روابط دو كشور وجود دارد. فرانسه از نظر اقتصادی ۲۰ سال قبل و بعد از کسب استقلال در کنار ارمنستان بوده و در روند توسعه اقتصادی اين كشور را همراهی نموده است.
بسياري از مؤسسات فرانسوی ارمنستان را انتخاب کرده‌اند. اين به صورت اتفاقی نیست که امروزه فرانسه دومین کشور خارجی و نخستين کشور غربی سرمایه‌گذاری کننده در ارمنستان می‌باشد. براي مثال باید گردش تجاری را که حجم آن کماکان زیاد نیست افزایش دهیم. همچنین مایلم که مؤسسات فرانسوی بیشتری اعم از بزرگ و کوچک در ارمنستان استقرار یافته و به توسعه اقتصادی کمک کنند. از این نظر ایجاد باشگاه (اتحادیه) تجار یک ابتکار عالی است. آن محل ملاقاتی برای مؤسسات ارمنی و فرانسوی خواهد بود و در برگیرنده برنامه‌های مفید برای هر دو کشور خواهد بود.
آموزش یک سوی دیگر از همکاری‌های قوي دو كشور است. هرساله بیش از ۷۵۰ دانشجوی ارمنی در مراکز تحصیلات عالیه فرانسه قبول می‌شوند. فرانسه دومین کشور پذيرش داشنجویان ارمنی است. اين امكان وجود دارد كه دانشجویان ارمنی بیشتری برای تحصیل به فرانسه بیایند تا بعدأ کشور ارمنستان بتواند از آگاهی‌ها و تجربیات آنها استفاده کند.

فرانسه یکی از کشورهایي است كه ریاست گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا را بر عهده دارد. بسیاری از کارشناسان در هنگام صحبت درباره ارمنستان و آذربایجان به تجربه فرانسه و آلمان در جنگ جهانی دوم اشاره می‌کنند که با وجود داشتن تضاد، پاریس و برلن توان آشتی با یکدیگر را پیدا کرده و امروزه بعنوان نزدیک‌ترین هم‌پیمانان و رهبران اتحادیه اروپا محسوب می شوند. آیا این مقابله در اینجا کاربرد دارد.
تاریخ فرانسه و آلمان نشان می‌دهد که می‌توان عمیق‌ترین اندوه و خصومت را نیز ملایم کرد و حتی می‌توان بر عمیق‌ترین نفرت نیز غلبه نمود و اینکه ملت‌ها حتی در سخت‌ترین لحظات تاریخ خود نیز می‌توانند توان آشتی را درخود بیابند. بله اغلب شجاعت بیشتری برای برقراری صلح مورد نیاز است تا ادامه جنگ. ارامنه و آذربایجانی‌ها هم باید چنین روندي را انتخاب کنید. برای ارمنستان نيز لحظه مخاطره‌پذیری برای صلح پیش آمده است. زیرا خطر بزرگتری از مسئله حفظ وضعیت موجود وجود ندارد که آن مولد تصورات واهی و تحریک‌کننده انتقام‌جویی بوده و هر روز نیز امکان دسترسی به صلح را دورتر می‌کند.
هیچ کشوری همچون فرانسه اهمیت قره باغ برای ارمنستان را نمی‌تواند بهتر درک کند. اما حال وقت آن است که مناقشه را ۱۷سال بعد از جنگی که قربانیان زیاد داشته و مصیبت‌های زیاد ببار آورده حل نموده و زمينه آشتی را پیدا نمود. همین موارد را به علی اف رئیس‌جمهور آذربایجان که بعد از سفر ایروان باید به آنجا بروم منتقل خواهم کرد.

فرانسه همان طوریکه بحران پیش آمده بین روسیه و گرجستان در تابستان ۲۰۰۸ نشان داد تجربه بزرگی از بابت حل و فصل مناقشات دارد. فرانسه و اتحادیه اروپا می‌توانند مشاركت فعال‌تري در روند حل و فصل مسئله قره باغ داشته باشند، بخصوص چنانچه اعلامیه‌های متعدد اتحادیه اروپا را، دال بر داشتن تمایل نقش آفرینی فعالتر، درنظر بگیریم.
اتحادیه اروپا طی سال‌های اخیر نقش‌آفرینی خود را در قفقاز جنوبی بیشتر کرده است که اینجانب از این بابت خوشحالم. اتحادیه اروپا این کار را بوسیله سیاست همسایگی اروپایی در چارچوب‌های مشارکت شرقی انجام داده که فرانسه از همان ابتدا یعنی سال ۲۰۰۹ از آن حمایت کرده است. فرانسه مایل است که اتحادیه اروپا با کشورهای منطقه از جمله ارمنستان و .... روابط نزدیک برقرار کند. برای اتحادیه اروپا، قفقاز منطقه استراتژیکی است و روابط منسجم کننده و مشارکت با اتحادیه اروپا به رفاه، استحکام دموکراسی و دیالوگ درسه کشور قفقازی کمک خواهد کرد.
قالبی بنام گروه مینسک برای کمک به تلاش‌های جامعه بین‌المللی از بابت حل و فصل مناقشه قره باغ وجود دارد. هر یک از سه کشور ریاست کننده بر گروه مینسک مورد اعتماد دو کشور دیگر بوده و کاملأ در امر تعیین شرایط حل و فصل مناقشه با آنها سهیم هستند. اما ابتدا ارامنه و آذربایجانی‌ها باید این راه را بیابید. فرانسه می‌تواند در اين امر کمک کند و ارمنستان را همراهي كند؛ لاکن فرانسه قادر به برقراري صلح به جاي ارمنستان نيست.

فرانسه درروند صلح ارمنستان-ترکیه شرکت کرده است. دو سال قبل در مراسم امضای صورت‌جلسات برنارد کوشنر وزیر امورخارجه فرانسه نیز حضور داشت. آیا شما دورنماهای جدیدی را از بابت تنظیم روابط بین ایروان و آنکارا مشاهده می‌کنید. آیا پاریس می‌تواند به نحوی با طرفین مساعدت داشته باشد.
امضاء پروتکل بین ترکیه و ارمنستان برای برقراری روابط دیپلماتیک و گشودن مرزها امید‌های بزرگی را پیش آوردند. امروزه این روند آشتی در بن‌بست قراردارد. اینجانب از این بابت عمیقأ متأسفم. سرژ سارکیسیان در سفري كه به پاریس داشتند با این اظهارات که ارمنستان درصورتی که ترکیه آماده انجام اینکار باشد آماده تصویب پروتکل‌هاست از خود خردمندی و دور اندیشی نشان داد.