بازتاب عملکرد "بنیاد مطالعات قفقاز" در نشریات آذربایجانی

به گزارش ایران دیپلماتیک، آینه در یادداشتی به قلم انور بوروسوی نوشت: ایران در سایه فعالیت های «مرکز تحقیقات قفقاز» که در سال ۲۰۰۶ در دانشگاه تهران تاسیس و فعالیت خود را آغاز کرده، شروع به شرکت فعال در تحولات منطقه قفقاز نموده است.
هفته نامه آینه چاپ باکو در شماره این هفته خود به بررسی سیاست های ایران در قفقاز پرداخت. به گزارش ایران دیپلماتیک، آینه در یادداشتی به قلم انور بوروسوی نوشت: ایران در سایه فعالیت های «مرکز تحقیقات قفقاز» که در سال ۲۰۰۶ در دانشگاه تهران تاسیس و فعالیت خود را آغاز کرده، شروع به شرکت فعال در تحولات منطقه قفقاز نموده است.
آینه نوشت: در فعالیت این مرکز در زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، ایدیولوژی، دینی و غیره تحرک ایجاد شده است. این مرکز اقدام به ایجاد زیرساخت های خود در منطقه ای گسترده از جمله هشترخان و کالمیکیا و قفقاز جنوبی و قققاز شمالی کرده است. طرف ایران در این روند برای توسعه پایه های اجتماعی منافع ضد ترک خود تلاش می کند و امیدوار است که از این طریق از مشکلاتی که در آینده نزدیک در انتظار ایران است، جلوگیری نماید.
این مجله چاپ باکو سیاست ایران در قفقاز را سیاست تارعنکبوت عنوان کرد و نوشت: فارس ها حتی در اوایل قرون وسطی یعنی زمانی که به عنوان قومی از هند کنونی به آسیای میانه و فلات ایران کوچ کردند، با ایجاد اردوگاه های ویژه خود در منطق کاشقار، بخارا، سمرقند، خیوه، بلخ، اورگنج، گرم، گیسار، مزار شریف، کابل، شیراز، طوس، اصفهان، قزوین، یزد ، کرمان و سایر مناطق مسکونی برای رسوخ دادن فرهنگ پارن ـ اوردو به قشرهای عمیق جامعه و رسمیت دادن به اصول موجودیت خود از این طریق، سعی کردند. ولی فارس ها علی رغم همه تلاش های خود، در سیاست های شان در ترکستان، ایران و قفقاز، صرفا در فلات ایران موفق به دستیابی به اهداف شان در جهت اشاعه ارزش های ویژه خود، شده اند. گرچه آنها نتوانسته اند به نیرویی اجتماعی از نظر قومی تبدیل شوند، ولی توانسته اند در ۹۰ سال اخیر با پنهان کردن خود پشت قشرهای فرهنگی، ادبی و ایدیولوژی، به اندازه قابل توجهی پیشروی نمایند.
آینه نوشت: «نظریه هند و اروپا» که در قرن نوزدهم پا به عرصه وجود گذاشته و در حال حاضر حتی خود اروپا نیز از آن صرف نظر کرده است، هنوز هم به عنوان عالی ترین اصل ایدئولژیک تهران باقی است. امروز ایران سعی می کند تا با اعمال مارپیچ های ظاهرا مدرن این نظریه، دست کم از ارزش های خود دفاع کند. در حال حاضر اهداف گسترده تری به منظور گسترش بیشتر حدود جغرافیایی سیاست شوونیست فارس (که پشت پرده دین در عمل پیاده می شود) و نیز جهت بسیج عمومی اهالی کشور در این راستا، مطرح شده است. نقطه استنادی که ایران امیدهای زیادی به آن از این نظر دارد، استفاده گسترده از شبکه های چندشاخه اقتصادی، سیاسی، ایدئولوژیک، مالی و اجتماعی در قفقاز و آسیای میانه می باشد.
این مجله چاپ باکو نوشت: از این رو است که در حال حاضر به اهداف استراتژیک استفاده از «تار عنکبوت» شبکه اینترنتی رو آورده اند. سیاست شوونیست فارس ایران در خاورمیانه پس از پایان دوران عثمانی در کشورهای عربی با شکست مواجه می باشد. در حال حاضر ایران اقدام به استفاده از تاکتیک نفوذ به ترکیه از طریق تقویت «جنبش علوی» کرده، ولی تا کنون به نتیجه ای مثبت در این راستا دست نیافته است. زیرا پیروان جنبش علویت در شبه جزیره آناتولی در عین حال ارزش های ترک گرایی را نیز اصل عالی خود می دانند.
آینه افزود: این در حالی است که در قفقاز و آسیای میانه شرایط مناسبی برای حرکت نسبتا آزادانه ایران وجود دارد. علت اصلی این وضعیت نیز عبارت از نهادینه نشدن طرز زندگی دموکراتیک و سکونت اقوام مختلف در این منطقه می باشد. فعلا ایران در این مناطق امکان حرکت نسبتا آزادانه و «نفس راحت کشیدن» دارد. در چنین شرایطی ایجاد شبکه اینترنتی توسط ایران کار مشکلی نیست. زیرا بحث از ایجاد پایه های اجتماعی قوی با استفاده از نیرویی ناچیز و پیشروی در سطحی بالاتر از طریق شکل دادن قشرهای اقتصادی، مالی و سپس فرهنگی آن، همه اینها از سنن مرتبط با استراتژی تاریخی استعمارگری سرچشمه می گیرد.
آینه در ادامه نوشت: ایران برای حفظ موجودیت خود چشم به قفقاز دوخته است : سیاست استعمارگرانه برای اولین بار در تاریخ توسط فارس ها و آن هم از قرن ششم قبل از میلاد تا سال ۳۳۰ قبل از میلاد در دوران هخامنشیان و سپس از سال ۲۲۶ تا سال ۶۶۱ در دوران ساسانیان اعمال شده است. آثار فرهنگی آن را در حال حاضر نیز در جغرافیای اسکان اقوام دارای منشاء پارن ـ اوردو (فارس) می توان مشاهده نمود. در دوایر شوونیست فارس در ایران این استراتژی را «کبیره پارسیا» (جغرافیای بزرگ فارس) می نامند. ایران به منظور دستیابی به این هدف خود مرکز فرهنگی خود را در همه شهرهای بزرگ قفقاز دایر می کند. مراکز مشابه دایر شده در شهرهای باکو، ایروان، تفلیس، باتوم، مهاچ قلعه، دربند، هشترخان، ولاادی قفقاز، الیستا و سوچی به «تار عنکبوت» اینترنتی سیاست شوونیست فارس تبدیل شده اند. «مرکز تحقیقات قفقاز» در تهران طرح های گسترده ای را در راستای زنده نگه داشتن و توسعه این شبکه، افزایش درآمدهای دولت ایران و گسترش حیطه نفوذ این کشور تهیه می کند. اصل عمده فعالیت این مرکز را نهادهایی از قبیل «برنامه های کلی»، «برنامه و فعالیت ها» و «شوراهای علمی» تشکیل داده اند.
در این مرکز طرز زندگی معنوی، فرهنگی، دینی و اجتماعی همه اقوام ساکن در قفقاز و ویژگی های روان شناسی مکان جغرافیایی آنها مورد تحلیل موشکافانه قرار می گیرد و در پی آن، اهداف مرتبط با نحوه اعمال اصول نفوذ در زندگی این اقوام و مناطق جغرافی آنها در عمل پیاده می شود. به همین دلیل با حمایت این مرکز و به طور مداوم برنامه های فعالیت تهیه و تدوین می شود، بررسی فعالیت های قدرت های بین المللی در منطقه از طریق برگزاری کنفرانس ها و نفوذ در ارزش های فرهنگی و هنری مناطق قفقاز و گسترش سیاست جلب جوانان از همه مناطق قفقاز به تحصیل در ایران، ایجاد مراکز «ایران شناسی» در همه کانون های علمی قفقاز و گسترش تحقیقات علمی مشترک، افزودن بر اهمیت ایران در تحولات جاری در قفقاز، تامین منافع میانجی گرانه ایران در مناقشات قومی محلی موجود در این منطقه، نفوذ در ذخایر انرژی و حمل و نقل و غیره تامین می شود. در طرح های تهیه شده در مرکز تحقیات قفقاز توجه بیشتری نسبت به مسئله نفوذ در طرز زندگی اجتماعی و اقتصادی جمهوری آذربایجان مبذول می شود، در یکی از این طرح ها تهیه برنامه های میخانه در شبکه های تلویزیونی آذربایجان، تبلیغ ادبیات عروض و افزایش تعداد برنامه های دینی در نظر گرفته شده است. استفاده از این ۳ موضوع روش آزمون شده فارس ها در آذربایجان است.
آینه نوشت: در سال های اخیر گرچه به صورت پراکنده، ولی پاداش هایی برای گسترش اصول «مدرنیسم» و «پست مدرنیسم» در میان جوانان آذربایجان اختصاص می یابد. به عنوان مثال، فلسفه «گوشه نشینی» موجود در آثار فرخ فرخ زاد، نیما یوشیج، یحیی آریان پوردار، صادق هدایت، بزرگ علوی و غیره که هداف استراتژیک سیاست فارس می باشد، در ادبیات نو جایگاهی برای خود یافته است. اکنون این جریان در آذربایجان نیز در حال شکل گرفتن است و مرکز مزبور توجه ویژه ای نسبت به آن بذل می نماید.
این مجله چاپ باکو افزود: شوونیسم فارس به عنوان نیرویی جایگزین ایفای نقش می کند : در نتایج تحقیقات مرکز مزبور با صراحت گفته می شود که در حال حاضر سیاست وابسته به روسیه در کشورهای ارمنستان، گرجستان و آذربایجان به تدریج با شکست مواجه می شود. این روند در مناطق قفقاز شمالی نیز جریان دارد. اعتماد اهالی کشورهای منطقه به سیاست «توسعه دموکراسی» اعلام شده توسط کشورهای غربی کاهش یافته است. زیرا غرب بیش از اصول دموکراتیک اعلام شده توسط خود مواظب تامین منافع اقتصادی خود می باشد. از این رو ایران می تواند با گسترش سیاست «تاثیر موثر» خود برای پر کردن خلاء ایجاد شده و تقویت نفوذ خود تلاش کند. در تحقیقات این مرکز همچنین خاطرنشان می شود که اگر ایران نتواند تحولات قفقاز را به نحوه دلخواه خود تحت نظارت قرار دهد، در آن صورت مجبور به اعمال مدل فلسطین در این منطقه خواهد شد.
به جا است یاد آوری شود که ایران با توجه به عدم موفقیت خود در راستای تقویت نفوذ در خاورمیانه، سعی کرده است که با ایجاد مناقشات مسلحانه مصنوعی میان اعراب مسیحی و مسلمان، اعراب شیعه و یهودیان به اهداف اقتصادی، انرژی و غیره خود دست یابد. اکنون نوبت اعمال همین استراتژی در قفقاز فرا رسیده است. ایران با درک این واقعیت که در جهان امروز مدل دولتی به شکل منزوی وجود ندارد، امیدوار است با پیاده کردن چنین سیاستی از مبارزات اقوام ساکن در این کشور به خاطر حقوق ملی شان نیز جلوگیری نماید. جنبش های کنونی در آذربایجان جنوبی، لورستان، کردستان، بلوچستان، خوزستان و خراسان ـ ترکمنستان به تدریج به جنبش مقاومتی تبدیل می شود که راه به سقوط و فروپاشی دولت ایران می برد. کشورهای غربی این واقعیت را نیز درک نکرده اند. ایران نیز در چنین شرایطی روز به روز مواضع خود در قفقاز را تحکیم بیشتری می بخشد. مرکز تحقیقات قفقاز نیز هر روز فناوری های جدید را برای سیاست ایران در قفقاز تهیه می کند.