چهارمین دوره انتخابات پارلمانی کردستان عراق ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۳ در سه استانی شمال عراق یعنی اربیل، دهوک و سلیمانیه برگزار شد. در این انتخابات برای اولین بار احزاب سیاسی کردستان عراق بصورت مستقل وارد انتخابات می‌شدند. این گروهها ترسهای خود را از وقوع جنگ های داخلی که از سال ۱۹۹۴ میلادی شروع شده بود کنار گذاشته و برای اولین بار هر کدام کوشیدند که وزنه سیاسی خود را در کردستان عراق پیدا بکنند. سرانجام بعد از یک هفته کشمکش کمیسیون برگزاری انتخابات پارلمانی کردستان عراق اعلام کرد که حزب دمکرات کردستان عراق بیشترین کرسی و بدنبال آن جنبش تغییر و درپی آن اتحادیه میهنی کردستان عراق ، اتحاد اسلامی کردستان عراق و جماعت اسلامی کردستان عراق قرار دارند.
در تحلیل این انتخابات خبرنگار بولتن نیوز گفتگویی با سیامک کاکایی کارشناس مسائل عراق و تركيه انجام داده که مشروح این گفتگو در زیر آمده است.
بولتن‌نيوز: انتخابات پارلمانی کردستان عراق در یک فضای رقابتی شدید بین گروههای سیاسی کردستان عراق برگزار شد و همانطور که می‌دانید نتایج این انتخابات در شکل اولیه حکایت از پیروزی حزب دمکرات کردستان عراق از یک سو و جایگزین شدن جنبش تغییر بجای اتحادیه میهنی کردستان عراق داشت. در مجموع چه ارزیابی از نتایج این انتخابات دارید؟
كاكايي: نتایج انتخابات اخیر پارلمانی کردستان عراق نشان داد که روند تغییر در بافت و ساخت سیاسی منطقه در حال شکل‌گیری است و این بدین معناست که درسال ۲۰۰۹ میلادی جنبش تغییر که از اتحادیه میهنی کردستان عراق جدا شد نگرشی جدید در منطقه ایجاد نمود و با تثبیت موقعیت سیاسی این جنبش در نتیجه انتخابات اخیر حال این پرسش مطرح می شود که با توجه به موقعیت این جنبش و اپوزیسیون در کردستان عراق آیا شرایط برای ایجاد تغییرات در ساختار سیاسی این منطقه فراهم گشته است؟
این پرسش نیز از آنجا مطرح می شود که اتحادیه میهنی کردستان عراق بعنوان اتحادیه ایی با مشارکت گروههای کرد دارای قدمت ، اکنون تنزل سیاسی پیدا کرده است و به نظر می رسد انشعابها و یا چندگانگی و مشی های مختلف تصمیم گیری در این اتحادیه وجود دارد تا آنجا که این موضوع اتحادیه میهنی کردستان عراق را در معرض تصمیم گیریهای جدید قرار داده است.
این تصمیم گیریها هم بدین نحو است که مسئولان ارشد اتحادیه میهنی کردستان عراق مانند کوسرت رسول علی ، دکتر برهم صالح و هیرو ابراهیم احمد ناچار هستند با توجه به شرایط پیش آمده در این منطقه و شرایط اتحادیه میهنی کردستان عراق بازنگری جدیدی در ساختار اتحادیه میهنی کردستان عراق بوجود بیاورند بخصوص که برهم صالح اشاره کرده است که مردم کردستان عراق اعتماد خود را به اتحادیه میهنی تاحدودی از دست داده اند.
لذا می توان گفت که به منظور بازگرداندن اتحادیه میهنی کردستان عراق به موقعیت سابق خود لازم است خون جدیدی در رگهای این حزب تزریق شود.در عین حال ذکر این نکته لازم است که شخصیت کاریزمای جلال طالبانی و نبود وی در کردستان عراق اتحادیه میهنی را دستخوش تغییر کرده است .با این توصیف ها این سوال نیز مطرح می شود که آیا این امکان وجود دارد که حزب دمکرات کردستان عراق نیز در آینده به سرنوشت اتحادیه میهنی دچار شود؟ که به نظر می رسد با توجه به پایگاه اجتماعی و سنتی حزب دمکرات کردستان عراق در اربیل و دهوک این امکان ضعیف باشد.در عین حال برای حزب دمکرات کردستان عراق حیاتی است که بتواند ساختار حزبی و پایگاه اجتماعی خود را تقویت بکند چرا که احزابی چون جنبش تغییر که مشی سیاسی آنها در اصطکاک با حزب دمکرات کردستان عراق است سبب شد که این حزب تلاش بکند تا در انتخابات اخیر نیمی از کرسی های پارلمان را بدست بیاورد.
اکنون نیز در اثر شرایط بوجود آمده احتمالاتی در باره تشکیل دولت ائتلافی منطقه وجود دارد وشاید نخستین احتمال هم این باشد حزب دمکرات کردستان عراق با توجه به اینکه نزدیک به ۱۱ کرسی اقلیت ها را که به کوتاه معروف است با خود همسو کرده است درصدد تشکیل دولت جدید براید اما در عین حال حزب دمکرات کردستان عراق نیازمند همراهی اتحادیه میهنی کردستان عراق است که اکنون ضعیف شده است چرا که نگرش فکری حزب دمکرات کردستان عراق تا حدودی به اتحادیه میهنی کردستان عراق نزدیک است و یا دستکم شناخت کافی نسبت به همدیگر دارندو این مسئله ایجاد ائتلاف را با جنبش تغییر را کمتر می کند چرا که همانطور که گفتم در مشی فکری جنبش تغییر با حزب دمکرات کردستان عراق در حوزه حکومتداری تفاوتهای ماهوی وجود دارد .اما در عین حال حزب دمکرات کردستان عراق بعنوان حزب پیروز نمی تواند مطالبات اپوزیسیون را نادیده بگیرد .از سویی جنبش تغییر به همراه گروههای اسلامی شاید بتوانند ائتلافی برای تشکیل دولت بوجود بیاورند اگرچه این بحث به لحاظ کمی در خصوص کرسی های پارلمان امکان پذیر است اما به لحاظ فکری احتمال آن کمتر است و ممکن است گروههای سیاسی در تصمیم گیریهای خود دچار تشتت آراء شوند. بهرروی این انتخابات نشان داد که رویکرد سیاسی احزاب در کردستان عراق در حال تغییر است واین تغییر برگرفته از دامنه شناخت و آگاهی مردم منطقه کردستان عراق و دسترسی آنها به رسانه ها ، افزایش سطوح آموزشی در کردستان عراق ، بهبود وضعیت نسبی اقتصادی و ممجموعه شرایط منطقه ایی و بین المللی است .مجموعه این پارامترها سبب گشته است که در نگرش احزاب سیاسی کردستان عراق تغییراتی ایجاد شود به عبارت دیگر انجام اصلاحات در لایه های حزب گروههای سیاسی منطقه کردستان عراق اجتناب ناپذیر شده است و این مسئله نیز از افزایش مطالبات مردم منطقه و همینطور افزایش سطوح اصطکاک یا تعارض میان احزاب سنتی با احزاب نوخواسته واپوزیسیون ناشی شده است .چنانچه در جریانهای رقابتی انتخاباتی پارلمان و شرکت مستقل احزاب در این انتخابات مشخص گردید که شرایط سیاسی در منطقه دستخوش تغییرات شده است بخصوص که اپوزیسیون شیوه حکومتداری حزب دمکرات کردستان عراق و اتحادیه میهنی کردستان عراق را به چالش کشیده و مسائلی چون پیگیری فساد مالی و اقتصادی را که به عرصه رسانه نیز کشانده شده است بطور جدی مطرح نموده اند. بدین ترتیب نتایج انتخابات این واقعیت را نشان می دهد که اداره منطقه درسالهای آتی چندان ساده نخواهد بود .
در عین حال پارلمان جدید کردستان عراق با مسائل و مطالباتی چون اصلاح قانون اساسی و مشخص کردن تکلیف انتخاب ریاست اقلیم کردستان عراق مواجه است که همین مسئله ممکن است به چالش در درون پارلمان و ایجاد فراکسیونهای احزاب بیانجامد.
بولتن‌نيوز: جنبش تغییر و اپوزیسیون اعلام کرده است که دوره اپوزیسیون بودن تمام شده است و می خواهند وارد پروسه حکمرانی در کردستان عراق شوند این امر شرایط را برای تشکیل دولت جدید به کدام سو خواهد برد؟
درباره نحوه مشارکت احزاب مختلف منطقه کردستان عراق در حکمرانی با توجه به وزن سیاسی گروهها دو دیدگاه وجود دارد.دیدگاه اول این است که حزب دمکرات کردستان عراق بعنوان حزب پیروز انتخابات از تجربه حکمرانی در عراق پیروی کند به نحوی که پست ها میان گروههای سیاسی کردستان عراق تقسیم شود و یک دولت فراائتلافی با مشارکت احزاب پیروز تشکیل شود واین در شرایطی محقق می شود که همه احزاب اپوزیسیون که اکنون شمار کرسی های آنها قابل توجه است میل به مشارکت سیاسی داشته باشند و هم اینکه احزاب کلاسیک و سنتی از خواسته های خود نسبت به تقسیم قدرت کم بکنند.
دیدگاه دوم این است که دولت آینده کردستان عراق براساس لیست های پیروز و ائتلاف دل بخواهی حزب دمکرات کردستان عراق با اتحادیه میهنی کردستان عراق شکل بگیرد اما در عین حال شرایط نوین در منطقه این امکان را که همچنان احزاب سنتی به خواست و نظرات اپوزیسیون بی تفاوت باشند را محدود می کند.
منبع: بولتن‌نيوز
https://ccsi.ir//vdcd.z052yt0ofa26y.html
ccsi.ir/vdcd.z052yt0ofa26y.html