به گزارش پایگاه تحلیلی – خبری ایران بالکان (ایربا) سایت اینترنتی USAK نوشت سفر رجب طیب اردوغان در ۱۸ جولای به مسکو برای توجیه و قانع کردن روسیه برای توقف حمایتش از بشار اسد با شکست مواجه شد.
روسیه و سوریه روابط تاریخی و هماهنگ تجاری و نظامی گسترده ای دارند . روسیه در تارسوس سوریه پایگاه نظامی دارد و نگران سرنگونی بشار اسد و حاکمیت اسلامگرایان تندرو درسوریه بوده و معتقد است حوادث سوریه جنگ بین آزادی خواهان با دیکتاتوری نیست، بلکه جنگ قدرت است. علاوه برآن ولادیمیر پوتین با بشار اسد روابط دوستی شخصی دارد.
اردوغان بعد از سفر خود به مسکو و شکست مذاکراتش با پوتین درباره سوریه اظهار داشت که سایر مسایل دوجانبه بین ترکیه و روسیه بیش از مسئله سوریه مورد بحث قرار گرفت. در حال حاضر حجم تجارت ترکیه و روسیه به ۴۰ میلیارد دلار نزدیک شده است. قرار است این رقم تا یکصد میلیارد دلار افزایش یابد. همکاری دو کشور در بخش انرژی ( نفت وگاز ) تاسیس نیروگاه اتمی ترکیه از سوی روسیه و وابستگی ترکیه به گاز طبیعی روسیه باعث شده است ترکیه علیرغم اینکه در موضوع سوریه در جبهه مخالف روسیه قرار دارد، روابط دو جانبه با این کشور را فدای مسئله سوریه نکند. ترکیه توسعه روابط روزافزون خود با روسیه را "مشارکت استراتژیک" می نامد ولی مشارکت استراتژیک مورد نظر با موانعی نظیر عدم توازن در حجم تجارت دوجانبه و کسری تجاری به نفع روسیه، موانع بر سر راه صادرات میوه وسبزیحات ترکیه به روسیه، اختلاف نظر بر سر قیمت گاز طبیعی صادراتی روسیه به ترکیه روبرو است .
ترکیه میداند تا موقعی که روسیه از سوریه حمایت کند، رژیم بشار اسد سقوط نخواهد کرد. لذا تلاش میکند روسیه را درباره قطع حمایت خود از بشار اسد قانع و توجیه نماید .
رجب طیب اردوغان گفت ترکیه و روسیه درباره تاسیس دولتی موقت با مشارکت طرفداران بشار اسد، براساس مصوبه نشست ژنو با مخالفین توافق کرده اند. ترکیه در عین حال خواهان حذف بشار اسد از معادله تاسیس دولت موقت ملی سوریه است ولی روسیه مخالف نظریه ترکیه میباشد. روسیه نگران از دست دادن نفوذ خود در مدیترانه است و از رژیم بشار اسد حمایت میکند. روسیه در سوریه از لحاظ نظامی نفوذ بیشتری دارد و صادر کننده سلاح به سوریه است. این کشور سالانه ۲ میلیارد دلار انرژی به سوریه صادر و یا در این زمینه سرمایه گذاری میکند. لذا سقوط بشار اسد به منزله از دست دادن نفود نظامی و اقتصادی و سیاسی روسیه در سوریه است. پایگاه دریایی و نظامی تارسوس سوریه که از اهمیت استراتژیکی برخوردار است از سال ۱۹۷۱ تاکنون تحت اختیار اتحاد شوروی سابق و روسیه فدرال امروز است.
روسیه درحال گسترش و تقویت پایگاه تارسوس می باشد . زیرا این بندر - پایگاه موجودیت روسیه در مدیترانه شرقی را حفظ و تضمین میکند . روسیه همچنین می تواند با بهره برداری از پایگاه تارسوس از طریق کانال سوئز به دریای سرخ واقیانوس هند واز طریق تنگه جبل الطارق به آتلانتیک وارد شود.
افزایش نفوذ و موجودیت ناتو در مدیترانه شرقی که در چند سال اخیر درحال اوج گیری است، روسیه را نگران می کند. لذا روسیه علاقه ای ندارد بندر و پایگاه نظامی تارسوس سوریه را از دست بدهد.
سهم روسیه در صادرات تسلیحات در جهان ۲۴ درصد است. سوریه ۸۷ درصد تسلیحات مورد نیاز خود را از روسیه وارد میکند و بین سالهای ۲۰۰۷ الی ۲۰۰۸ وارادت سلاح خود را حدود هشتاد درصد افزایش داده و ۵/۲ میلیارد دلار از روسیه سلاح وارد کرده است.
روسیه در بخش صادرات سلاح، بازار خود در عراق و لیبی را از دست داد و اینک نمی خواهد سوریه را نیز از دست بدهد لذا خواهان حفظ حکومت بشار اسد می باشد .
یکی دیگر از دلایل حمایت روسیه از بشار اسد این است که درتوازن قوانین بر محور شیعه و سنی ، روسیه از محور شیعه حمایت میکند. روس ها محور شیعه متشکل از ایران و عراق و سوریه و حزب الله را بر محور سنی به رهبری عربستان سعودی و قطر و ترکیه ترحیج میدهند .
روسیه از لحاظ معادله قوای مذهب محور، از بشار اسد شیعه نصیری حمایت میکند و نگران است که تقویت نفوذ و قدرت اهل سنت بامحوریت عربستان سعودی و قطر و ترکیه باعث شود در درون مرزهای خود وبخصوص قفقاز شمالی که جریانات اسلامگرای دینی افراطی فعال هستند دچار مشکلات بیشتری شود . لذا حاکمیت شیعه در سوریه را نسبت به حاکمیت احتمالی سنی - اخوان در سوریه ترجیح میدهد . بنا به اعلام منابع رسمی آمار مختلفی درباره تعداد روسهای مقیم سوریه وجود دارد ولی تخمین زده میشود که سی هزار روس در سوریه مقیم هستند وعلاوه برآنها جمعیت ارمنی و چرکس که جامعه ای ثروتمند هستند نیز از حکومت اقلیت نصیری بشار اسد حمایت میکنند . آنها نگران از دست دادن حقوق اساسی وشهروندی خود بعداز سقوط بشار اسد و حاکمیت اکثریت سنی مذهب در سوریه هستند .
درصورت وقوع جنگ داخلی و دخالت نیروهای نظامی خارجی در سوریه امنیت روسهای مقیم سوری نیز بخطر خواهد افتاد .لذا روسیه مخالف حملات نیروهای خارجی به سوریه است . دخالت نظامی خارجی به سوریه واحتمال گسترش دامنه آن به ایران و به آتش کشیده شدن کل منطقه نیز باعث نگرانی روسیه است . لذا روسیه مخالف دخالت نظامی خارجی در سوریه وایران است. وقوع بحران درایران نیز قفقاز شمالی را تحت تاثیر سوء خود قرار خواهد داد .بدین سبب روسیه مخالف دخالت نظامی بیگانگان درمنطقه است .
روسیه وترکیه براساس مصوبه نشست ژنو که ۳۰ ژوئن ۲۰۱۲ انجام گرفت از تاسیس " حکومت موقت ملی درسوریه " با شرکت طرفداران بشار اسد ومخالفین حمایت کردند . مواضع جدید روسیه در قبال نیروهای بین المللی متحد ، اقدامی مثبت است و تاسیس چنین حکومتی می تواند از وقوع جنگ داخلی گسترده در سوریه پیشگیری کند . ترکیه نیز باید هم شفاهی وهم بطور عملی ازاین طرح حمایت و روسیه را نیز درباره آن قانع کند . ترکیه مخالف ادامه نفوذ و کنترل بشار اسد برنظام حکومتی جدید درسوریه است، ولی روسیه مخالف حذف بشار اسد است . ترکیه علیرغم اختلاف نظر با روسیه تلاش میکند مسایل سوریه را از روابط دو جانبه خود با روسیه تفکیک نموده و جدا نگه دارد . روسیه بعداز آلمان دومین شریک تجاری ترکیه است؛ سرمایه گذاران ترکیه در روسیه حدود بیست میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده اند . روسیه نیز درآینده نزدیک درمنطقه آک کویو استان موسین تاسیس نیروگاه اتمی را آغاز خواهد کرد .
علاوه برتجارت و سرمایه گذاری متقابل اقتصادی ، خط لوله " ماوی آکیم " ( جریان آبی ( BLUE و خطوط لوله " جریان جنوبی " در آینده احداث خط لوله نفتی سامسون - جیحان نیز از طرحهای مشترک ترکیه و روسیه است . ترکیه ۶۰ درصد گاز طبیعی و ۳۰ درصد نفت مورد نیاز خود را از روسیه وارد میکند . لغو ویزا نیز باعث شده است ۵/۳ میلیون توریست روس به ترکیه سفرکنند . ترکیه بعنوان قدرت منطقه ای در قبال مسئله سوریه نقش پیشتاز را برعهده گرفته وخواهان مشارکت درتغییر و تعیین سرنوشت منطقه است . ولی روسیه نیز بامحوریت سوریه تلاش میکند که خود را بعنوان یک مرکز مهم و تعیین کننده مسایل سوریه وخاورمیانه معرفی وایفای نقش نماید .
حل مسئله سوریه بطور خاص و حل مسایل خاورمیانه بطور عام ارتباط مستقیمی با پذیرش یا عدم پذیرش روسیه بعنوان قدرت تعیین کننده در معادلات جهانی وتوازن قوای بین المللی وتوزیع قدرت بین المللی از سوی قدرتهای منطقه ای وبین المللی دارد .
منبع: پایگاه تحلیلی خبری ایران بالکان (ایربا)
https://ccsi.ir//vdch.wnkt23n-qftd2.html
ccsi.ir/vdch.wnkt23n-qftd2.html