«پومیلا اسپراتلین» سفیر آمریکا در قرقیزستان در آستانه پایان دوره ماموریت ۳/۵ ساله خود در این کشور در وبسایت شورای سفیران آمریکا، مطلبی تحت عنوان «دموکراسی در آسیای مرکزی: حمایت از قرقیزستان -«جزیره دموکراسی» را به چاپ رساند.
وی با توجه به به یک سری از ویژگیهای قرقیزستان و از جمله وقوع ۲ انقلاب در سالهای ۲۰۰۵ و ۲۰۱۰، یادآور میشود که این کشور را اغلب «جزیره دموکراسی» در آسیای مرکزی میخوانند.
اسپراتلین نوشته است: قرقیزستان با قرار گرفتن در احاطه دیکتاتوریهای مطلق و تا حد زیادی وابستگی سیاسی و اقتصادی به روسیه، در «بازی بزرگ» مسکو در منطقه به نوعی نقش پیاده را بر عهده دارد. به این دلیل خیلیها به این نتیجه رسیدهاند که دموکراسی در آسیای مرکزی ناپایدار میباشد.
سفیر آمریکا با بیان اینکه «قرقیزستان عدم تحمل در برابر مدیریت خودکامه را به ثبوت رساند» تاکید کرده است: یکی از بزرگترین اولویتهای سیاست خارجی آمریکا حمایت از دولت پاسخگو و دموکراسی در جهان میباشد و واشنگتن و جامعه جهانی برای تهیه قانون اساسی جدید، اصلاح قانون انتخابات و حمایت سریع از پارلمان جدید قرقیزستان، میلیونها دلار هزینه کرده است.
این دیپلمات آمریکایی کمک به قرقیزستان در زمینه انجام اصلاحات در عرصههایی نظیر مدیریت اقتصادی، امنیتی و انتظامی را از دیگر اهداف واشنگتن در این کشور توصیف کرده است.
تقویت روابط بیشکک-مسکو تهدید کننده منافع واشنگتن
در بخش دیگری از این مطلب افزایش همکاریهای قرقیزستان با روسیه به صراحت «مشکل در جهت حمایت آمریکا از دموکراسی در قرقیزستان» عنوان شده است.
اسپراتلین مینویسد: الماس بیک آتامبایف رئیس جمهوری قرقیزستان، ضمن مواجهه با انبوهی از چالشهای داخلی و خارجی، با پوتین مشارکتی قوی ایجاد کرده و روسیه را یکی از معدود گزینههایی در جهت دریافت کمکهای مورد نیاز میداند.
این مشارکت روی تلاشهای ما تاثیر گذاشته و منجر به قطع حضور نظامی آمریکا در مرکز حمل و نقل ترانزیت شد در حالی که روسیه پایگاه هوایی خود در منطقه «کانت» را حفظ کرده است. در رابطه به یک سری از مسائل دیگر، رهبری جدید قرقیزستان از همکاری با آمریکا استقبال خواهد کرد ولی باز هم به روابط با روسیه ترجیح میدهد که اغلب بر زیان ما تمام میشود.
ظاهرا همکاری با روسیه و تداوم مسیر توسعه دموکراسی به نظر سفیر آمریکا غیر قابل تصور میرسد که میگوید: اینکه قرقیزستان چگونه خواهد توانست ضمن چنین همکاریهایی، مسیر توسعه دموکراتیک را حفظ کند، سوالی است بدون پاسخ. تصمیم رئیس جمهور آتامبایف برای ورود به اتحادیه گمرکی تا آغاز سال ۲۰۱۵ این بحث را روشن میکند.
وی با اشاره به حمایتهای اتحادیه اروپا و آمریکا از «تحولات دموکراتیک در گرجستان و اوکراین»، قرقیزستان را از دریافتکنندگان اصلی کمکهای غربی دانسته و ابراز امیدواری کرده است که «قرقیزستان به طور مستقل عمل خواهد کرد».
اسپراتلین در مطلب خود، نفوذ رسانهای روسیه در قرقیزستان را یکی از معضلاتی دیگر برای تحقق اهداف کشورش ارزیابی و تاکید کرده است: در مثال بحران اوکراین میتوان مشاهده کرد که چگونه تبلیغات به صراحت ضد آمریکایی روسیه، افکار عمومی قرقیزستان را در راستای مواضع مسکو شکل داده است.
جامعه مدنی و شکلگیری تفکر انتقادی طرفدار غرب
وی وجود جامعه مدنی «حرفهای و بیباک» در قرقیزستان را که با اقدامات غیر دموکراتی (از روح کلام میتوان حدس زد که منظور خانم اسپراتلین روسیه است) دست و پنجه نرم میکند، از دستآوردهای مهم کشورش قلمداد کرده و نوشته است: سرمایهگذاریهای عمده ما روی جامعه مدنی طی ۲۰ سال موجب ایجاد نهادهای جامعه مدنی شد که نهتنها موفق به پشت سر گذاشتن دوران ریاست جمهوری عسکر آقایف و قرمانبیک باقیاف شدند، بلکه به یکپارچگی این بخش دست یافتند.
سفیر آمریکا با اشاره به حضور و نفوذ بالای نمایندگان و جانبداران نهادهای جامعه مدنی در پارلمان، دستگاه ریاست جمهوری و وزارتخانههای قرقیزستان، از وجود شوراهای نظارت اجتماعی بر فعالیت حدود ۴۰ وزارتخانه و سازمان دولتی تقدیر کرده است.
در بخش دیگری از این مطلب، اسپراتلین، استقرار دانشگاه آمریکایی آسیای مرکزی را «امید بلندمدت برای تشکیل تفکر انتقادی جانبدار غرب در آسیای مرکزی» خوانده است.
اسپراتلین در پایان مطلب خود بار دیگر بر اهمیت قرقیزستان به عنوان «شعله امید» برای حفظ ارزشهای دموکراتی غربی در آسیای مرکزی تاکید کرده و خواستار حمایتهای واشنگتن در این عرصه شده است.