ایران و جمهوری آذربایجان در طول تاریخ فارغ از چالش های کوتاه مدت روابطی عمیق با هم دارند. طی یک سال اخیر به دنبال تغییرات سیاسی در ایران و نیز اهتمام جمهوری آذربایجان بر گسترش همکاری با ایران شاهد افزایش مناسبات سیاسی بین دو کشور بوده ایم. "جوانشیر آخوندف" سفیر جمهوری آذربایجان در ایران، سفر هیات های سیاسی را نشانه ای از پویایی روابط دو کشور می داند و در گفتگو با "آوا دیپلماتیک" به تشریح ظرفیت های موجود در توسعه مناسبات فرهنگی و اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان پرداخته است. گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با "جوانشیر آخوندوف" سفیر جمهوری آذربایجان در ایران: آوا دیپلماتیک: تا چه اندازه ایران و جمهوری آذربایجان به لحاظ فرهنگی و دینی دارای نقاط مشترک هستند؟ جوانشیر آخوندوف: در جهان کنونی، نمی‌توان دو کشور دیگری را یافت که همچون ایران و آذربایجان از نظر فرهنگی، دینی، آداب و رسوم، تاریخی و حتی جغرافیایی تا این اندازه به یکدیگر نزدیک باشند. مناسبات حسنه و دوستانه میان ایران و آذربایجان وجود دارد و در سالهای اخیر این روابط دوستانه هرچه بیشتر توسعه یافته است. مناسبات دوجانبه میان آذربایجان و ایران در زمینه‌های مختلف از جمله سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بشردوستانه و دینی در حال توسعه هستند. جمهوری اسلامی ایران در روز 25 دسامبر 1991 (4 دی 1370) استقلال آذربایجان را برسمیت شناخت و روابط دیپلماتیك میان دو كشور از روز 12 مارس 1992 (22 اسفند 1370) آغاز گردید. سفارت جمهوری آذربایجان در جمهوری اسلامی ایران نیز فعالیت خود را از ماه دسامبر سال 1992 آغاز نموده است. آوا دیپلماتیک: روابط دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان را طی سالهای اخیر چگونه ارزیابی می کنید؟ جوانشیر آخوندوف: در طول این سالها، به منظور انجام مذاکرات درباره زمینه‌های مختلف مناسبات دوجانبه، دیدارها و سفرهای رسمی و کاری متقابل بسیاری در سطح سران دولت، روسای مجلس، وزرای امور خارجه و همچنین دیگر اعضای کابینه دولت جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران صورت پذیرفته است. جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران همچنین همكاری چندجانبه تنگاتنگی در نهادهای بین‌المللی همچون سازمان ملل متحد، سازمان همكاری‌های اسلامی، سازمان همكاری‌های اقتصادی (اكو) و جنبش عدم تعهد دارند و این همكاری‌ها از این پس نیز ادامه خواهد یافت. آوا دیپلماتیک: سفر آقای الهام علی اف به ایران چه تاثیری بر گسترش مناسبات دو کشور داشته است؟ جوانشیر آخوندوف: در روز 9 آوریل 2014 (20 فروردین 1393) با دعوت جناب آقای حسن روحانی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران، سفر رسمی جناب آقای الهام علی‌اف ریاست محترم جمهوری آذربایجان به ایران انجام شد. این سفر موفقیت‌آمیز بود و در چارچوب سفر 4 سند میان آذربایجان و ایران به امضاء رسید. به نظر من، سفر ریاست جمهوری آذربایجان به ایران یکبار دیگر نشان داد که مناسبات میان ایران و آذربایجان به عنوان دولتهای همسایه، دوست و متعامل از این پس نیز با سیر صعودی گسترش خواهد یافت. همانگونه كه رئیس‌جمهور الهام علی‌اف در این سفر بیان داشتند، حمایت جمهوری اسلامی ایران در مناقشه قره‌باغ كوهستانی آذربایجان-ارمنستان برای ما بسیار مهم است. جمهوری اسلامی ایران از زمان آغاز مناقشه قره‌باغ کوهستانی آذربایجان-ارمنستان، همواره تمامیت ارضی آذربایجان را برسمیت شناخته و با حمایت کامل از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد و همچنین قطعنامه‌ها و مصوبات بی‌شمار سازمان همکاری‌های اسلامی برعلیه اشغال 20 درصد از خاک جمهوری آذربایجان توسط ارمنستان و آواره‌شدن بیش از یک میلیون آذربایجانی، در عرصه‌های بین‌المللی قره‌باغ کوهستانی را به عنوان جزء لاینفک جمهوری آذربایجان مورد تایید قرار داده است. همچنین در سند نهایی پذیرفته‌شده در شانزدهمین نشست سران جنبش عدم‌تعهد در تهران در سال 2012 نیز قره‌باغ از سوی كشورهای شركت‌كننده در نشست یكبار دیگر به عنوان جزء لاینفك آذربایجان برسمیت شناخته شده است. باور داریم که سفر جناب آقای الهام علی‌اف ریاست محترم جمهوری آذربایجان به ایران ارمغان خود را در راستای تحکیم روابط سیاسی، اقتصادی و بشردوستانه میان دو کشور ارائه خواهد داد. بطور کلی از اوایل سال 2014 میلادی تقویت ویژه‌ای در مناسبات دوجانبه آذربایجان-ایران مشاهده می‌شود و بررسی زمینه‌های جدید همکاری آغاز گردیده است. و طبیعتاً از آنجا که یکی از عوامل اصلی افزایش هرچه بیشتر سطح همکاری‌ها، انجام سفرهای سطح بالاست، طرفین آذربایجانی و ایرانی توجه ویژه‌ای به این زمینه معطوف نموده‌اند. آوا دیپلماتک: در طول سال جاری شاهد حضور مقامات عالی رتبه آذربایجانی به ایران بوده ایم. این سفرها با چه هدفی و در چه سطحی برگزار شده است؟ جوانشیر آخوندوف: آقای اوقتای اسدوف ریاست محترم مجلس ملی جمهوری آذربایجان به منظور شرکت در نهمین نشست کنفرانس اتحادیه مجالس کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی در شهر تهران، در روزهای 18-19 فوریه به شهر تهران سفر نموده بود. معتقدیم این سفر و دیدارهای برگزارشده در چارچوب این سفر نیز ارمغان خود را در راستای گسترش هرچه بیشتر روابط دوجانبه و چندجانبه مجالس کشورهایمان ارائه خواهد نمود. در روزهای 11-14 مارس 2014، هیئت نمایندگان جمهوری اسلامی ایران به ریاست آقای ابراهیم رحیم‌پور معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و نماینده ویژه در امور دریای خزر به جمهوری آذربایجان سفر نموده بودند. در چارچوب این سفر، هیئت نمایندگان از سوی جناب آقای الهام علی‌اف ریاست محترم جمهوری آذربایجان پذیرفته شدند و در ملاقات مذکور، مسائل مربوط به گسترش روابط دوجانبه و چندجانبه کشورهایمان در زمینه‌های مختلف مورد مذاکره قرار گرفت. در چارچوب سفر معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به باکو، در روز 13 مارس 2014 رایزنی‌های سیاسی میان وزارتخانه‌های امور خارجه جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران در وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان برگزار گردید و در رابطه با مسائل دوجانبه، بین‌المللی و منطقه‌ای مورد علاقه دو کشور بحث و تبادل نظر صورت پذیرفت. سپس در روزهای 14-16 مارس 2014 سفر رسمی آقای کمال‌الدین حیدروف وزیر حوادث غیرمترقبه جمهوری آذربایجان به ایران برگزار گردید و در این سفر دیدارهایی با همتایان ایرانی وی صورت پذیرفت. در دیدارهای مذکور، ظرفیت‌های دو کشور دوست و همسایه برای یاری‌رسانی به یکدیگر در شرایط مختلف وقوع حوادث غیرمترقبه مورد مذاکره قرار گرفت. در چارچوب سفر رسمی جناب آقای الهام علی‌اف ریاست محترم جمهوری آذربایجان به جمهوری اسلامی ایران، «یادداشت تفاهم همکاری در زمینه مدیریت حوادث غیرمترقبه میان وزارت حوادث غیرمترقبه جمهوری آذربایجان و وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران» به امضاء رسید و زمینه‌های حقوقی همکاری میان کشورهایمان در این زمینه نیز پایه‌گذاری شد. در روزهای 14-15 آوریل 2014 نیز سفر رسمی سپهبد ذاکر حسن‌اف وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به جمهوری اسلامی ایران برگزار گردید. در چارچوب این سفر، سپهبد ذاکر حسن‌اف وزیر دفاع جمهوری آذربایجان با همتای ایرانی خود دیدار نمود. در این دیدار، گسترش روابط موجود میان نهادهای ذیربط دو کشور و چشم‌اندازهای همکاری‌های آتی مورد مذاکره قرار گرفت. آخرین مرحله از سلسله سفرهای سطح بالا، سفر هیئت نمایندگان به ریاست آقای علی عباس‌اف وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات جمهوری آذربایجان به ایران در روزهای 17-18 ژوئن 2014 بود. این سفر با دعوت جناب آقای محمود واعظی وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران انجام شد. در چارچوب این سفر، همچنین دیدارهایی با حضور نمایندگان شرکت‌های دولتی و خصوصی هر دو کشور در زمینه ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات برگزار گردید. این دیدارها نیز موجب ایجاد شرایط مناسب برای بررسی زمینه‌های جدید همکاری و تحکیم روابط در زمینه فن‌آوری اطلاعات میان دو کشور گردید. همچنین آقای علی عباس‌اف در چارچوب این سفر عنوان نمود كه آذربایجان از عضویت ایران در شورای اتحادیه ارتباطات بین‌المللی (نهاد تخصصی سازمان ملل متحد در زمینه ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات) حمایت می‌نماید.موارد مذکور تنها رخدادهای شش ماهه اخیر بودند. آوا دیپلماتیک: معاهدات و موافقت نامه های منعقد شده طی سالهای اخیر چه تاثیری بر گسترش مناسبات اقتصادی دو کشور داشته است؟ جوانشیر آخوندوف: بطور کلی در طول سالهای اخیر، معاهدات و موافقت‌نامه‌های بسیار گسترده‌ای در زمینه‌های اقتصادی و علمی-فنی میان جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران منعقد گردیده است. زمینه‌های حقوقی لازم برای همکاری‌های مثمرثمر متقابل میان دو کشور بطور کامل شکل گرفته است. از سال 1992، کمیسیون مشترک بین‌دولتی در رابطه با همکاری‌های اقتصادی، تجاری و بشردوستانه میان جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران فعالیت خود را آغاز نموده است. علاوه بر این، در چارچوب سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) که در تهران مستقر است نیز همکاری‌های موفقیت‌آمیز میان آذربایجان و ایران را ادامه می‌دهیم. علیرغم توسعه روزافزون مناسبات میان دو كشور در طول سالهای اخیر، هنوز فرصت‌های فراوانی برای همكاری وجود دارد، علی‌الخصوص می‌بایست برای توسعه همكاری‌ها در زمینه اقتصادی به صورت متقابل تلاش نماییم. از این منظر می‌توان روابط اقتصادی آذربایجان و ایران در چارچوب سازمان همكاری‌های اقتصادی را نیز تقویت نمود. در دوره ریاست آذربایجان بر شورای وزرای اكو (2012-2013)، اینجانب در طول یك سال اخیر وظیفه ریاست شورای نمایندگان دائمی كشورهای عضو اكو را نیز برعهده داشتم. در طول این مدت تلاشهایی برای گسترش روابط انجام شد. یكی از پروژه‌های مورد مذاكره، ایجاد سیستم حمل‌ونقل واحد میان كشورهای عضو بود. احداث راه‌آهن و راههای بین‌المللی میان شهرهای بزرگ كشورهای عضو اكو، به گسترش مناسبات اقتصادی كمك می‌نماید. به نظر اینجانب، امر اتمام احداث خط آهن «قزوین- رشت- آستارا (ایران)- آستارا (آذربایجان)» كه موجب اتصال خط آهن میان جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران گردیده و بخشی از «شاهراه حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب» می‌باشد كه اهمیت فراوانی برای آینده اقتصادی منطقه داراست، یكی از مسائلی است كه می‌بایست دارای اولویت باشد. آوا دیپلماتیک: تا چه اندازه از ظرفیت های فرهنگی مابین دو کشور برای توسعه مناسبات اسفاده شده است؟ جوانشیر آخوندوف: در زمینه فرهنگی نیز همکاری‌ها میان دو کشور موجود است. در طول امسال، برگزاری روزهای فرهنگی آذربایجان در ایران مدنظر است. ما در همین راستا، به منظور معرفی ظرفیت‌های فرهنگی، هنری و گردشگری آذربایجان، برگزاری نمایشگاه‌هایی در شهرهای تهران، تبریز، اصفهان، اردبیل، شیراز، زنجان، همدان و دیگر شهرهای ایران را در نظر گرفته‌ایم. پیوندهای تنگاتنگی میان آذربایجان و ایران وجود دارد و ما نیز به نوبه خود آمادگی آن را داریم تا برای توسعه هرچه بیشتر مناسبات دوجانبه، هر آنچه از دستمان برمی‌آید، انجام دهیم.