مدیر گروه ترکیه‌شناسی مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه در خصوص وقایع اخیر ترکیه و آینده حزب عدالت و توسعه با وجود ۱۰ سال حضور در قدرت معتقد است: حزب عدالت و توسعه، حزب موفقی بوده است اما باید بتواند در برخی دیدگاه‌های خود تجدیدنظر كرده و منطقی‌تر حرکت کند. مثلا در صحنه بین‌المللی ببیند آیا مردم ترکیه از اینکه هزینه موشک‌های پاتریوت را بدهند راضی هستند؟ از گسترش روابط با اسرائیل و مسائل پارلمانی، امنیت شهرها و... راضی‌اند؟ دولت ترکیه باید این مسائل و چالش‌ها را مورد بررسی قرار داده و بفهمد اگر این اقدامات را انجام دهند مي‌توانند خود را باز تولید کنند. حزب عدالت و توسعه اولین حزبی است که توانسته بین اسلام و مدرنیته و در واقع اسلام و دموکراسی سازش ایجاد کند و اینکه یک حزب اسلامی این موفقیت‌ها را بدست آورده و باعث رونق ترکیه شده است، اگر در این مسائل تجدیدنظر کند اهداف بلند مدت خود را تحقق خواهد بخشید.
دکتر اسدالله اطهری، کارشناس مسائل ترکیه در گفت وگو با خبرنگار شفقنا (پایگاه اطلاع رسانی همکاری‌های خبری شیعه)، در خصوص تنش‌های پیش آمده در ترکیه در پی ناآرامی‌های اخیر استانبول گفت: جامعه ترکیه، تقریبا جامعه آزادی است. آزادی بیان و مطبوعات در این کشور وجود دارد در عین حال در مورد امنیت ملی و مساله کردها رسانه‌ها با محدودیت‌هایی مواجه‌اند و یکی از دلایلی هم که باعث شده ترکیه دارای بالاترین آمار زندانی خبرنگاران را به خود اختصاص دهد، در رابطه با خبرنگارانی است که در مورد برخی مسائل مربوط به کردها موضع گیری کرده‌اند که بارها هم اتحادیه اروپا از این منظر ترکیه را مورد انتقاد قرار داده است.
او گسترش اعتراضات استانبول به دیگر شهرهای ترکیه را بهانه‌ای برای احزاب مخالف دانست که از این فرصت استفاده می‌کنند و اظهار کرد: با توجه به اینکه در یک دهه گذشته حزب عدالت و توسعه در صحنه سیاسی به پیروزی دست یافته بود، فکر می‌کردند بعد اقتصادی را تامین می‌کنند ولی بخشی از اسلامیزه کردن امور، مهم‌ترین نکته ای است که جوانان معترض عنوان داشته‌اند و از آن به عنوان دخالت در حوزه خصوصی تعبیر کرده‌اند. اما می‌توان گفت مجموعه‌ای از عوامل از جمله اقتصادی، سیاسی، فکری و منطقه‌ای و بین‌المللی در بروز درگیری‌ها و ادامه آن نقش داشته است.
این استاد دانشگاه افزود: در بعد اقتصادی با توجه به بحران‌های اقتصادی که در غرب وجود دارد، از جمله سرمایه‌داری و... مساله بیکاری به خصوص در مورد جوانان ترکیه دو برابر افزایش پیدا کرده، لذا مساله رکود اقتصادی متاثر از غرب طی ماه‌های اخیر بر مساله اعتراضات دامن زده است. در واقع یک عده‌ای هم که با اسلامیزه کردن و عثمانیزه کردن جامعه مخالف بودند از جمله معترضان محسوب می‌شوند. به نظر می‌رسد بخشی از علوی‌های ترکیه نیز به علت سیاست‌های اخیر این دولت در دفاع از معارضین سوری جزو معترضان شامل می‌شوند.
این کارشناس مسائل ترکیه اعتراضات استانبول را عمیق ندانست و گفت: این پدیده‌ای است که عمق ندارد و به اصطلاح طرفداران حزب عدالت و توسعه پایگاه اجتماعیشان بسیار قدرتمندتر از این گونه اعتراضات است. در کل معترضین را می‌توان شامل؛ جوانان بیکار، طرفداران محیط زیست و سکولاریزیم دانست که همه اینها دست به دست هم دادند و مجموعه‌ای از این عوامل در کنار نارضایتی‌های ناشی از بازداشت نظامی‌ها و مساله کردها عوامل اعتراضات را شکل دادند. بازداشت‌هایی که در مورد کردها صورت گرفته در خصوص مساله پان‌ترکیست‌ها است همچنین شکافی که بین عثمانیزیم و اخوان‌المسلمین به خصوص اخوان‌المسلمیزم،کمالیزیم و نوکمالیزیم وجود دارد، همه اینها زمینه و نارضایتی‌های اخیر ترکیه را باعث شده است. از طرفی انفجار در ریحانلی و حمایت‌هایی که از کشتار عرب‌ها صورت می گیرد، اشکالاتی که با همسایگان ایجاد شده نشان می‌دهد مردم ترکیه نمی‌خواهند وارد تنش های همسایگان شوند.
اطهری در خصوص واکنش اردوغان و حزب عدالت و توسعه در خصوص اعتراضات گفت: معترضان معتقدند حرکت‌های سلطانیزیستی و پوپولیستی آقای اردوغان درست نیست و به نظر می‌رسد حزب عدالت و توسعه به جای اینکه در این خصوص موضع‌گیری کند از اینکه این اعتراضات باعث شود وضعیت اقتصادی و آبروی بین‌المللی ترکیه خدشه‌دار گردد، بیشتر نگران است در حالی که باید نگاه‌های جامعه‌شناختی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نسبت به اعتراضات میدان تقسیم استانبول داشته باشند نه اینکه بگویند مثلا معترضان از خارج حمایت می‌شوند و... باید به این مساله فکر کنند که چرا بعد از ۱۰ سال حزب عدالت و توسعه در این وضعیت قرار گرفته و زمینه بروز برخی اعتراضات فراهم شده است و به این مساله بپردازند که آیا سندروم حزب توسعه آغاز شده است یا اختلافاتی اساسی در مورد قانون اساسی وجود دارد اما به جای اینکه این مسائل را بررسی کنند حالت سلطانی داشتن و پوپولیستی برخورد می‌کنند که این حرکت ها در واقع حرکت‌های ساده‌ایست در حالیکه باید مسائل را دقیق بررسی کنند.
این کارشناس مسائل ترکیه در خصوص پیش‌بینی آینده حزب عدالت و توسعه اظهار کرد: حزب عدالت و توسعه، حزب موفقی بوده است اما باید بتواند در برخی دیدگاه‌های خود تجدید نظر و منطقی‌تر حرکت کند. اینکه بتواند در مورد مسائل داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی تغییر دیدگاه دهد و به ندای مردم گوش کند. مثلا در صحنه بین‌المللی ببیند آیا مردم ترکیه از اینکه هزینه موشک های پاتریوت را بدهند راضی هستند، از گسترش روابط با اسرائیل و مسائل پارلمانی، امنیت شهرها و... راضی‌اند. دولت ترکیه باید این مسائل و چالش‌ها را مورد بررسی قرار داده و بفهمد اگر این اقدامات را انجام دهند می‌توانند خود را بازتولید کنند. حزب عدالت و توسعه اولین حزبی است که توانسته بین اسلام و مدرنیته و در واقع اسلام و دموکراسی سازش ایجاد کند و اینکه یک حزب اسلامی این موفقیت‌ها را بدست آورده و باعث رونق ترکیه شده است، اگر در این مسائل تجدیدنظر کند اهداف بلندمدت خود را تحقق خواهد بخشید.
منبع: شفقنا
دریافت صفحه با کد QR