در نشست سه جانبه سران ترکیه، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان، انرژی و انتقال گاز، موضوعی است که بیش از دیگر مسائل سیاسی و منطقه‌ای، مورد توجه قرار می‌گیرد.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به دعوت سردار بردی محمداف، رئیس جمهور ترکمنستان و با هدف شرکت در نشست سه‌جانبه سران ترکیه، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان، شب گذشته وارد شهر ترکمن‌باشی شد.
در این نشست سه جانبه، اردوغان دیدارهای دوجانبه با همتایان ترکمنستانی و آذربایجانی خود و همچنین دیدارهای بین هیئتی خواهد داشت. پیش تر، مولود چاووش‌اوغلو وزیر امور خارجه، فاتح دونمز وزیر انرژی و منابع طبیعی، عادل کارا اسماعیل اوغلو وزیر حمل و نقل و زیرساخت‌های ترکیه نیز به ترکمنستان رفته بودند و در نشست قبل از ورود اردوغان توافق های اولیه صورت گرفت.
کشور ترکمنستان که با اصرار و پافشاری چند ساله ترکیه، اندکی از چهارچوب بی طرفی درآمده و وارد سازمان کشورهای ترک شده است، حالا در کانون تحولات انرژی منطقه ای قرار گرفته و انتظار می رود که در نشست سه جانبه سران ترکیه، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان، انرژی و انتقال گاز، بیش از دیگر موضوعات سیاسی و منطقه ای، مورد توجه قرار گیرد.
قرار است در این اجلاس، تعمیق بیشتر همکاری‌های سه کشور دوست در زمینه تجارت، انرژی و حمل‌ونقل مورد بحث و بررسی قرار بگیرد، اما امضای توافق‌نامه‌های مختلفی در زمینه انرژی و انتقال گاز هدف اصلی است.
ترکمنستان پس از روسیه، ایران و قطر، چهارمین قدرت گازی جهان است و اردوغان امیدوار شده که با استفاده از فضای نوینی که به خاطر حمله روسیه به اوکراین به وجود آمده، یک فرصت طلایی به دست آورد و گاز ترکمنستان را به اروپا ببرد.
او دیروز، پس از حرکت به سوی این کشور ثروتمند گازی، در فرودگاه به خبرنگاران گفت: «امیدوارم بتوانیم گاز ترکمنستان را از طریق خزر به کشورمان منتقل کنیم. در نشست ترکمنستان، برای این هدف تلاش می کنیم و حضور آقای الهام علی‌اف برای این روند نیز مهم است».
بسیاری از روزنامه های چاپ آنکارا و استانبول، هدف گازی اردوغان و سخنان او در مورد اهمیت منابع گازی دریای خزر را برجسته کردند و اعلام شد که اردوغان قبل از سفر به سوی ترکمنستان، دیدار مهم و حساسی با شریک سیاسی خود دولت باغچلی داشته است.
دولت باغچلی سیاستمدار راست افراطی و رهبر حزب حرکت ملی، در دیدار دیروز، از مشی و اقدامات اردوغان برای همکاری با کشورهای ترک زبان حمایت کرده است.
دو دیدار بین وزرای ترکیه، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان
بعدازظهر دیروز، به منظور آماده سازی مقدمات توافق سران ترکیه، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان، سه دیدار مهم برگزار شد.
اول، وزرای امور خارجه این سه کشور گرد هم آمدند و درباه همکاری های سیاسی سه کشور، گفتگو کردند. رشید مردوف معاون شورای وزیران و وزیر امور خارجه ترکمستان، مولود چاووش‌اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه و جیحون بایرامف وزیر خارجه جمهوری آذربایجان پیش از آغاز نشست سران موسوم به «اجلاس آوازه» با هم گفتگو کردند.
چاووش‌اوغلو در این نشست اعلام کرد: «تاریخ، میراث فرهنگی، زبان و مذهب مشترک، ما را به یکدیگر پیوند می‌دهد. تقویت سازوکارهای همکاری سازمان دولت‌های ترک برای ما لازم است و گام‌های ملموسی در حوزه‌های تجارت، انرژی، حمل و نقل، اقتصاد، گمرک، آموزش، علم و فرهنگ برمی‌داریم. برنامه مهم ما، تقویت سازوکارهای دوجانبه، سه گانه و چهارگانه کشورهای جهان ترک و سازمان دولت‌های ترک (TDT) است. ما از این به بعد، در حوزه‌های تجارت، انرژی، حمل و نقل، اقتصاد، گمرک، آموزش، علم و فرهنگ همکاری بیشتری خواهیم داشت. تلاش برای تسهیل گردش کالا، خدمات و نیروی کار بین کشورها ادامه خواهد یافت. این همکاری ها، سهم قابل توجهی در رفاه و امنیت منطقه‌ای خواهد داشت».
در دو نشست بعدی دیروز در آوازه ترکمنستان، ابتدا وزرای انرژی هر سه کشور و سپس وزرای ترابری، نشست‌های سه جانبه جداگانه‌ای برگزار کردند.
فاتح دونمز، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه پس از پایان نشست سه‌جانبه گفت: «در چارچوب یادداشت تفاهم سه‌جانبه تصمیم بر این شد که برای استفاده بلند مدت از منابع طبیعی منطقه از جمله گاز طبیعی ترکمنستان تلاش کنیم. ما هم آماده‌ایم نقش خود را ایفا کنیم و سهم خود را بپذیریم. واقعیت این است که میدان دوستی یک میدان مهم هیدروکربن بوده و برای تبدیل آن به یک پروژه ملموس با یک شراکت و همکاری اهمیت قائل هستیم».
فاتح دونمز افزود: «شرکت ملی نفت ترکیه علاوه بر فعالیت‌ها و مشارکت‌هایی که سال‌ها است در منطقه انجام می‌دهد، با اکتشاف 540 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در دریای سیاه، توانایی‌های خود را افزایش داد. می‌خواهیم شرکت ملی نفت ترکیه در میادین ترکمنستان نیز با شرکت‌های شما همکاری کند».
اهمیت گاز ترکمنستان برای ترکیه
حمله روسیه به اوکراین و واکنش های اتحادیه اروپا و آمریکا، مجموعه ای از تحولات سیاسی و امنیتی را رقم زد که به شدت بر روند انتقال انرژی و تامین گاز کشورهای وابسته اروپایی اثر گذاشت. تحریم روسیه از سوی کشورهای اروپایی از یک سو و تصمیم پوتین مبنی بر توقف انتقال گاز به این کشورها از دیگر سو، دیگر بازیگران را به واکنش وادار کرد.
ترکیه نیز به دنبال ایفای نقش در این صحنه است و علاوه بر مخالفت های روسیه و اروپا، تعامل انرژی بین چین و روسیه را نیز به دقت دنبال می کند و به درستی متوجه شده که در این میدان، دو بازیگر، می توانند بیش از پیش مطرح شوند: در فاز نخست می توان گاز ترکمنستان را با همان لوله تاناپ از آذربایجان و گرجستان به ترکیه و اروپا برد و در فاز بعدی، می توان ازبکستان را نیز اقناع کرد که وارد چنین معامله ای شود. چرا که حالا، میزان عرضه گاز روسیه به چین بیشتر شده و بخشی از گاز صادراتی ازبکستان، اصطلاحاً بر روی دست این کشور مانده است.
در پایان باید گفت، وابستگی ترکیه به واردات انرژی، یکی از مهمترین پاشنه آشیل های سیاسی و اقتصادی برای توسعه این کشور است. اما رجب طیب اردوان، در شرایطی برای رفع وابستگی وارد میدان شده که عملاً فرصت چندانی برای پایان عمر دولت او باقی نمانده و باید تا 5 ماه دیگر یک انتخابات حساس و سرنوشت ساز، به مصاف 6 حزب مخالف خود برود. حال باید دید آیا در صورتی که اردوغان و باغچلی، از صحنه قدرت کنار زده شوند، دولت بعدی نیز به همکاری سیاسی و اقتصادی با کشورهای آسیای میانه و قفقاز ادامه خواهد داد یا نه.
دریافت صفحه با کد QR