در تاریخ(30 خرداد99/19ژوئن2020) در سفارت جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان، با رعایت پروتکلهای بهداشتی، جلسهای با حضور آقای عباس ظهوری، سفیر جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان، محمد رضا حیدری، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان،  جمعی از کارشناسان سفارت، دکتر روبن ملکونیان، ترک شناس و رییس دانشکده شرق شناسی دانشگاه ایروان، دکتر وسکانیان، رییس دپارتمان ایرانشناسی و همچنین تعدادی از اساتید و دانشجویان دکتری این مرکز برگزار شد.
 در ابتدای این جلسه سفیر جمهوری اسلامی ایران ضمن تشکر از تشریف فرمایی مهمانان، سخنان خود را با عنوان« بررسی روابط فرهنگی ایران و ارمنستان و چگونگی ارتقاء گفتمانهای فرهنگی دو جانبه» آغاز نمود و سپس در ادامه عنوان کرد که این موضوع بایستی به طور علمی، مستند و موشکافانه از سوی ایرانشناسان و شرق شناسان ایرانی و ارمنی برجسته مورد ارزیابی قرار گیرد تا کم و کیف روابط، موفقیت یا عدم موفقیت آن تبیین شود.
ایشان در بخشی دیگر از سخنان خود، ضمن تشکر از فعالیتهای فرهنگی دو کشور از آغاز روابط با جمهوری ارمنستان تا کنون و همچنین وجود ظرفیتهای بسیار فراوان فرهنگی اظهار کرد:« بایستی متدولوژی و نقشه راه مدونی را برای رسیدن به مقصود مورد نظر خود داشته باشیم و همیشه یک مرحله فراتر از انتظاراتمان برای پیشرفت و نزدیکی فرهنگی دو ملت را در نظر بگیریم و این سوالات را مطرح نماییم که آیا وضعیت کنونی گفتمان فرهنگی رضایت بخش بوده یا خیر؟ آیا امکان رسیدن به مراحل بالاتر نبوده است؟ اگر جواب مثبت است پس چرا به نتیجه دلخواه نرسیدهایم؟ اولویتهای فرهنگی دو کشور چه موضوعاتی هستند؟ آیا شهروندان ارمنی و ایرانی از عقبه فرهنگی و تاریخی دو کشور اطلاع کافی دارند؟ آیا دانشگاهها، مراکز علمی، آموزشی از ظرفیتهای  فعالیتهای مختلف فرهنگی به خوبی اطلاع دارند؟ نقش محافل علمی و دانشگاهی در این میان چیست؟ آیا دانشگاهیان کارهای جدید و قابل توجهی را به طور مشترک انجام میدهندیا خیر؟» آقای ظهوری سپس در پاسخ گفت:« بدون شک اگر انسجام و ارتباط دقیق و منسجمی در گفتمانهای فرهنگی میبود با اظهارات یک مقام در  ایران یا در ارمنستان راجع به یک موضوع، نگرانی برای مردم دو کشور ایجاد نمیشد! زیرا اشتراکات تاریخی و فرهنگی ما آنقدر در هم تنیده و عمیق هستند که جای هیچ نگرانی را باقی نمیگذارد. از طرفی دیگر اگر اطلاعات  علمی و مناسب فرهنگی توسط محافل دانشگاهی و صاحب نظران دو کشور ارائه شود حتی میتواند تأثیر مثبتی بر نظرات مقامات نیز  برجای گذارد. بنابراین بایستی اشکالی در گفتمانهای فرهنگی و تاریخی وجود داشته باشدکه باعث میشود گاهی موضوعات ساده و سطحی بر روی افکار عمومی و روابط فرهنگی دو کشور تأثیر بگذارد و یا باعث نگرانی شود اما انجام همایشهای مختلف در عرصههای فرهنگی از سوی دانشگاههای دو کشور و همچنین برگزاری نمایشگاههای دو جانبه، و در شرایط کرونایی با ویدئو کنفراسها، میتواند از آسیب برخی از اظهار نظرات سیاسی بکاهد. برای مثال در ایران کلیساهای مختلفی که متعلق به ارمنیان است به نحوه شایستهای حفظ و نگهداری میشود که میتواند در ارمنستان به نمایش درآید و یا نمایشگاهی از تلاشهای جمهوری ارمنستان در راستای حفظ و نگهداری آثار ایرانی ـ اسلامی را در کشورمان برگزار نمود که این امر نشان دهنده اهتمام دو کشور در احترام به مقدسات و آثار فرهنگی دو کشور است.
سفیر ایران در ارمنستان همچنین در چارچوب این نشست فرهنگی به نقش ایران در مناسبات سیاسی ارمنستان و آذربایجان اشاره و اظهار نمود: « سیاست اصولی ایران روابط خوب و گرم با همسایگان است و همواره کشورمان سعی نموده به طور پختهتر و حرفهایتر رفتار سیاسی خود را ابراز نماید تا حساسیتهای بیمورد ایجاد نگردد. برای مثال ایران با دو همسایه شمالی خود یعنی ارمنستان و آذربایجان، با وجود اختلاف بر سر قراباغ، روابط متوازن و یکسانی داشته و به نفع منافع دو کشور گام بر میدارد و هیچگاه تصمیم شتاب زدهای نگرفته است که بایستی دانشگاهیان با برگزاری نشستهای تخصصی آنرا، برای افرادی که از تاریخ روابط عمیق و دوستی دو کشور اطلاع کافی ندارند و گاهی به صورت نسنجیده اظهار نظرهایی را ابراز مینمایند و تمایل دارند روابط خوب ایران را با همسایگان متشنج نشان دهند، به خوبی تبیین و تشریح نمایند تا در فضای ژورنالیستی و غوغاهای سیاسی غرق نشوند و علاوه بر این، حساسیتها و نگرانیهای دو طرف را نیز در بارۀ مسایل مختلف و پیشرفتهای کنونی و فناورانه دو کشور  و ظرفیتهای که وجود دارد را مورد توجه قرار دهند».
 آقای روبن ملکونیان نیز در ابتدا، ضمن خوشامدگویی و عرض خیر مقدم به جناب آقای ظهوریان و تشکر از دعوت و آرزوی موفقیت برای ایشان در طول مأموریتش، به اهمیت دانشکده شرق شناسی در مجامع علمی ارمنستان و در نزد مردم این کشور پرداخت و سپس گزارشی از تاریخچه تأسیس این دانشکده و دپارتمانهای مختلف آن ارائه نمود. وی همچنین طور خاص به اهمیت ایرانشناسی و قابلیت های آن در روابط ایران و ارمنستان پرداخت و اظهار کرد:« دانشکده شرقشناسی متخصصانی را آموزش و تربیت مینماید که با تاریخ، زبان و فرهنگ کشورها آشنا شده و سپس معرف آن کشورها بوده و به عنوان پلی میان ارمنستان و کشور حوزه مطالعاتی خود عمل مینمایند که نمونه بارز آن دکتر وارتان وسکانیان است«. استاد ترکشناس ارمنی نیز در پایان سخنان خود پیشنهاد کرد:« برای تقویت مناسبات بیشتر فرهنگی پیشنهاد میکنم،  به طور مشترک، تالار فردوسی دانشکده شرق شناسی که بزرگترین و قدیمیترین تالار نیز می باشد را تبدیل به مرکز فرهنگی فعال بنماییم و آنرا تجهیز نموده تا دانشجویان به نحوه مطلوبی از این کانون بهره مند گردند».
دکتر وسکانیان نیز به نوبه خود، ضمن تشکر از صحبتهای جناب سفیر و آسیب شناسی روابط فرهنگی دو کشور بیان نمود:« علیرغم اینکه روابط فرهنگی ما هزاران سال قدمت دارد اما روابط فرهنگی و روزمرۀ ما با کاستیها و نقایصی مواجه است کسانی که در عرصه روابط فرهنگی دو کشور فعالیت میکنند برنامه ریزی و چشم انداز طولانی مدت ندارند و شاید بتوان گفت برنامه ریزیها در ارمنستان کوتاه مدتتر از ایران است. وی در ادامه سخنان خود افزود:« مسأله دیگر اینکه اوضاع سیاسی بر اوضاع فرهنگی تأثیر گذار است و تعییرات سیاسی حتماً تغییرات فرهنگی را به دنبالم میآورد و یک پدیده ضد فرهنگی میتواند با تبلیغات، پدیدهای فرهنگی نشان داده شود و تعدای از مردم نیز آنرا بپذیرند». رییس کرسی ایرانشناسی ارمنستان همچنین تحکیم روابط بین دانشگاهی ارمنستان و ایران را مقولهای بسیار مهم در عرصه فرهنگی دانست و اظهار کرد که در این راستا مذاکراتی صورت گرفته و قراردادهای به امضا رسیده است اما متأسفانه به طور نهادینه همکاری دانشگاهی وجود ندارد و همکاری فقط در سطح اساتید، در زمینههای مختلف و جود، دارد و جای کار بسیاری وجود دارد. دکتر وسکانیان همچنین فعال کردن روابط میان دانشگاههای ایران، به ویژه تهران و تبریز، را بسیار مهم شمرده و تأکید کرد:« مسأله مهم دیگر زمینه تحقیقاتی است که متأسفانه شاید بتوان گفت حتی مقالهای به طور مشترک میان محققان ایرانی و ارمنستانی انجام نگرفته است اگر این امر تحقق یابد حتماً به انجام پروژه های بیشتری خواهد انجامیدکه به نوبه خود میتواند پایه محکمی برای روابط فرهنگی باشد. اما با توجه به محدویتهای دانشگاههای ارمنستان در مقایسه با دانشگاههای ایران هر پژوهشگر ارمنی باید تلاش بیشتری انجام بدهدکه البته به اشکال مختلف میتوان تا حدودی این مشکل را حل نمود. یکی از این گزینهها دادن فاندها و فرصتهای مطالعاتی به دانشجویان و محققان ارمنی است».
آقای حیدری، رایزن فرهنگی ایران نیز، در اشاره به اهمیت و قابلیتهای کرسی ایرانشناسی ارمنستان گفت:« مزیت مهم این کرسی در قیاس با بسیاری از مراکز ایرانشناسی دیگر این است که علاوه بر منابع خارجی به زبان فارسی نیز مسلط هستند و به طور مستقیم از منابع زبان فارسی استفاده مینمایند و ارتباط نزدیکی با ایران و مسایل مختلف آن دارند. وی همچنین به مشکلات مالیای، که در اثر تحریمهای ظالمانه آمریکا در بخش فرهنگی بوجود آمد، اشاره و گزارشی از برنامههای فرهنگی را ارائه نمود. علاوه بر این، وی تغییراتی را که در سطح رؤسای دو دانشگاه تبریز و ایروان بوجود آمد را باعث عدم اجرای قراردادهای همکاری میان این دو دانشگاه عنوان کرد و تلاشها را برای ارتباط دانشگاه ایروان با دانشگاه تهران و مطالعات اوراسیای مرکزی را ناکام دانست».
در پایان این نشست نیز اساتید، پیشنهاد ترجمۀ آثار تألیفی ایرانشناسان ارمنی به فارسی و همچنین ترجمه کتابهای فارسی، راجع به قفقاز و ارمنستان به زبان ارمنی را ارائه و بر فرصت بیشتر مطالعاتی و کار مشترک با پژوهشگران در ایران تأکید نمودند.
 
تهیه و تنظیم: تورج خسروی