انتخابات سراسری، محلی ترکیه، با انتخاب 1397 شهردار در ۸۱ استان ترکیه، با رای مستقیم مردم صورت می‌گیرد، ضمن ایجاد رقابت تنگاتنگ احزاب، در کسب موفقیت برای انتخابات مجلس، ریاست جمهوری، اهمیت بسزایی دارد. نقش شهرداری‌ها در اداره شهرها، اثر تعیین‌کننده شهردارها در تحولات سیاسی داخلی، نیز از اهمیت ویژه‌ای در ترکیه برخوردار است. اهمیت انتخابات شهرداری‌ها علاوه بر ایجاد هماهنگی اداری برای اعمال قدرت، تجربه‌ای است که بعد از حضور اردوعان در این ساختار به وجود آمد. وی ساکن محله کاسیم ( قاسم) پاشا، استانبول بود که از شهرداری محله « ب ی، اوعلو»، میدان تقسیم، به شهرداری استانبول رسید و سپس به مقام‌های نخست‌وزیری و ریاست جمهوری دست یافت.
در انتخابات شهرداری‌ها، شوراهای محلی ترکیه، طی 28 فروردین ماه 1398/ 11مارس2019.م، دوازده حزب ترکیه، از جمله: «عدالت و توسعه»، «حرکت ملی‌گرا»، «جمهوری‌خواه خلق»، «دموکراتیک خلق‌ها»، «خوب»، «سعادت»، «ترکیه مستقل»، «کمونیست ترکیه»، «اتحاد بزرگ»، «چپ دموکراتیک»، «دموکرات» و «وطن» برای تصدی کرسی شهرداری‌ها به رقابت پرداختند. پس از اتمام فعالیت‌های 1389 نامزد، در 386 ناحیه، 922 شهرستان، 51 استان و 30 شهر، کمیته عالی انتخابات ترکیه اعلام کرد: در کل حزب عدالت و توسعه ۵۴.۷۶ % و حزب جمهوری‌خواه خلق ۱۷.۷۱، حزب حرکت ملی ۱۷.۲۰، حزب دموکراتیک خلق‌ها ۴.۲۱، حزب خوب ۱.۷۷ و حزب سعادت ۱.۵۵ % آراء در سراسر ترکیه را کسب کردند.
البته احزاب متحد حکومت در بیشتر مناطق و شهرهای ترکیه پیروز این انتخابات شدند، اما واگذاری شهرداری شهرهای مهم نظیر: آنکارا، پایتخت و استانبول، بزرگترین استان ـ شهر و فعال‌ترین مرکز اقتصادی ترکیه برای احزاب مؤتلف حکومت، شکستی بس سنگین بود. در شهرهای بزرگ حزب عدالت و توسعه 51.72، حزب جمهوری‌خواه خلق 34.48، حزب حرکت ملی‌گرا 3.45 و حزب دموکراتیک خلق‌ها 10.34 %آرا را به دست آوردند. لذا به در خواست حزب حاکم، شورای عالی انتخابات ترکیه در ششم ماه مه با قبول اعتراض حزب عدالت و توسعه نتایج رای‌گیری 31 مارس 2019.م را باطل و برگزاری مجدد آن در تاریخ 23 ژوئن دوم تیرماه 1398 را اعلام کرد. بر اساس آخرین گزارش منتشره از خبرگزاری آناتولی ترکیه، در دور دوم انتخاب شهردار در استانبول، تعداد 10570222 تن واجد شرایط رای دادن بودند. از این تعداد 8868664 رای ماخوذه از 31186 صندوق استخراج شد که از این تعداد 8696552 رای معتبر تشخیص داده شد. (1)
در انتخابات شهردارکلانشهر استانبول، طی رای‌گیری نخست (مارس 2019.م) «اکرم امام‌اوعلو» نامزد حزب جمهوری‌خواه پیروز شد. ولی پس از اعتراض حکومت، برگزاری انتخابات مجدد و مشارکت مردم استانبول در انتخاب شهردار استانبول، طی مورخ دوم تیرماه 1398/ ۲۳ ژوئن 2019.م، محکی برای روند دموکراسی در این کشور بود، مردم استانبول یک بار دیگر و با حساسیت بسیار زیاد، به پای صندوق‌های رای رفتند و مجددا اکرم امام‌اوعلو را به عنوان شهردار استانبول، انتخاب کردند. نامزد حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه با کسب حدود ۵۴ % آرا مجددا در انتخابات شهرداری استانبول پیروز شد. در انتخابات ماه مارس، شهرداری استانبول که نتایج آن از سوی کمیسیون عالی انتخابات ترکیه باطل شده بود، فاصله نامزد حزب حاکم از رقیب خود، کمتر از 5/ه % بود، اما در انتخابات ۲۳ ژوئن این فاصله به ۹% رسید و این یک شکست تلخ برای حزب عدالت و توسعه است. اگر چه، آقای رجب طیب اردوعان، رئیس جمهور ترکیه حزب نیز در یک پیام توئیتری، پیروزی اکرم امام‌اوعلو نامزد حزب جمهوری‌خواه را به وی تبریک گفت و اعلام کرد: «اراده ملی تحقق یافته است». اکرم امام‌اوعلو، نامزد پیروز انتخابات شهرداری استانبول، نیز در برابر دوربین‌های شبکه‌های خبری ترکیه گفت: «یکی از وجوه انتخابات 23 ژوئن سهم آن در توسعه روند دموکراسی در ترکیه است. امیدوارم این انتخابات و نتایج آن برای کشور و شهر جهانی استانبول خیر و برکت به همراه داشته باشد.»
بررسی و ارزیابی جوانب مختلف نتایج دو انتخاب اخیر در استانبول می‌تواند در آینده سیاسی ترکیه نقش اساسی داشته باشد. بسیاری از دست اندر کاران مسائل ترکیه، علل پیروزی‌های اخیر اپوزیسیون در ترکیه، به‌ویژه اکرم امام‌اوعلو، در استانبول را چنین عنوان می‌کنند:

فشار اجتماعی ـ رسانه‌ای، لجاجت حزب حاکم برای پیروزی نامزدش
شکست‌های سیاست‌های اقتصادی حکومت حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوعان
تحدید و تهدید رقباء
مدیریت اعتراض منفی، نمایش تحمل ظلم، اشاعه مظلوم نمایی اپوزیسیون
افزایش ارتباط، تعامل مخالفین حکومت، با توده‌های مردمحمایت شخصیت‌ها مراکز طرفدار گسترش آزادی های اجتماعی داخل و خارج ترکیه
 
 
1 - ایرنا- کد خبر 83367163 ۰- مورخ 03/04/1398 - www.irna.ir/news/83367155
 
* مترجم، پژوهشگر مسایل بین‌المللی