سياست، كشورداري و رهبري يك دانش است؛ دانشي پيچيده‌تر از علم مهندسي و پزشكي، بدون دانش و استعداد نمي‌توان در آن موفق شد. ورود غيرحرفه‌اي‌ها به دنياي سياست، به فاجعه و صدمه‌اي ملي مي‌انجامد. اردوغان يك حرفه‌اي بود و رقبايش در قياس با او آماتورند. تركيه امروز و حتي انتخابات پيش رو حاصل مهندسي حرفه‌اي اردوغان بود، لذا در مواجهه ميان حرفه‌اي و آماتورها، اين اردوغان است كه پيروز خواهد شد. فردا، يكشنبه سوم تير ماه براي شروع تاريخ جديد تركيه روز مهم و مرحله‌اي از گذر تاريخي است. در اين روز دو انتخابات رياست‌جمهوري و پارلماني به طور همزمان برگزار شده و تركيه از ساختار پارلماني وارد سيستم رياستي خواهد شد. جمهوري تركيه را آتاترك از ميان خرابه‌هاي عثماني بنا كرد و امروز با تغييرات صورت گرفته در قانون اساسي و برگزاري انتخابات، اردوغان عملا تركيه را وارد جمهوري دوم مي‌كند. اردوغان اگر چهره اول تاريخ معاصر تركيه نباشد، بي‌شك پس از آتاترك دومين رهبر سياسي است كه توانسته است تحولات بنيادي در ساختار تركيه ايجاد كند. مجموعه اقدامات اصلاحي اردوغان در صحنه سياسي و اقتصادي تركيه آثاري چون انقلاب داشت، اما هزينه تخريبي انقلاب را نداشت و در شيبي آرام و ابعادي متوازن، در حال تداوم است. قرار است طبق نقشه راه تدوين شده توسط حزب عدالت و توسعه، تركيه در سال ٢٠٢٣ جزو ١٠ كشور قدرتمند جهان باشد؛ تركيه‌اي كه نه نفت دارد و نه از منابع طبيعي غني برخوردار است، اين موفقيت خود را مديون سيستم حزبي، دولت كارآمد، سياست خارجي چندوجهي منافع محور، تعامل با جهان، حركت در راستاي ظرفيت‌ها و... است. همان‌گونه كه ميراث آتاترك پس از وي ماند و بستر رشد تركيه شد، ميراث اردوغان نيز پس از وي باقي مي‌ماند و ...
تركيه قدرتمند را از هم‌اكنون مي‌توان در افق آينده ديد.
در انتخابات پيش رو، اردوغان با پنج كانديداي ديگري به رقابت خواهد پرداخت كه حاصل جمع توان اين پنج تن با هم، در نهايت با اردوغان در صحنه انتخابات برابر نخواهد بود. اردوغان يك حرفه‌اي در صحنه سياست و رقباي وي آماتورهايي هستند كه فاصله زيادي با او دارند. بيش از ١٦ سال است كه اردوغان سكاندار تركيه است و در نگاه كلي و قياس گذشته با اقداماتش، نمره‌اي قابل‌قبول مي‌گيرد. اگرچه اردوغان از نگاه برخي متهم به ديكتاتوري، رانت‌خواري، سركوب مخالفان و... مي‌شود، اما عملكرد اردوغان و نظام سياسي تركيه در عرصه‌هاي سياسي، اقتصادي و دموكراسي، فاصله اين كشور و رهبر آن را با رهبران و كشورهاي خاورميانه به وضوح به رخ مي‌كشد. در تركيه‌اي كه از سوي برخي از محافل به دليل فقدان آزادي سياسي مورد انتقاد قرار مي‌گيرد، يكي از رقباي انتخاباتي اردوغان، صلاح الدين دميرتاش است كه متهم به ارتباط با پ ك ك بود، اما توانسته است با استفاده از امكانات سيستم نسبتا باز تركيه از زندان كانديدا شود و در رسانه‌هاي تركيه از جمله تلويزيون تركيه شديدترين اظهارات و انتقادات را عليه اردوغان مطرح كند. اين فضا نمود توسعه سياسي در تركيه‌اي است كه تجربه موفق توسعه اقتصادي را نيز در دوران اردوغان دارد. هدف اين سخن عاري كردن اردوغان از نواقص و كاستي‌ها نيست، بلكه رسيدن به ارزيابي منصفانه منطبق بر واقعيت‌ها است. تركيه در دوران اردوغان در بسياري از شاخص‌ها از جمله شاخص اقتصادي رشد چشمگيري كرده و ادامه اين روند مي‌تواند به آرزوي ترك‌ها در الگو شدن در خاورميانه كمك شاياني كند. البته در حال حاضر دو‌رقمي شدن نرخ تورم و بيكاري علايم منفي در اقتصاد اين كشور هستند، اما اردوغاني كه توانسته است نمودي از دولت كارآمد را در سال‌هاي اخير خود ترسيم كند، به نظر مي‌رسد با فراز و نشيب‌هايي بتواند بر اين علايم منفي نيز غلبه كند. توجه داشته باشيم يكي از دلايل موفقيت اردوغان در تركيه بي‌رقيب بودن وي در صحنه معادلات تركيه است و هيچ‌يك از رهبران احزاب از كاريزما و توانمندي اردوغان برخوردار نيستند. توجه داشته باشيم فارغ از اينكه اردوغان برخي رقباي خود چون عبدالله گل را از صحنه دور كرده است، احزاب نيز نتوانسته‌اند رهبراني در قد و قامت اردوغان وارد رقابت با وي كنند. در ارزيابي كلي بايد گفت كه در انتخابات رياست‌جمهوري و پارلماني پيروز نهايي، اردوغان و حزب عدالت و توسعه خواهد بود. اگر انتخابات رياست‌جمهوري به دور دوم برسد شانس اردوغان براي تصدي عنوان اولين رييس‌جمهور سيستم رياست‌جمهوري نه كمتر بلكه بيشترخواهد شد. پيروزي اردوغان سبب تقويت موقعيت وي در صحنه داخلي و خارجي مي‌شود و پس از تصدي عنوان رياست‌جمهوري توسط اردوغان، وي قدرتمندتر از گذشته در معادلات داخلي و خارجي ظاهر خواهد شد. انتخاب اردوغان به عنوان رييس‌جمهور در تحولات پيش رو در سوريه، اقليم، عراق، انرژي و... تاثيرات زيادي دارد و سبب مي‌شود تركيه با قدرت بيشتري منافع خود را تامين كند. در اين حوزه‌ها بيشترين چالش تركيه با ايران خواهد بود. در روزهايي كه ايران به عنوان همسايه و رقيب تركيه با امريكا وارد چالشي جدي شده، تركيه كنارآمده با امريكا، روسيه و ديگر قدرت‌ها، با جذب سرمايه‌ها هر روز به ظرفيت خود و بر توسعه و رفاه مردم خود مي‌افزايد. طرفه آنكه چندين دهه پيش در بسياري از شاخص‌ها ايران و تركيه نزديك به هم و حتي ايران در برخي عرصه‌ها از تركيه جلوتر بود.
*کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل سیاسی
منبع: روزنامه اعتماد، شماره ۴۱۱۶
دریافت صفحه با کد QR