تاکنون شش دوره انتخابات ریاست جمهوری در فدراسیون روسیه برگزار شده است رئیس جمهور منتخب روسیه در انتخابات ریاست جمهوری سالهای  1991 و 1996  بوریس یلتسین بود؛ در سالهای 2000 و 2004 ولادیمیر پوتین منتخب این انتخابات بود؛ در سال 2008 دیمیتری مدودف به پیروزی رسید (البته قانون به پوتین اجازه حضور در انتخابات را برای سه بار پشت سر هم نمی داد). در سال 2012 میلادی پوتین مجددا توانست پیروز انتخابات شود و از سال 2012 تا 2018 سکان ریاست جمهوری روسیه را برعهده گرفت که تا کنون ادامه دارد. در سال 2008 مجلس روسیه قانونی تصویب نمود که بر اساس آن  انتخابات ریاست جمهوری روسیه از چهار سال به شش سال افزایش یافت. اکنون پایان دوره 6 سال فرا رسیده و بار دیگر پوتین از چهره های اصلی انتخابات ریاست جمهوری این کشور است. الکسی ناوالنی نیز از جمله افرادی که در انتخابات ریاست جمهوری روسیه ثبت نام کرده است او از چهره های اپوزیسیون و ضد پوتین محسوب می شود که البته به دلیل داشتن فساد مالی از طرف کمیسیون مرکزی انتخابات روسیه تایید صلاحیت نشد. ناوالنی حقوقدان، سیاستمدار و منتقد سیاسی ـ اقتصادی پوتین است و تاکنون توانسته به دفعات تجمعاتی اعتراض آمیز علیه پوتین را در روسیه سازماندهی نماید البته در صورتی هم که او در این انتخابات صلاحیتش تایید می شد احتمال داشت بتواند جایگاه سوم یا حداکثر دوم را در انتخابات از آن خود نماید و انتخاب وی به عنوان رئیس جمهور روسیه امری محال تلقی می شد اما وی مستعد بود که به شیوه انقلاب های رنگین، پوتین را متهم به تقلب در انتخابات نموده و فضای پس از انتخابات را نا آرام کند که البته با رد صلاحیت وی، این احتمال نیز کاهش یافته است. در روسیه 85 منطقه فدرال وجود دارد و افرادی که می خواهند در انتخابات شرکت کنند باید حداقل از 40 منطقه این کشور امضا جمع آوری کنند. از میان کاندیداها تا کنون تنها پوتین توانسته است از تمام 85 منطقه امضا جمع آوری کند که حدود 314 هزار امضا از این مناطق را گرد آورده است. گریگوری یاولینسکی رهبر حزب یابلاکا 105 هزار امضا از 81 منطقه بدست آورد، کسنیا سابچاک از حزب ابتکار شهروندی و مجری مشهور تلویزیون از دیگر کاندیداهای است که 104 هزار امضا از 56 منطقه جمع آوری کرده است. بوریس تیتوف از حزب رشد نیز 105 هزار امضا از 55 منطقه بدست آورد؛ سرگئی بابورین از حزب اتحاد ملی روسیه هم 104 هزار امضا از 46 منطقه  کسب کرده است.
از هم اکنون مشخص است جایگاه اول در انتخابات آتی ریاست جمهوری روسیه به احتمال بسیار بالا متعلق به پوتین خواهد بود و احتمالا جایگاه دوم نیز با توجه به تجربه انتخابات های گذشته احتمالا باز هم به حزب کمونیست تعلق بگیرد البته همانند گذشته با تفاوت بسیار زیاد از جایگاه نفر اول که متعلق به حزب روسیه واحد و آقای پوتین است. نماینده این دور کمونیست ها تاجر بزرگ روس، پاول گرودینین می باشد. کمونیست ها پس از چندین دوره که گنادی زوگانف، رهبر حزب را به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری معرفی می نمودند در این انتخابات چهره جدیدی به نام پاول گرودینین را معرفی کردند. مرکز افکارسنجی روسیه (لوادا) با توجه به نظر سنجی های انجام داده اذعان داشت: 64 درصد روسها به پوتین تمایل دارند و به او رای خوهند داد و احتمال اینکه انتخابات به دور دوم کشیده شود تقریبا منتفی می باشد و پوتین در دور اول انتخابات روسیه با اکثریت قاطع پیروز خواهد شد. لازم به ذکر است که بدون تردید موفقیت های سیاسی پوتین در سالهای ریاست جمهوری اش در محبوبیت او موثر بوده است. با وجود آنکه طی چند سال اخیر وضعیت اقتصادی مردم روسیه با توجه به کاهش قیمت جهانی نفت و تحریم های غرب علیه آن کشور، افت داشته است و چندان مطلوب نیست اما برای اکثریت روسها مساله اصلی و مهم تر از موضوع اقتصاد، اقتدار و جایگاه کشورشان در سطح بین الملل می باشد. آنها می خواهند روسیه در ترسیم معادلات جهانی سهیم باشد و از حیث اعتبار جهانی، جایگاه بالایی داشته باشد. پوتین توانسته این خواسته را تا حدودی، به ویژه پس از الحاق کریمه به خاک روسیه و حضور موفقیت آمیز نظامی در سوریه، برای مردم کشورش محقق کند. بنابراین پوتین موفق شده از این حیث، رضایت مردم روسیه را جلب نماید و آنان را با خود همراه سازد. پس از الحاق کریمه به خاک روسیه، آمریکا و اتحادیه اروپا علیه این کشور تحریم های همه جانبه اقتصادی، سیاسی و فناوری، اعمال نمودند. پس از آن بود که سیاست خارجی و اقتصادی مسکو ناچارا از غرب به سمت شرق تغییر یافت و پس از آن بود که ایران جایگاه ویژه ای در سیاست خارجی روسیه پیدا کرد. البته جایگاه استراتژیک ایران در منطقه، همواره مد نظر قدرت های جهانی از جمله روسیه به عنوان همسایه ایران بوده است و تاریخ ثابت کرده که روسها در هیچ زمانی نتوانسته اند نقش و جایگاه ایران را نادیده بگیرند اما پس از افزایش تنش در روابط روسیه با غرب و همچنین همکاری های سازنده ایران و روسیه در سوریه در مبارزه علیه تروریسم، روند همکاری های تهران ـ مسکو افزایش یافته است. در پی آن شاهد تعاملات و همکاری های گسترده بین تهران و مسکو بوده ایم و سیاست خارجی دو کشور به ویژه در سطح منطقه ای هماهنگ تر عمل کرده است. با توجه به روند رو به رشد همکاری های ایران و روسیه و افزایش سطح همکاری ها در شرایط کنونی، انتخاب مجدد آقای پوتین می تواند ادامه روند همکاری های دو کشور را بیش از پیش تثبیت کند. البته حتی در صورتی که شخص دیگری نیز در جایگاه ریاست جمهوری در روسیه بنشیند، با توجه به تهدیدات و منافع مشترکی که ایران و روسیه در سطح منطقه دارند، بعید به نظر می رسد که روابط دو کشور دچار نوسان قابل ملاحظه ای شود.

* کارشناس مسایل روسیه
منبع: روزنامه نسل فردا، پنجشنبه 13 بهمن 1396، شماره 5614، سال بیست و ششم، ص 3.