رییس دپارتمان ایرانشناسی دانشگاه دولتی ایروان تاکید کرد، روابط دو کشور ایران و ارمنستان قدمت هزاران ساله دارد و دو ملت همواره در کنار یکدیگر بوده و هیچ تحریم ننگینی که علیه ایران اعمال شده نمی‌تواند در خدشه‌دارکردن روابط دو جانبه اثرگذار باشد.

وارطان وسکانیان در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار اعزامی ایرنا به ایروان و در آستانه سفر رییس جمهوری ارمنستان به ایران با اعلام این مطلب تصریح کرد:تحریم های اقتصادی نمی توانست در روابط اقتصادی دو کشور تاثیری داشته باشد و بعد از برجام امکانات جدیدی برای پیشرفت و توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور فراهم شده که هر دو طرف باید از امکانات جدید استفاده احسن را ببرند.
مشروح گفت و گو با رییس دپارتمان ایرانشناسی دانشگاه دولتی ایروان پیش روی شماست:


**ایجاد امکانات جدید برای توسعه روابط دو جانبه پس از برجام

ایرنا: با توجه به موقعیتی که جمهوری اسلامی ایران در سال های اخیر پیدا کرده، روابط ما با دیگر کشورهای جهان گسترش یافته است. در این چارچوب روابط فعلی تهران - ایروان را چگونه ارزیابی می کنید و برجام در این زمینه چه نقشی داشته است؟

وسکانیان: روابط دو کشور قدمت هزاران ساله دارد و ملت های ایرانی و ارمنی در طول دوره های متمادی در کنار یکدیگر بوده و هیچ یک از تحریم های ننگینی که علیه ایران اعمال شده نمی تواند اثربخشی در روابط دو جانبه داشته باشد. تحریم های اقتصادی نمی توانست در روابط اقتصادی دو کشور اثری داشته باشند و بعد از برجام امکانات جدیدی برای پیشرفت و توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور فراهم شده است که هر دو طرف باید از امکانات جدید استفاده احسن را ببرند.
ما از پتانسیل های بسیار زیادی در روابط دو کشور برخورداریم اما از این توانمندی استفاده شایانی نشده است؛ نظر به روابط حسنه سیاسی دو کشور که در بالاترین سطح استراتژیک قرار دارد، این امر موجب می شود که در زمینه های اقتصادی، علمی و فرهنگی هم توسعه قابل ملاحظه ای را شاهد باشیم.


**ارمنستان دروازه ورود ایران به حوزه دریای سیاه و اروپا


ایرنا: چه الزاماتی را برای ارتقای سطح روابط پیشنهاد می کنید و راهکارهای ممکن برای رسیدن به این هدف چیست؟

وسکانیان: گام اول این است که دو ملت ایران و ارمنستان از یکدیگر شناخت درستی داشته باشند؛ ما قدمت تاریخی هزاران ساله داریم اما دو ملت آنچنان که باید همدیگر را نشناخته اند. از این لحاظ کار ما فرهنگیان و اندیشمندان هم بسیار خطیر و در عین حال تعیین کننده است و باید این شناخت حاصل شود.
در زمینه اقتصادی، توانمندی های بالقوه ای داریم، همینطور در حیطه انرژی و عرصه های مختلف تجاری و نیز زمینه سرمایه گذاری. در زمینه همکاری های بانکی امکانات مفیدی وجود دارد که باید از این ظرفیت به خوبی استفاده شود.
ارمنستان برای ایران دروازه ای است که می تواند بازارهای حوزه دریای سیاه و اروپا را به روی این کشور باز کند؛ ارمنستان، تنها کشوری است که از یک سو روابط خوبی با اتحادیه اروپا و اوراسیا دارد و از سوی دیگر در منطقه قفقاز جنوبی از بهترین روابط با ایران برخوردار است و باید از این امکان برای پیشرفت هر دو طرف بهره برد.
ارمنستان، کوتاه ترین راهی است که می تواند خلیج فارس را به دریای سیاه وصل کند و در عین حال امن ترین راه برای اتصال ایران به بنادر دریای سیاه و در نهایت کشورهای حوزه اوراسیا و اروپا.
هر دو کشور باید تلاش کنند تا بتوانند از کریدور خلیج فارس – دریای سیاه حداکثر استفاده را ببرند که برای هر دو طرف سودمند است.
ارمنستان، تنها همسایه ایران است که در سطح دولتی دین مسیحیت را از 301 میلادی قبول کرده و الگوی بین ادیان را می توانیم در روابط دو کشور شاهد باشیم. ایران به عنوان کشور بزرگ و حتی رهبر جهان اسلام و ارمنستان به عنوان قدیمی ترین کشوری که مسیحیت را به عنوان دین دولتی قبول کرده است و این دو زمینه می تواند الگویی برای جهان باشد که چگونه دو ملت کهن و دارای تمدن و فرهنگ بالا و دارای ارزش های سنتی می توانند به نحو احسن همکاری داشته و با یکدیگر دوستی باشند. در 25 سال اخیر بعد از استقلال ارمنستان، هیچ دورانی نبوده که روابط دو کشور خدشه دار شود؛ روابط دو کشور برای سایر کشورهای منطقه و جهان الگو و مبتنی بر مناسبات بسیار دیرینه فرهنگی – تمدنی است.
ما حاملان یک تمدن و فرهنگ هستیم و خصوصیات و ویژگی های هر دو ملت از این لحاظ که در راستای تحکیم روابط دو کشور در عرصه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی بنیان قوی و محکمی دارد، اجازه می دهد که پیش رفته و موفقیت هایی کسب کنند.

** نقش اثرگذار ایران در حل مناقشه قره باغ

ایرنا: همواره شاهد نقش میانجیگری ایران در مسایل منطقه ای بوده ایم. با توجه به مناقشه قره باغ، نقش ایران در حل این مناقشه را چگونه ارزیابی می کنید؟

وسکانیان: این مساله برای مردمی که در قره باغ زندگی می کنند و نیز مردم ارمنستان، عدالت خواهی است؛ حل و فصل این مساله از راه مسالمت آمیز یک نوع عدالت خواهی است. یعنی ما طرفدار عدالتی هستیم که در طول تاریخ پایمال شده است .
از این لحاظ؛ ایران به عنوان کشوری که با هر سه جمهوری ارمنستان، قره باغ و آذربایجان همسایگی دارد می تواند نقش موثری ایفا کند و تا به حال هم ایفا کرده است. موضع گیری های مثبت و معتدل ایران به حل و فصل مسالمت آمیز این مناقشه کمک های شایان ذکری است که از این حیث فکر می کنم هر چه بیشتر ایران در این مناقشه نقش محسوسی داشته باشد به نفع تمام طرف ها خواهد بود.

** آداب و رسوم ایرانی در آثار مورخان ارمنی

ایرنا: دپارتمان ایرانشناسی در ایروان در چارچوب همکاری های علمی چه قدم های موثری برداشته و به چه میزان در حصول شناخت از ایران و فرهنگ ایرانی موفق بوده است؟

وسکانیان: دانشگاه دولتی ایروان، به عنوان بزرگ ترین و قدیمی ترین دانشگاه جمهوری ارمنستان در سال 1919 میلادی تاسیس شده و از بدو تاسیس دانشگاه زبان و ادبیات فارسی در آن مطرح بوده و هم اینک دپارتمان جداگانه ایرانشناسی در دانشگاه فعال است.
ایرانشناسی در ارمنستان قدمت و پیشینه زیادی دارد؛ از قرن پنجم میلادی که مورخان ارمنی در ارتباط با تاریخ ارمنستان آثاری به جای می گذاشتند به آداب و رسوم ایرانی هم می پرداختند و یک نوع ایرانشناسی رمانتیک از قرن پنجم داریم ، در حالی که از اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 ایرانشانسی ارمنی به عنوان یک رشته کاملا جداگانه علمی مطرح است.
ما به خود می بالیم که دپارتمان ایرانشناسی دانشگاه دولتی ارمنستان یکی از بزرگ ترین دپارتمان های این دانشگاه است و هم در مسایل مختلف علمی و فرهنگی نقش موثری دارد. مقالات، نشریات، سخنرانی های اعضای دپارتمان ما در محافل مختلف علمی، سمینارها و کنفرانس ها چه در ارمنستان و ایران و چه در اروپا و روسیه نقش خوبی به ایرانشناسی ما اعطا می کند.
جنبه دوم و خصوصیت ایرانشناسی ارمنستان این است که ما مسوولیت اجتماعی خودمان می دانیم که در خنثی کردن مساعی برخی از محافل حتی علمی برای سیاهنمایی علیه ایران بکوشیم و کار کنیم؛ یعنی وظیفه اجتماعی خود می دانیم که در حدود امکانات و توان علمی خودمان، ایرانی که می بینیم و در موردش مطالعه می کنیم به جهان معرفی کنیم.
یعنی در واقع دپارتمان هم یک مرکز علمی و هم یک مرکز فرهنگی و اجتماعی است که در راستای تحکیم روابط فرهنگی، علمی و حتی در برخی موارد ، عرصه های دیگر مساعی خوبی از خود به خرج می دهد و نقش موثرتری دارد.


** ایران کشوری نیست که در برخی رسانه های غربی مطرح می شود/ایران بزرگ و قدرتمند به نفع ارمنستان است


ایرنا: آیا سیاهنمایی ها علیه ایران و ایران هراسی از سوی برخی کشورها توانسته تاثیرگذاری داشته باشد و این که گسترش روابط علمی و دانشگاهی ایران و ارمنستان چقدر می تواند در این مساله تاثیرگذار باشد؟

وسکانیان: متاسفانه تبلیغات ضد ایران و ایران هراسی مخصوصا در مطبوعات غربی و برخی کشورهای عربی و غیرعربی منطقه قفقاز جنوبی حتی در جهت دهی سوء به افکار عمومی آن جوامع بی تاثیر نبوده است و دپارتمان ایرانشناسی و دانشمندان ایران شناسی وظیفه خود می داند که ایران حقیقی و دارای تمدن هزاران ساله را که در منطقه خاورمیانه نه تنها قدرت سیاسی که قدرت تمدنی هم است به جهانیان معرفی کنند.
ایران، آن کشوری نیست که در برخی رسانه های غربی مطرح است؛ برخی دوستان اروپایی ما فکر می کنند که ایران کشوری بسیار بسته و عقب مانده است که ما همزمان در سخنرانی های علمی خود و در تماس روزمره با همکاران ایران شناس و غیر ایران شناس دانشگاه های مختلف دنیا، ایران واقعی را نشان می دهیم و تشویق می کنیم که دوستان خودشان بروند و ایران را از نزدیک مشاهده کنند و مطالعاتی که انجام می دهند تنها از روی کتاب نباشد بلکه کار میدانی هم همراه آن وجود داشته باشد.
از این حیث، ایران قدرتمند، قوی و ایرانی که همبستگی و انسجام دارد در چارچوب منافع ملی ارمنستان می گنجد؛ یعنی ما ارمنیان خواهان این هستیم که همسایه ما هر چه یشتر در جهان مطرح باشد؛ همسایه ای که روابط فرهنگی، سیاسی و اقتصادی دیرینه با آن داریم و باید بگوییم که ایران بزرگ و قدرتمند به نفع ارمنستان است. ارمنستانی که مساحت کوچکی دارد اما با نقشی که در منطقه ایفا می کند خواهان ایران قدرتمند و با نفوذ منطقه ای و جهانی است.


** ایران هیچگاه در طول تاریخ موجب بی ثباتی منطقه نشده است

ایرنا: ایران آینده و روابط دو کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

وسکانیان: ایران تنها یک کشور نیست که یک اندیشه و یک ایده است؛ ایده ایران که ما از هزاران سال پیش می بینیم هنوز هم پا برجاست و امیدوارم هزاران سال دیگر هم ایده ایران به عنوان یک ایده تمدنی و یک ایده فرهنگی و حتی سیاسی در جهان مطرح باشد.
ایرانیان در تمام دوره های تاریخی خود به ثبات منطقه کمک کردند. جمهوری اسلامی ایران که در جهان و منطقه یکی از قدرتمندترین کشورها است ، هیچگاه ثبات منطقه را به هم نزده و همیشه کوشیده است تا از طریق گفت و گوی فرهنگی، تمدنی و حسن همجواری به منطقه ثبات بیشتری بخشد و من امیدوارم و مطمئنم که ایران، آینده روشن و تابناکی خواهد داشت.

سرژ سرکیسیان رییس جمهوری ارمنستان روز 14 مرداد ماه به منظور شرکت در مراسم تحلیف حسن روحانی رییس جمهوری به تهران سفر می کند.


گفت‌وگو: امیر خان‌زاده
منبع: ایرنا