یکی از دستاوردهای سیاسی و بین‌المللی دولت یازدهم امضای توافق جامع اتمی یا همان برجام با شش کشور قدرتمند دنیاست. این توافق یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت تدبیر و امید در عرصه بین‌المللی است. پیش‌از‌آن بر سر مسئله برنامه اتمی کشور چندین قطع‌نامه علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل صادر شده و با تحریم طرف غربی بخش نفت و بازرگانی کشور با چالش‌های بزرگی دست به گریبان شده بود. تمرکز دولت و دستگاه سیاست خارجی بر این موضوع راهبردی البته جای تقدیر دارد؛ اما با تثبیت توافق اتمی موسوم به برجام، دستگاه دیپلماسی کشور در دولت یازدهم این فرصت را نیافت که بیش‌از‌پیش، سایر مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی را به شکل بایسته خود مورد توجه قرار دهد. چشم‌اندازهای موجود نشان می‌دهد که دولت دوازدهم استمرار دولت یازدهم خواهد بود و نظر به تثبیت احتمالی رویکرد و راهبردهای دستگاه سیاست خارجی در دولت آینده، شایسته است وزارت امور خارجه نسبت به تقویت دیپلماسی منطقه‌ای کشور اقدامات لازم را در دستور کار قرار دهد.نظری به تحولات منطقه‌ای در غرب آسیا و در نزدیکی محیط امنیتی کشور نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته روابط ایران با برخی از همسایگان به دلیل تندروی‌های داخلی یا تحولات منطقه‌ای و تغییر رویکرد دولت‌های مذکور رو به سردی گذاشته یا با برخی کشورهای منطقه تا حد قطع روابط دیپلماتیک نیز پیش رفته است. سردی روابط با کشورهای عربی و به‌ویژه با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و عربستان، برخی مسائل پیش‌آمده با دولت ترکیه و حتی سردی روابط با تاجیکستان نمونه‌هایی از مسائل مهم منطقه‌ای است که برای حل‌وفصل و مدیریت آن باید تحرک تازه‌ای در دستگاه دیپلماسی ایجاد شود. یکی از حوزه‌های بسیار با‌اهمیت در محیط امنیتی کشور منطقه قفقاز است. کشورهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان و گرجستان در قفقاز جنوبی و فدراسیون روسیه در قفقاز شمالی قرار گرفته‌اند. روابط سیاسی کشور با کشورهای قفقاز در مسیری با‌ثبات قرار دارد؛ اما نسبت به ظرفیت‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، توسعه روابط ایران با کشورهای حوزه قفقاز تاکنون مورد توجه جدی مسئولان سیاست خارجی قرار نداشته است. به‌عنوان نمونه کشور ارمنستان یکی از کشورهای جنوبی قفقاز است که دارای مرز زمینی با ایران است. ارمنستان تنها کشوری مسیحی‌ است که با ایران دارای مرزهای مشترک زمینی است. رئیس‌جمهوری ارمنستان سال گذشته و در هنگام سفر رهبر مسیحیان کاتولیک جهان در سخنرانی خود در حضور پاپ بیان کرد در‌حالی‌که جهان شاهد گسترش افراط‌گری دینی است، روابط خوب ایران به عنوان یک کشور مسلمان با کشور ارمنستان به عنوان یک کشور مسیحی می‌تواند الگویی از دوستی برای سایر کشورها باشد. افزون بر آنکه روابط فرهنگی و تاریخی و اجتماعی گسترده‌ای میان ایرانیان و مردم ارمنستان وجود دارد؛ اما متأسفانه در دهه گذشته روابط اقتصادی ایران با ارمنستان هیچ‌گاه از مرز ٣٠٠ میلیون دلار گذر نکرده است. آغاز‌به‌کار دولت جدید یعنی دولت دوازدهم می‌تواند در حوزه مسائل بین‌الملل و مسائل منطقه‌ای با دگرگونی سیاست‌گذاری‌ها و رویکردها همراه باشد و در‌این‌میان ضروری است گسترش روابط کشور با سایر کشورهای منطقه از‌جمله کشورهای حوزه قفقاز و به‌ویژه ارمنستان بیش‌از‌پیش در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی مورد توجه قرار گیرد.


منبع: شرق، شماره ۲۸۶۷ - ۱۳۹۶ پنج شنبه ۲۸ ارديبهشت.