شخصاً امیدی به فعالیت‌های گروه مینسک ندارم و فکر می‌کنم اگر موضوع قره باغ با وساطت کشورهای منطقه به خصوص روسیه و ایران حل و فصل شود، ممکن است راه حل مناسبی پیدا شود.

سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان و کارشناس مسائل قفقاز در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، در پاسخ به اینکه رویکرد مقامات باکو به دولت فعلی روسیه چگونه است؟ گفت: فکر می‌کنم مقامات جمهوری آذربایجان رویکرد مثبتی نسبت به روابط با روسیه دارند و شواهدی مبنی بر اینکه روند اعتماد بین دو کشور خدشه دار شده، وجود ندارد. ظرفیت‌های خوبی برای توسعه همکاری این دو کشور در حوزه‌های مختلف از جمله انرژی، ترانزیت، تجارت، گردشگری، سرمایه گذاری و امنیت منطقه وجود دارد. 
وی افزود: جمهوری آذربایجان گسترش همکاری با همسایگان را مطابق با منافع ملی خود می‌داند و سازماندهی اجلاس سه جانبه ایران، روسیه و آذربایجان هم در همین رابطه ارزیابی می‌شود. ظرفیت‌های خوبی برای توسعه این همکاری سه جانبه وجود دارد، به ویژه آنکه می‌تواند نقش مهمی در تقویت امنیت و همکاری در منطقه داشته باشد.

* نتایج مثبت سیاسی و اقتصادی اتحادیه اقتصادی اوراسیا

سفیر سابق ایران در باکو به تمایل برای عضویت جمهوری آذربایجان در اتحادیه اقتصادی اوراسیا اشاره و خاطرنشان کرد: باکو نیز این موضوع را با دید مثبت دنبال می‌کند. تشکیل این اتحادیه به ایجاد بازار مشترک بزرگی در بین کشورهای عضو منجر خواهد شد. از بعد سیاسی نیز کشورهای عضو این اتحادیه با توجه به داشتن منافع مشترک اقتصادی توانایی حل اختلافات سیاسی اعم از اختلافات ارضی، مسائل حقوقی مربوط به حوزه دریای خزر و غیره را در یک چارچوب سازنده در اختیار دارند، همچنین موضوع قره باغ در همین چارچوب می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به نگاه روسیه به منطقه قفقاز به عنوان عمق استراتژیک خود می‌توان گفت عضویت جمهوری آذربایجان در این اتحادیه به عنوان بستری مناسب برای تقویت مناسبات باکو ـ مسکو و حل مناقشه قره باغ بین آذربایجان و ارمنستان باشد.

فعال‌تر شدن روسیه برای حل مناقشه قره باغ اقدامی امیدوار کننده است

پاک آیین در توضیح اینکه مقامات باکو تا چه اندازه حضور و اقدامات روسیه را حل‌کننده مشکل قره باغ می‌دانند؟ بیان کرد: برای حل مناقشه قره باغ، ارمنستان و حمهوری آذربایجان گروه مینسک را انتخاب کرده‌اند اما با توجه به عدم توفیق گروه مینسک در بیست سال گذشته برای یافتن راه مناسب جهت حل مناقشه قره باغ، جمهوری آذربایجان که به دلیل اشغال اراضی خود انگیزه قوی‌تری برای حل مناقشه دارد، به طرف روسیه گرایش پیدا کرده و در کنار فعالیت‌های گروه مینسک، از فعال شدن مسکو نیز استقبال می‌کند. آخرین تحول این است که با ابتکار مسکو در آینده جلسه مشترکی بین سرگئی لاوروف، المار ممدیاراف و ادوارد نعلبندیان، وزرای امور خارجه روسیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان با هدف انجام مذاکرات برای یافتن راه حل مسئله قره باغ در تاریخ 27 آوریل یا 7 اردیبهشت در مسکو برگزار خواهد شد. البته تردیدی نیست که مذاکرات و نشست‌هایی که تا به امروز برای حل این مناقشه صورت گرفته نتیجه ملموسی در پی نداشته و ابتکار روسیه در برگزاری این نشست قابل اهمیت است و این امیدواری وجود دارد که فعال‌تر شدن روسیه گامی برای رسیدن به حل این مناقشه باشد. 

مناقشه قره باغ راه حل نظامی ندارد

وی با بیان اینکه کلید حل مشکل قره باغ در باکو و ایروان است، تاکید کرد: واقعیت این است که بدون اراده هر دو جمهوری ارمنستان و آذربایجان امکان حل مشکل قره باغ وجود ندارد و تلاش کشورها و نهادهای میانجی این است که اراده سیاسی در رهبران باکو و ایروان ایجاد شود. مساعی روسیه هم در این جهت است؛ اگرچه هنوز تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای حل این مناقشه بی نتیجه بوده اما نقش این تلاش‌ها برای جلوگیری از حاد شدن مشکل و تبدیل مناقشه به منازعه مفید بوده است. روسیه هم در همین مسیر فعالیت داشته و خصوصاً بعد از درگیری‌‌های خونین آوریل 2016، روسیه تمام اهتمام خود را بر جلوگیری از درگیری مجدد بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان متمرکز کرده است. من معتقدم با آنکه جمهوری آذربایجان از نظر تجهیزات نظامی، نفرات ارتش، جمعیت و ثروت بر ارمنستان تفوق دارد، ولی حل این مناقشه راه حل نظامی ندارد. برای موفقیت مذاکرات صلح قره باغ، حل شدن موضوع 7 استان، ضرورت دارد و سپس موضوع آینده قره باغ با مکانیسم‌های حقوقی بین‌المللی مورد حل و فصل قرار گیرد. 
کارشناس مسائل قفقاز در پایان به بهترین کشورها برای حل این مناقشه اشاره کرد و گفت: من شخصاً امیدی به فعالیت‌های گروه مینسک ندارم و فکر می‌کنم اگر موضوع قره باغ با وساطت کشورهای منطقه به خصوص روسیه و ایران حل و فصل شود، ممکن است راه حل مناسبی پیدا شود. امتیاز ایران و روسیه این است که با هر دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان رابطه دارند، همچنین دارای انگیزه برای حل مناقشه هستند و سابقه ورود در این موضوع را هم دارند. از این رو به احتمال زیاد ورود هماهنگ مسکو و تهران به مناقشه قره باغ  آثار خوبی دارد.