در 16 نوامبر 2015 میلادی ترکیه به دلیل اقدام به سرنگونی سوخو 24 روسیه در زمره دشمنان روسیه قرار گرفت اما اکنون روسیه درصصد است تا گاز مناطق جنوبی خود را از طریق ترکیه به اروپا صادر نماید که اقدامی تنبیهی برای اوکراین به حساب می آید. 10 اکتبر طی دیداری که میان پوتین و اردوغان در استانبول برگزار گردید وزرای نفت دو کشور موافقتنامه ای مبنی بر حمایت دوجانبه از خط لوله گازی «جریان ترکی» منعقد نمودند که در چارچوب این موافقتنامه قرار است سهم قابل توجهی از صادرات گاز شرکت گازپروم به جای اوکراین از طریق ترکیه به اروپا منتقل شود.
این تصمیم که از سوی کرملین اتخاذ گردیده است با منافع صاحبان و پیمانکاران اصلی شرکت گازپروم که اتفاقا از دوستان و اطرافیان نزدیک پوتین به حساب می آیند کاملا منطبق می باشد. در حقیقت، همین دوستان نزدیک پوتین بودند که قراردادهای مربوط به احداث خطوط لوله و احداث ایستگاه‌های ﻛﻤﭙﺮﺳﻮر ﺷﺒﻜﻪ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺎز "جریان شمالی" و "جریان جنوبی" در روسیه را منعقد ساخته و در نهایت صورتحساب این دو پروژه را نیز بسیار بالاتر از قیمت تمام شده اعلام کردند و حتی زمانی که مشخص گردید این پروژه ها دیگر اجرایی نخواهند گردید باز هم تزریق بودجه و عملیات ساخت خطوط لوله ادامه یافت برای مثال از هدر رفت بودجه می توان به دو پروژه انتقال گاز از ساخالین به ولادی واستوک و خط لوله جریان جنوبی اشاره داشت که حدود 17 میلیارد دلار سرمایه گذاری شد و پس از آن در دسامبر 2014 پوتین اذعان داشت ادامه خط لوله جریان جنوبی در سمت دیگر دریای سیاه امکان پذیر نبوده و پروژه جدید به نام "جریان ترکی" کلید خورد. و به طرف ترک وعده داده شد که در صورت موافقت برای مشارکت در پروژه "جریان ترکی"، این کشور از تخفیف 25/10 درصدی واردات گاز از روسیه برخوردار خواهد شد که ناگهان مصادف گردید با سرنگونی جنگنده روسیه توسط ترکیه و در نتیجه توفق اجباری مذاکرات اما این مذاکرات پس از برقراری مجدد روابط دوستانه میان روسیه و ترکیه در تابستان امسال از سر گرفته شده است.
طی موافقتنامه جدیدی که میان دو کشور منعقد شد، هر دو طرف امتیازاتی را دریافت کردند. طرف روس متعهد شده تا در قیمت گاز صادراتی خود به ترکیه تخفیفاتی را در نظر گیرد و در مقابل ترکیه نیز موافقت خود را با احداث خط لوله دوم پروژه "جریان ترکی" اعلام داشته است.
از سوی دیگر پروژه گازی جدید روسیه موجب دلسردی اوکراین شده و از سوی دیگر حمایت برخی کشورها همچون ترکیه و آلمان از این پروژه که اتفاقا از دوستان نزدیک و صمیمی اوکراین هستند موجب سردرگمی کی اف شده است. بنابر اظهارات شرکت‌کنندگان حاضر در دومین نشست گاز اوکراین که 12 و 13 اکتبر برگزار شد، ترکیه و آلمان هر دو موافق دور زدن اوکراین و یافتن مسیرهای جایگزینی برای خط لوله جدید روسیه بودند.
آلمان آماده برای احداث خط لوله دوم پروژه گازی"جریان شمالی" بوده و خود را به عنوان هاب گازی مرکز و شمال غرب اروپا می بیند و فعالین تجاری در عرصه گازی به پیشنهادهای جدید گازپروم امیدوارند از سوی دیگر ترکیه نیز از ایجاد چنین پروزه ای خشنود است چراکه از آن می تواند به عنوان یک اهرم سیاسی استفاده نماید.
لازم به ذکر است جریان گاز روسیه که از طریق اوکراین و آلمان به اروپا منتقل می گرد دبا رقیب خاصی روبرو نمی باشد اما جریان گازی جدید این کشور که از ترکیه عبور می کند احتمالا در آینده با رقبایی روبرو گردد ترکیه امیدوار است که بتواند گاز ایران و کردستان عراق به اروپا را ترانزیت نماید ترکمنستان و اسرائیل نیز می توانند به رقبای گاز روسیه تبدیل شوند.
علاوه بر این، در صورت انتقال گاز روسیه از طریق مسیر جدید به ترکیه، می توان از میسر فعلی که از اوکراین، رومانی و بلغارستان می گذرد در جهت انتقال گاز حوزه خزر و خاورمیانه به بلغارستان و رومانی استفاده کرد چنانچه بلغارستان نیز پتانسیل تبدیل شدن به یک پاب گازی را دارا می باشد .
*مشاور و سهام دار آژانس «روس انرژی»
ترجمه: حامد موذنی
منبع: کارنگی مرکز مسکو
دریافت صفحه با کد QR