افغانستان از جمله مناطقی است که هرگونه ناآرامی در آن یا افزایش فعالیت گروه های تروریستی برای روسیه حساسیت زیادی ایجاد می کند. روسیه نگران کشیده شدن دامنه ناآرامی های افغانستان به آسیای میانه و ورود افراطی های اسلامی به مناطق جنوبی روسیه از طریق کشورهای آسیای میانه به خصوص تاجیکستان می باشد. ولادیمیر یفسیف، معاون انستیتو کشورهای CIS روسیه در مصاحبه ای به بیان دیدگاه های خود در خصوص وضعیت افغانستان و دورنمای آینده این کشور پرداخته است.

 حکومت مرکزی افغانستان نسبت به قبل باثبات تر شده است. ولی مشکلاتی وجود دارد؛ اول آنکه بی ثباتی در افغانستان برای ادامه سیاست های منطقه ای آمریکا سودمند است. آمریکایی ها احتمالا به افغانستان به عنوان اهرمی برای فشار به آسیای میانه نگاه می کنند. علاوه براین مناطقی هم هستند که توسط دولت کنترل نمی شوند. مشکلات بین قومیتی در افغانستان نیز به صورت کامل حل نشده اند. گروه های کوچک قومیتی در افغانستان هستند که به خوبی در ساختارهای دولتی جذب نشده اند، مثلا تاجیک ها، ازبک ها و هزارها.
دخالت بازیگران خارجی نیز یکی از مشکلات بزرگ افغانستان محسوب می شود. حتی این کشورها گاهی در خاک افغانستان با هم درگیر می شوند مثلا درگیری های هند و پاکستان یا اختلافات آمریکا و ایران. تلاقی منافع تعداد زیادی بازیگر خارجی در افغانستان اجازه برقراری ثبات در افغانستان را نمی دهد.
هر کدام از طرفین تلاش دارند تا از منافع خود حفاظت کنند. ایران تلاش دارد تا گروه های مشخص قومیتی را وارد بازی خود کند برای مثال ایران تلاش می کند تا هزارها را به جنگ سوریه بکشاند. ایران از نیروهای نزدیک به خود در افغانستان حمایت ها می کند چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ تسلیحاتی. باقی بازیگران نیز دقیقا به همین شکل عمل می کنند. چین هم به استخراج منابع زیرزمینی افغانستان علاقه مند است.
کاملا مشخص است که در چنین شرایطی وجود یک دولت قدرتمند مرکزی بسیار مهم است. اگر دولت مرکزی قدرتمند بود ما شاهد وضعیت کنونی افغانستان نبودیم. مساله افزایش نیروهای آمریکایی به 8400 نفر هم بسیار پیچیده است. قبلا گفته می شد که با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، طالبان به سرعت کابل را خواهند گرفت ولی الان وضعیت فرق کرده، وضعیت افغانستان بسیار پیچیده شده است.
تا زمانی که افغانستان زمین رقابت کشورهای دیگر باشد، سخت است که ثبات در آن برقرار شود. اگر در آسیای میانه، مشکلات بیشتر ریشه داخلی دارند، در افغانستان عامل خارجی شاید بیشتر از عوامل داخلی مهم باشد. مشخص است که پاکستان می خواهد پشتوهای افغانستان را کنترل نماید . تاجیکستان اما نفوذ چندانی بر جامعه تاجیکی افغانستان ندارد. من فکر نمی کنم که با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، طالبان فورا بتوانند افغانستان را بگیرند، این بزرگنمایی است ولی وضعیت در مرز تاجیکستان چندان خوب نیست و مرتبا شاهد انفجار هستیم و گروه های مسلح مرتب از مرز عبور می کنند و ارتش تاجیکستان هم نمی تواند مانع شود.

افزایش توان طالبان در یک سال اخیر:

طالبان چند دسته هستند. آنها می کوشند با داعش و با  جریان اسلامی ازبکستان مبارزه کنند. آنها علاوه بر اختلاف با دولت مرکزی، اختلافات بسیار جدی با گروه های مسلح منطقه ای دارند. اگر آنها فقط با دولت مرکزی می جنگیدند، مساله برای آنها راحت تر بود، ولی در حال حاضر آنها با گروه های مختلف در جبهه های مختلف در حال نبرد هستند. اما نمی توان گفت که آنها در یک سال اخیر قوی تر شده اند، آمریکایی ها به آنها اجازه این اقدامات را داده اند.

شرابط لازم برای افزایش نفوذ روسیه در افغانستان:

حضور فعال روسیه در افغانستان ممکن است، ولی بعد از حل مساله سوریه. روسیه تا زمانی که درگیر عملیات در سوریه است، فعالیت گسترده ای در افغانستان آغاز نخواهد کرد. فکر میکنم تا زمانی که تکلیف جبهه النصره و داعش در عراق و سوریه به صورت کامل مشخص شود حدود یک سال و نیم دیگر زمان لازم باشد. ما می توانیم وضعیت را زیر نظر داشته باشیم و تحلیل های خودمان را ارائه بدهیم ولی برای اینکه روسیه وارد عمل شود باید دلایل بسیار ضروری وجود داشته باشد. مثلا داعش بتواند طالبان را شکست بدهد و بخش بزرگی از افغانستان را در اختیار بگیرد. یا مساله عدم ثبات در حکومت تاجیکستان حالت حاد به خود بگیرد. روابط روسیه و پاکستان هم در حال تقویت شدن هستند. ممکن است دولت جدید آمریکا نیروهای خود را به صورت کامل از افغانستان خارج کند. وضعیت بسیار مبهم است. روسیه قبل از اینکه بخواهد کاری در افغانستان انجام دهد باید مشخص کند که میخواهد با آمریکایی ها چکار کند. ما میتوانیم به افغانستان هلیکوپتر و سلاح بدهیم ولی باید با آمریکا توافق کنیم، چرا که دولت افغانستان به شدت به آمریکا وابسته است.

امکان حضور طالبان در دولت افغانستان:

من مطمئن نیستم. طالبان چند دسته شده است. امروز دسته ای از طالبان اصلا دنبال صلح نیستند. اگر طالبان مانند گذشته متحد بود می‌شد در مورد جذب آنها در حکومت صحبت کرد ولی در شرایطی که طالبان عملا دچار دو دستگی شده است، مشخص نیست چه بخشی از این گروه را می توان به سیستم وارد کرد. علاوه براین دولت افغانستان فاسد است و سیستم امنیتی این کشور نیز اصلا کارامد نیست، طالبان با ورود به چنین سیستمی می توانند آن را از درون نابود سازند.


*معاون انستیتو کشورهای CIS روسیه
منبع: http://politcom.ru/21601.html