نرگیزا عمرووا، تحلیلگر موسسه علمی غیردولتی «بیلیم کارونی» تاشکند طی یادداشتی در سایت داریوی ازبکستان عنوان داشت که روسیه ارتباطات و حمل و نقل از طریق افغانستان را گسترش می دهد و از پروژه های خط آهن و خط لوله که از طریق افغانستان به پاکستان متصل می‌شود، حمایت می کند.
به گفته نرگیزا عمرووا در سال های اخیر، روسیه تعامل خود را با افغانستان به ویژه در حوزه ارتباطات و حمل و نقل افزایش داده است. در دوران حکومت طالبان، بسیاری از پروژه های حمل و نقل منطقه ای و بین منطقه ای احیا شده اند، از جمله ایجاد کریدور کابل (راه آهن ترمز - مزار شریف - کابل - پیشاور) و ساخت خطوط آهن مختلف که شهرهای مهم افغانستان مانند خواف، هرات، مزارشریف و هرات قندهار را به هم متصل می کند. علاوه بر این، مذاکرات برای راه اندازی کریدور لاجورد شتاب بیشتری گرفته است. این ابتکارات توسط بازیگران خارجی که هر کدام منافع استراتژیک خود را دارند مورد ارزیابی مجدد قرار می گیرند و به تحولات جدید و جاه طلبانه در منطقه کمک می کنند.
از جمله این بازیگران خارجی، روسیه است که به طور قابل توجهی تماس های خود را با دولت افغانستان در مورد پروژه های حمل و نقل عمیق تر کرده است. یک سال پیش، طالبان از روسیه و قزاقستان دعوت کرد تا به کریدور ریلی ترانس-افغان که ترمز (ازبکستان) را به پیشاور (پاکستان) متصل می کند، بپیوندند.
علاوه بر این، پروژه ای که توسط ترکمنستان رهبری می شود، ساخت راه آهن تورغندی- هرات- قندهار- اسپین- بولدک را پیشنهاد می کند که دسترسی به بنادر دریایی پاکستان را فراهم می کند. مسکو حمایت خود را از هر دو ابتکار ابراز کرده است و آنها را فرصتی برای جهت دهی مجدد صادرات خود به ویژه منابع هیدروکربنی به سمت بازار بزرگ جنوب آسیا می داند.
مشارکت روسیه در این پروژه‌ها با استراتژی گسترده‌تر این کشور برای توسعه کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب، که در حال حاضر شامل سه مسیر ترانزیتی است، همسو است: مسیر غربی از طریق آذربایجان، مسیر ترانس خزر از طریق دریای خزر و مسیر شرقی از طریق قزاقستان و ترکمنستان است. اخیراً رسانه های روسی به احتمال راه چهارم یعنی مسیری که از خاک افغانستان عبور کند، اشاره کرده اند. مسکو این شریان های حمل و نقل افغانستان را به عنوان عناصر کلیدی استراتژی تجارت جهانی خود می بیند که به طور بالقوه ارتباطات خود را با جنوب آسیا و خاورمیانه تقویت می کند.
لحظه مهمی در این تحول جاری در 25 نوامبر 2024 زمانی رخ داد که سرگئی شویگو، وزیر امنیت روسیه، یک هیئت بلندپایه را به کابل فرستاد. در جریان گفتگو با مقامات افغان، روسیه حمایت قاطع خود را از ساخت راه آهن غربی و شرقی از طریق افغانستان تکرار کرد. برای ازبکستان و ترکمنستان، این توسعه فرصتی برای افزایش ظرفیت ترانزیت این کشورها است.
تعامل روسیه با دولت طالبان فراتر از پروژه های زیربنایی است. مسکو همواره موضوع مذاکرات بین الافغانی را مطرح کرده و بر اهمیت صلح و ثبات در افغانستان برای ساخت موفق راه آهن، خطوط لوله گاز و دیگر زیرساخت های حیاتی تاکید کرده است.