طی بیش از 25 سالی که از زمان استقلال کشورهای منطقه آسیای مرکزی میگذرد، درباره اهداف و منافع قدرتهای بزرگ در این منطقه و همچنین رویکردها و اقدامات آنان بسیار گفته و نوشته شده است. با اینحال، ربع قرن پس از استقلال، مجموعه شرایط متحول منطقهای و بینالمللی فضایی را رقم زده که در آن، بازخوانی اهداف و نقش این قدرتها ضروری به نظر میرسد. این اهمیت به ویژه زمانی برجستگی بیشتری مییابد که به مجاورت بلافصل جغرافیایی این منطقه با ایران و تأثیر و تأثرات طرفین بر یکدیگر از جنبههای مختلف توجه شود. بر این اساس، سطح و ماهیت حضور هریک از قدرتهای بزرگ در منطقه میتواند دربردارنده پیامدهای متفاوتی برای جمهوری اسلامی ایران باشد.