در اطلاعيه دفتر مطبوعاتي اين نشست دو روزه كه با حضور مقامات عالي رتبه از 56 كشور جهان منجمله 28 رئيس جمهور، 14 وزير امور خارجه، يك معاون رئيس جمهور و هفت معاون نخست وزير كشورهاي عضو برگزار شد، مسئله مبارزه با تروريسم، قاچاق مواد مخدر، سلاح و انسان و همچنين بررسي خشونت‌ها و درگیری‌های نظامي در قلمرو كشورهاي اوراسيا از محور‌هاي مهم دستور کار اجلاس عنوان شده بود. البته لازم‌به‌ذکر است که از بین موضوعات مطرح‌شده، مناقشه‌ی قره‌باغ و آینده‌ی آن بیشترین توجهات را در میان کارشناسان نسبت به خود معطوف داشته بود.
تاریخ انتشار :چهارشنبه ۲۴ فروردين ۱۳۹۰ ساعت ۱۶:۲۹
کد مطلب : 1
نشست سازمان امنيت و همكاري اروپا
کارکرد مأیوس کننده‌ی نشست آستانه در خصوص مناقشه‌ی قره‌باغ
روابط ارمنستانی ـ آذربایجانی
نشست سازمان امنيت و همكاري اروپا پس از ۱۱ سال، در آستانه پايتخت قزاقستان برگزار شد. با وجود آنكه نظر به هدف‌گذاری انجام‌شده، انتظار نتايج مثبتي در خصوص حل و فصل مناقشه‌ی قره‌باغ به طور خاص و مناقشات موجود در کشورهای عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا به طور عام از اين نشست مي‌رفت، اما اين اجلاس دو روزه بدون هيچ دستاورد مهمي به كار خود پايان داد. مهمترين وظيفه‌ي اين سازمان كه حل و رفع مناقشات منطقه‌اي و بين‌المللي مي‌باشد، در اين نشست عقیم و ابتر ماند و اين اجلاس بيشتر به عرصه‌اي براي بيان سخنان تكراري سران و یا نمایندگان كشورهاي حاضر و برگزاری ديدارهاي دوجانبه تبديل شد. بارزترين نمونه‌ي آن اتهاماتی بود که نمايندگان روسيه و آمريكا در خصوص مسئله گرجستان و آبخازيا و اوستياي جنوبي به یکدیگر وارد نمودند. البته لازم به ذکر است که نظر به برگزاری چنین نشستی پس از ۱۱ سال، طبیعی بود که مسائل کاری سازمان امنیت و همکاری اروپا نسبتاً به حاشیه رفته و تحت‌الشعاع ابعاد برگزاری اجلاس و حضور گسترده‌ی سران و نمایندگان کشورها در آن قرار گیرد. گویا این مسئله تا حدی از پیش مشخص بودکه روساي جمهور برخي كشورها منجمله فرانسه و آمریکا طی اظهاراتی گفته بودند كه نباید صرفاً برای گرفتن «عكس دسته‌جمعي» به آستانه رفت!
در اطلاعيه دفتر مطبوعاتي اين نشست دو روزه كه با حضور مقامات عالي رتبه از ۵۶ كشور جهان منجمله
هرچند که پیش‌بینی اکثر کارشناسان حاکی از آن بود که نتایج نشست آستانه برای مناقشه‌ی قره‌باغ، فارغ از مثبت و یا منفی بودن‌شان، خود را به صورت تحولی مشهود را در آن نشان خواهند داد، اما در نهایت، صحبت‌های مطرح‌شده و بیانیه‌‌‌ی صادر شده در اجلاس نشان داد که بدبینی برخی کارشناسان در این خصوص، بی‌مورد و بی‌اساس نبوده است.
استانيسلاو تاراسوف، كارشناس روسي در مقاله‌اي با عنوان "نشست سازمان امنيت و همكاري اروپا در آستانه؛ باكو را به گوشه‌اي راندند"، مواضع طرفين درگير در مناقشه قره‌باغ را از موانع اصلی حل اين مناقشه مي‌داند. تاراسوف با اشاره به اظهارت مطرح شده در اجلاس، مي‌گويد: «ما با موقعيت متناقضي روبرو هستيم. قضيه اين است كه در خصوص قره‌باغ، چهار قطعنامه از سوي شوراي امينت، شوراي اروپا و حتي پارلمان اروپا صادر شده كه به نفع جمهوری آذربايجان است. اما حتي يك سند نيز وجود ندارد كه بر اساس آن بتوان ارمنستان را به اجراي اين قطعنامه‌ها واداشت. بنابراين زماني كه در نشست آستانه، بان كي مون دبير كل سازمان ملل، از «همكاري بين سازمان ملل و سازمان امنيت و همكاري اروپا، كه داراي مواضع يكسان در روند حل مناقشات موجود بين المللي و كاهش تهديدات جهاني هستند» سخن مي‌گويد، روشن نيست كه كدام يك از اسناد سازمان ملل را مد نظر خود دارد.»
تاراسوف با اشاره با مواضع اخير مقامات تركيه مبني بر اينكه مذاكرات بين آنكارا و ايروان بايد همزمان با مذاكرات بين جمهوري آذربايجان و جمهوري ارمنستان صورت گيرند، پيش‌بيني مي‌كند كه پس از نشست آستانه، با هدف تسهيل روند تصويب پروتكل‌هاي زوريخ توسط پارلمان تركيه، فشارها بر باكو افزايش خواهد يافت و اين، فرآيند حل مناقشه را وارد فاز جديدي خواهد كرد. وي در پايان معتقد است كه در این میان، ديپلماسي جمهوري آذربايجان متحمل شكست سختي شده است.
آلكسي ولاسوف، سردبير خبرگزاري تحليلي "وستنيك كافكازا" روسيه و معاون مدير دانشكده تاريخ دانشگاه دولتي مسكو نيز اعتقاد دارد كه اين نشست به جاي آنكه براي حل مناقشه قره‌باغ، كه زمينه‌هايي براي حل آن وجود دارد، تلاشهايي صورت دهد، تمام كوشش خود را به حل مناقشه گرجستان معطوف نمود. اين می‌تواند نشان دهنده آن باشد كه برخي از نمايندگان كشورهاي غربي، نشست آستانه را در حکم عرصه‌اي براي نشان دادن حمايت خود از گرجستان می‌دیدند.
از سوي ديگر نوروز محمدوف، رئيس بخش روابط خارجي دفتر رياست جمهوري آذربايجان در مصاحبه‌ای، امضاي بيانيه مشترك روساي مشترك گروه مينسك و روساي جمهور آذربايجان و ارمنستان را پيامي به سران كشورهاي گروه مينسك براي مشاركت فعالانه‌تر در روند حل مناقشه قره‌باغ دانست. وی همچنين در این مصاحبه، احتمال اقدام نظامي در صورت به نتيجه نرسيدن مذاكرات را رد نکرد. محمد‌اف معتقد است كه ارمنستان در اين نشست به موفقيتي نائل نشده است.
در كل بايد گفت اين نشست علی‌رغم رضایت بخش نبودن نتایج حاصله، دو برنده‌ی اصلی داشت: يكي قزاقستان بود كه موفق شد سران و مقامات بلندپایه‌ی کشورهای عضو سازمان امنيت و همكاري اروپا و ديگر كشورهاي متفق اين سازمان منجمله ژاپن، ازبکستان، آمریکا را پس از ۱۱ سال، گرد هم جمع کند و در نتیجه (خصوصاً با توجه به ابعاد نشست) توجهات جهانی را به عنوان کشوری که مدت زیادی از زمان استقلال آن سپری نمی‌شود به سوی خود جلب نماید.
اما جمهوري ارمنستان را باید برنده دوم اين نشست دانست که شاید خود نقش چندان و آگاهانه‌ای را هم در پیروزی‌اش ایفا نکرده باشد. مسكوت ماندن مناقشه‌ی قره‌باغ و عدم توجه کافی به آن در اين نشست، بیش از هر کشوری، به نفع ارمنستان تمام شد، چرا كه بدین منوال بار ديگر و تا مدت نامعلومي روند حل و فصل اين مناقشه به تاخير افتاد. البته دولت ارمنستان در این خصوص باید از سران گروه مینسک و دولت‌های غربی سپاسگذار باشد که با انفعال خود باعث شدند ارمنستان بدون تقبل هزینه‌ی خاصی، از این کارزار دیپلماتیک برنده بیرون بیاید. https://ccsi.ir//vdcitcazbt1a.2c.html
ccsi.ir/vdcitcazbt1a.2c.html
