حدود بیست میلیون شیعه و علوی در ترکیه زندگی می کنند/ آینده ی اسلام در دست تشیع است

سایت همکاری های خبری شیعه (شفقنا) نوشت:
مکتب تشیع انسانی است؛ اخلاقی و قانون گراست یعنی قوانین همزیستی با دیگران را رعایت می کند؛ عقلانی و اصولی است.
رحیم انورشان رحمانی، از رهبران و روحانیان سرشناس شیعه ترکیه و مسوول مؤسسه آل البیت (ع) در این کشور است که بیش از یک دهه است از ایران و پس از پایان تحصیلش در حوزه علمیه قم به ترکیه بازگشته و به فعالیت های فرهنگی و مذهبی در حوزه ی شیعی اشتغال دارد. او یکی از روحانیان سرشناس ترکیه است که موسسه آل البیت (ع) را اداره می کند. او در ترکیه در گفت و گویی خواندنی به بیان دیدگاه های خود از وضعیت شیعیان در جهان و در ترکیه ی معاصر پرداخته و با توجه به ظرفیت ها و ویژگی های مکتب تشیع سرنوشت عالم اسلام را به دست شیعیان می بیند و نقش مرجعیت، روشنفکران و نخبگان و رسانه ها را در آینده شیعه مکمل یکدیگر می داند و یادآوری می کند که باید این سه بخش به یاری هم بشتابند و همسو باشند تا شیعه بتواند به اهداف بلند خود دست یابد.

رحمانی درباره ی روند رشد تشیع در جهان ابراز می کند: بعد از اتمام جنگ ایران و عراق، متفکرین ایرانی تلاش های شایسته ای داشتند و با پیشرفت های فرهنگی که داشتند توانستند فرهنگ شیعه را بهتر بشناسانند. بعد از ۱۱ سپتامبر و جریان افراطی که القاعده و طالبان به راه انداختند، فرصتی پیش آمد تا افکار عمومی جهان به ویژه غرب بتواند یک تفکیک عمیق بین عقاید این گروه ها با عقاید شیعه قایل شود و برای همگان روشن شد که مکتب شیعه یا دولت نمونه شیعه که همان دولت امیرالمومنین (ع) بود، از چنان مشی اخلاقی برخوردار است که اساسا اجازه اقدامات تروریستی را نمی دهد زیرا ارزش های این مکتب، ارزش های انسانی و اخلاقی است..

رحمانی با اشاره به تاکید همه مراجع مبنی بر پایبندی مسلمانان مهاجر به قوانین کشورها می گوید: وقتی مراجع به شیعیان و مقلدان خود که در کشورهای غربی زندگی می کنند اجازه نمی دهند از برق و آب یا بیمه آن کشور سوءاستفاده کنند و نباید قوانین کشور ها را نقض کنند، طبیعی است که اجازه حرکات افراطی و تروریستی را هم نمی دهند و حتی با آن مقابله می کنند. دنیا این مطلب را فهمیده است و به نظر من شیعه یک نوع نگرش جدید دارد و این نوع نگرش به افکار انسان دوستانه جهانی و حفظ حقوق انسان ها بسیار نزدیک است.

او در تبیین دلایل این نگرش می افزاید: مکتب تشیع انسانی است؛ قانون گراست یعنی قوانین همزیستی با دیگران را رعایت می کند؛ اخلاقی ، عقلانی و اصولی است.

رحمانی که معتقد است پس از قضایای ۱۱ سپتامبر شرایط برای رشد مکتب تشیع بیشتر فراهم شده است می افزاید: انقلاب اسلامی با آرمان های مذهبی تأثیر خیلی عمیقی در کشورهای مختلف داشته و این جهش و گسترش شیعه را از نظر فرهنگی و سیاسی در دنیا بدنبال داشته اما به دلیل جنگ با عراق و مشکلاتی که انقلاب اسلامی با غرب داشته، دیدگاه تشیع نسبت به دیگر ادیان فرصت معرفی و ظهور کامل نداشته و چون غربی ها از انقلاب ایران هراس داشتند و منافع خود را در خطر می دیدند به مقابله با جریان شیعی پرداختند و متأسفانه راه گفت و گو را انتخاب نکردند. انقلاب اسلامی ایران اگرچه امکانات وسیعی را برای شیعیان به لحاظ فرهنگی و سیاسی به همراه داشت اما از سوی دیگر تقابل غرب با آرمان های شیعه به دلیل ترس از انقلاب اسلامی ایران را هم به دنبال داشت. البته بعد از پایان جنگ با عراق و سقوط صدام فرصت بهتری برای کار فرهنگی و معرفی تشیع به دست آمد.

او می گوید: نجف که همواره یکی از مراکز مهم و اصلی شیعه در تاریخ بوده و مرکز علم و فرهنگ و عرفان و معرفت و مکتب شیعه بوده و بسیاری از مراجع بزرگ جهان اسلام از علمای حوزه نجف بوده اند، در دوران صدام روزگار و دوران بسیار دشوار و سیاهی را پشت سر گذاشت، زیرا صدام خیل کثیری از دانشمندان متفکر و مسلمان را به شهادت رساند و اجازه نداد شیعیان عقاید خود را آنگونه که بایسته بود مطرح کنند ؛ اما بعد از سقوط صدام یک جهش و پیشروی حاصل شد و حوزه ی نجف بار دیگر مراجعی همچون آیت الله العظمی سیستانی با آن دید وسیع را معرفی کرد که هم بین شیعیان و هم اهل تسنن دارای جایگاهی والاست و آن نظرشان مشهور است که «نگویید اهل سنت برادر ماست بلکه آنها خود شما هستند و نفس شما هستند» یا نسبت به مسیحیانی که مورد ظلم واقع شدند خطاب به حکومت فتوا دادند که « این مسیحیان هم وطنان ما و مثل ما هستند و شما باید از آنها دفاع کنید».

مسوول موسسه آل البیت ترکیه در مجموع با تاکید بر اینکه با باز شدن فضا، حوزه نجف توانست با فراغ بال بیشتری پشتوانه عملی برای تفکر شیعی باشد و به شکل جدی تر و بالنده تری به صحنه بیاید و مجموعه عوامل جهانی به رشد شیعه کمک کرد، بیان می کند: بسیاری از مردم دنیا نمی دانستند در عراق جمعیت بسیار زیادی شیعه زندگی می کنند که با سقوط صدام فعالیت آنها جدی تر شد و آزادی بیان و ایستادگی در برابر دیکتاتورها موجب شد شیعیان پیشرفت خوبی داشته باشند. عراق کشوری عربی با زبان عربی است که وقتی که شیعیان آن اقدامی را پیگیری می کنند در جهان اسلام به دلیل قرابت زبانی و فرهنگی تاثیر بیشتری می گذارد؛ در عراق شبکه های تلویزیون متفاوتی تاسیس شد و علما و شخصیت های شیعی در این شبکه های مرتبط، عقاید شیعه و دیدگاه هایشان نسبت به پیامبر (ص) و اسلام را با استدلا مطرح کردند و به تدریج مردم متوجه شدند که بسیاری از نسبت هایی که به شیعه داده می شود دروغ است و دیدند که شیعه به تحریف قرآن اعتقاد ندارد و به صحابه احترام می گذارد و برای حج به مکه می رود نه کربلا و از طرفی متوجه شدند شیعه با منطقی قوی، دوستدار و پیرو اهل بیت (ع) است.

رحمانی در تبیین روحیه ی اعتدال در میان پیروان ادیان و نفی افراطی گری در ترکیه می گوید: تعصب مذهبی در ترکیه طی یک قرن اخیر خیلی کم بوده و نتوانسته در ترکیه قوت بگیرد و همیشه ضعیف بوده است. یکی اینکه سیستم لاییک اجازه نداد افراد متعصب، کشور را با دید مذهبی اداره کنند و دیگری عقاید صوفی گری در ترکیه بود که اجازه نداد افکاری مثل وهابیت که متعصب هستند و متأسفانه یک نوع دید منفی و افراطی نسبت به مسایل دارند، اجازه ظهور و بروز پیدا کنند.

رحمانی در ادامه توضیح می دهد: سیستم لاییک هم دنبال این نبود که دین را کلا از بین ببرد؛ سیستم لاییک اجازه نداد بعد اسلامی قوی تر شود اما به دنبال حذف آن نبود. نمی خواستند دین حاکم بر دولت باشد و در سیاست داخل شود ولی در عین حال نمی خواستند دین را از بین ببرند و اگر هم می خواستند، نمی توانستند از بین ببرند. عقاید را نمی توان از مردم گرفت. در دوران عثمانی هم با گروه های افراطی مبارزه می شد و مردم از آن دوران ضد افراط گرایی بوده اند. زمانی که وهابی ها کربلا و نجف را اشغال کردند و شیعیان را کشتند، دولت عثمانی ارتش فرستاد و با این افراطیون جنگید. این دهه های آخر دولت لائیک قدری آزادی هم داشت مثلا شیعیان ممکن بود در دوران عثمانی نمی توانستند همین مساجدی که امروز در استانبول هست بسازند اما دولت لاییک اجازه می داد چون مجبور بود و امروز شما می بینید در سه مسجد استانبول صدای اشهد ان علی ولی الله می آید.

او که معتقد است شیعیان طی یک دهه گذشته در ترکیه از آزادی عمل بهتری برخوردارند دلایل آن را مجموعه ای از مسایل از جمله پیروزی انقلاب اسلامی و قوی تر شدن و روی کار آمدن اسلام گراها در کشورهای اسلامی از جمله ترکیه می داند و با تاکید بر برخی رویکردهای مثبت دولت ترکیه نسبت به شیعیان ، بیان می کند: در این حال مشکلی که با دولت ترکیه داریم این است که ما می خواهیم دولت، شیعیان را به رسمیت بشناسد زیرا این سیستم اجازه نمی دهد شیعیان و روحانیون شیعی دانشگاه اسلامی باز کنند یا در کشور حوزه علمیه داشته باشند و از آنجایی که ما حوزه علمیه می خواهیم، به بخش دیانت ترکیه اعتراض داریم و می گوییم شما آزادی عمل ما را می گیرید. باید دولت نسبت به همه مذاهب یکسان و یکسو عمل کند زیرا همه ما یکسان مالیات می دهیم و دولت این مالیات را می برد به یک مرکزی که سنی و حنفی است درحالی که اینها به مساجد ما خدمات نمی دهند.

رحمانی با بیان اینکه همه مساجد شیعیان در ترکیه با امکانات خود شیعیان ساخته شده است و دولت ساخته نیست، یادآوری می کند که شیعیان ترکیه با اعتقاد به اینکه حقوقشان در این زمینه تضییع شده است، در این بخش اعتراض دارند.

او با اشاره به اینکه جمعیت علوی ها در ترکیه بین ۱۵ الی ۲۰ میلیون تن است و در واقع با جمعیت شیعه حدود ۲۰ میلیون علوی در ترکیه زندگی می کنند بیان می کند: در ترکیه علوی ها اثنی عشری هستند و اینها از نظر عقیدتی با شیعه شباهت بسیاری دارند و همان عقیده ای را دارند که ما نسبت به خدا و پیغمبر (ص) و امامان (ع) داریم ولی در بخش عمل در بخش فقه و نماز و روزه برخی اختلافات هست که قابل حل هستند زیرا آنها خود را مذهب جعفریه می دانند و خودشان را متعلق به مکتب ۱۲ امام (ع) می دانند.

او درباره مجامع شیعیان در ترکیه می گوید: مجمع علمای شیعه جمع شدند و یک مرکز را به نام اتحاد علمای شیعه تشکیل دادند که به تازگی افتتاح شده و مسوولان دولت و کشورهای دیگر و همین طور نماینده مراجع عظام شرکت کردند و این مرکز راه اندازی شد؛ در عین حال مراکز قوی دیگری هم در ترکیه هستند مثل مرکز زینبیه. در این شرایط که شیعیان می خواهند دولت را مخاطب قرار بدهند، باید تشکیلات داشته باشند. زیرا نمی شود به طور مثال از یک مسجد رفت و با دولت وارد مذاکره شد.

او در پاسخ به سوالی درباره ضرورت توجه شیعیان به نهادسازی احتماعی و حقوقی برای پیگیری و دفاع از حقوق خود بیان می کند: ما اقلیت بودیم؛ به غیر از ایران و عراق ما در کشورهای مختلف در اقلیت بودیم. بنابراین شاید شیعه کمتر می توانست در موضع اقلیت تشکیلات سازی و نهادسازی کند. اما این اندیشه حالا جدی تر شده است و باید از فرصت ها به شکل مناسب بهره گرفت. الان در ترکیه می بینید که ما تا حالا مسجدی نداشتیم و تازه مسجد می سازیم و امکانات کم بود. به هر حال جایی رسیدیم که الحمدالله مثل گذشته نیست و با وجود اینترنت و ... شیعه حتی اگر یک درصد باشد می تواند مکتب خود را به دیگران بشناساند.

رحمانی در ادامه با اشاره به تبلیغات ضدشیعی غرب می گوید: بعد از انقلاب اسلامی در ایران غرب برای ضدیت با انقلاب، مکتب شیعه را مورد هجمه قرار داد و ضد مکتب شیعه تبلیغ کرد در حالی که مکتب تشیع بسیار مثبت بوده و دنبال بهانه برای رفاقت با عقاید و مکتب های دیگر است اما متأسفانه غربی ها برای اینکه بعد سیاسی ایران را بزنند، مکتب شیعه را مورد تهاجم قرار دادند چون اکثر مردم ایران شیعه هستند و یکی از مراکز مهم شیعه و علما و مراجع شیعه است.

او در بیان انتظار شیعیان ترکیه از شیعیان ایران و عراق و حوزه های علمیه قم و نجف اظهار می کند: ما قبل از هر چیز از کشور خودمان انتظار داریم. فرق کشور ترکیه با کشور عربستان این است که هر کشور ی که به مردم خودشان که اقلیت باشند، آزادی بیان، آزادی زیست و آزادی عمل به اعتقاد خودشان را بدهد، چشم این مردم نمی تواند به کشورهای دیگر باشد. بعضی از مشکلات فقط مخصوص ماست. در کشورهایی که حقوق اقلیتی از مردم را نمی دهند چشم به کشورهای خارجی دارند مثلاً شما وقتی در کشور خودتان نمی توانید عزاداری ماه محرم و عاشورا را انجام دهید چشمتان کجاست؟ تلویزیون عراق و ایران است. آن چیزی که در کشور خودتان پیدا نمی کنید دنبال کشورهای دیگر هستید و آن آزادی در کشور خودتان پیدا نمی کنید را در کشورهای دیگر جست وجو می کنید و وقتی آن زندگی آزادانه با عقاید خودتان را در کشورتان پیدا نکنید می روید سراغ کشورهای دیگر.

رحمانی با طرح این پرسش که چرا شیعیان ترکیه کشورشان را خیلی دوست دارند؟ خود پاسخ می دهد: ما کشور خودمان را دوست داریم؛ شاید بیشتر از آنچه اقلیت ها در کشورهایی دیگر دوست دارند. چرا؟ چون بیشتر آن چیزی که به اهل سنت داده شده به ما هم می دهند؛ البته بعضی حقوق ما داده نشده اما آنها را هم دولت می گوید بیایید بشینیم، صحبت و حل کنیم.

او با تاکید بر شناخت بیشتر و آشنا کردن غربی ها با مبانی فکری شیعه ازجمله ظهور مصلح آخر زمان (عج) معتقد است شیعیان می توانند جدای از دولت ها با مردمان غرب ارتباط گرفته و با رعایت احترام به ادیان مختلف ، مکتب خود را معرفی کنند.

رحمانی با بیان اینکه شیعیان ترکیه مثل شیعیان همه کشورها به اعتقادات مختلف احترام می گذارد و شیعه در این کشور جماعتی محترم است، درباره شخصیت فرهنگی شیعیان ترکیه بیان می کند که شیعیان با مرکزیت بخش اروپایی استانبول به لحاظ علمی، تحصیلی و تجارت رشد کرده اند و این رشد موجب شده شیعیان به تبیین و تبلیغ خود بپردازند و با روشهای مختلف تبلیغی از مجله و کتاب و رسانه و مراسم و برنامه های آگاهی بخش مختلف ، اثرات تبلیغات سوء علیه تشیع را از بین ببرند.

او در عین حال به خطرات اخلاقی برای جوانان در شهرهای بزرگ مثل استانبول و آنکارا اشاره می کند و با بیان اینکه ساخت مساجد مانع از ترویج فساد بین جوانان می شود، ابراز امیدواری می کند، با راه اندازی رسانه و شبکه های تلویزیونی بتوان جوانان را جذب و عقاید شیعه را حفظ کرد.

او درباره وظیفه شیعیان در ارتباط با اهل سنت با استناد به دیدگاه آیت الله العظمی سیستانی بیان می کند: اهل سنت برادران ما هستند و خود ما هستند. ما اهل سنت را از خودمان جدا نمی بینیم و وقتی مرجع ما این را می گوید، ما نیز به آن عمل می کنیم.

رحمانی در عین حال اختلافات مذهبی را یکی از مشکلات اصلی در آینده مسلمانان می داند و از این رو مسوولیتی سنگین بر دوش متفکران می بیند که باید اجازه بروز اختلافات را ندهند و راه حل پیدا کنند.

او تاکید می کند که متفکران و علمای اهل سنت و علمای شیعه نباید اجازه بدهند این اختلافات گسترش پیدا کند.

رحمانی با ابراز خشنودی از فعالیت بخش ترکیه ای سایت شفقنا که به زبان ترکی استانبولی و با مضامینی متفاوت فعالیت می کند، امیدوار است که این رسانه بتواند در مسیر همگرایی و همزیستی مسلمانان گام بردارد و گفت و گوی درون دینی و بین دینی را تشویق کند و در ترکیه عقاید تشیع را توسعه دهد و معرف شیعه و شخصیت اجتماعی و فکری شیعیان باشد.

او نقش مرجعیت، روشنفکران و نخبگان و رسانه ها را در آینده شیعه مکمل یکدیگر می داند و یادآوری می کند که اگر این سه بخش با هم همسو باشند، ما می توانیم آن اهداف وحدت آفرین نه تنها در میان مسلمین بلکه در تراز انسانیت را به وجود بیاوریم. مکتب شیعه همیشه دنبال صلح و همزیستی انسانها است.

او با اشاره به حفظ دید عدالت گرایانه در شیعه و معرفی زندگی ائمه اطهار (ع) به عنوان مقیاس عدالت می گوید: عدالت گرایی شیعه زبانزد همه عقاید و مکاتب دنیاست. امروز فرصتی در دست شیعیان است که بتوانند تشیع را آن طور که امیرالمؤمنین (ع) فکر و زندگی می کرد معرفی کند نه آن طوری که خودمان زندگی می کنیم و نباید به زندگی اهل بیت (ع) از خودمان اضافه و کم کنیم.

رحمانی تاکید می کند: شیعه به لحاظ کمی و کیفی رو به توسعه است و لذا سرنوشت عالم اسلام را به دست شیعیان می بینم.

یاد آور می شود رحیم انشان رحمانی، مسوول مؤسسه آل البیت (ع) در ترکیه است که بیش از یک دهه است از ایران و پس از پایان تحصیلش در حوزه علمیه قم به ترکیه بازگشته و به فعالیت های فرهنگی و مذهبی در حوزه ی شیعی اشتغال دارد. او یکی از روحانیان سرشناس ترکیه است که موسسه آل البیت (ع) را اداره می کند؛ موسسه ای فرهنگی که تحت اشراف حجه الاسلام و المسلمین سید جواد شهرستانی نماینده ی تام الاختیار حضرت آیت الله العظمی سیستانی است. این موسسه موسسه ای فرادستی است که مراکز و مؤسسات دیگری ذیل آن مشغول فعالیت هستند و به فعالیت های مذهبی و فرهنگی گسنرده از جمله اقدامات پژوهشی و تبلیغی، انتشار مجلات، ترجمه کتب، راه اندازی سایت های آموزشی و فرهنگی و آموزش و تفسیر قرآن و برگزاری مراسم و مسابقات فرهنگی از جمله برنامه های آنان است که یک نمونه آن مرکز رسمی زن اندیشمند است که تا به حال صدها نفر از خواهران اندیشمند در آن مشغول فعالیت بوده و از دانشگاه های مختلف به زیارت عتبات مقدسه، مراکز مقدس و زیارتی فرستاده شده اند.

او در این گفت وگو با اشاره به ایراد و ادعای برخی از اهل سنت مبنی بر اینکه شیعیان به قرآن کمتر اهمیت می دهند، به راه اندازی مراکز قرآنی در سال های اخیر اشاره می کند که پاسخی مناسب به چنین ادعاهایی است و در ادامه بیان می کند: با توصیه های حضرت آیت الله سیستانی، ارتباط بین مذاهب مختلف و ادیان مختلف در دستور کار موسسات قرار گرفته و ما سعی می کنیم ارتباط شیعیان با مراجع را هم برقرار کنیم تا بتوانند مشکلات علمی، دینی و شرعی خود را حل کنند و الحمدالله ارتباط خوبی با شیعیان و مسلمین کشورهای مختلف از جمله ایران و عراق برقرار شده است.

رحمانی در ادامه به راه اندازی مجلات و سایت های مختلف قرآنی ویژه بانوان و جوانان و همچنین راه اندازی مجلاتی به زبان های آلمانی و ترکی برای مهاجران ترک به آلمان که جمعیتی بالغ بر ۴ میلیون هستند و تلاش برای برقراری ارتباط با مسلمانان و مسیحیان و پیروان دیگر ادیان در اروپا اشاره می کند و از اقداماتی که تاکنون انجام شده ابراز رضایت می کند.