کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

گرجستان و عضویت در ناتو

گروه تحقیق و تفسیر خبر

23 آبان 1390 ساعت 6:46


سفر 'آندرس فوگ راسموسن' دبیر كل ناتو، به گرجستان و موضوع پیوستن این كشور به ناتو یكی از موضوعاتی است كه می توان در بستر روابط راهبردی آمریكا- روسیه و روسیه - ناتو بررسی كرد.
در حالی كه روندها نشان می‌دهد كه سازمان پیمان آتلانتیك شمالی (ناتو) و آمریكا همواره از موضوع پیوستن گرجستان به این سازمان به عنوان اهرم فشاری علیه روسیه استفاده كرده و می‌كنند، اما با توجه به تحولات اخیر مبنی بر به نتیجه نرسیدن مذاكرات سپر دفاع موشكی ناتو و موضوع بازگشت پوتین به قدرت، این فشارها با موضوع پیوستن گرجستان به ناتو می تواند افزایش یابد.
'آندرس فوگ راسموسن' دبیركل ناتو، روز پنجشنبه نوزدهم آبان ماه در حالی از گرجستان دیدار كرد كه پیش از این آمریكا از موضوع پیوستن تفلیس به سازمان ناتو حمایت كرده بود. گرجستان از چهار سال پیش خواستار عضویت در پیمان آتلانتیك شمالی است، اما مخالفت روسیه به عنوان یكی از موانع اصلی این خواسته، موجب شده سران ناتو، پذیرش این كشور را به تعویق بیاندازند. این در حالی است كه گرجستان از مدتها قبل همكاری های نظامی خود را با ناتو آغاز كرده و در زمان حاضر نیز با استقرار ۹۰۰ نظامی در افغانستان دومین كشور غیر عضو ناتو در اعزام نظامیان خود به این كشور است.
ورود ناتو به منطقه قفقاز و نزدیك مرزهای روسیه با فروپاشی اتحاد شوروی آغاز شد. در پی این فروپاشی وضعیتی پدید آمد كه ناتو توانست منطقه امنیتی خود را گسترش دهد. به این منظور به دو روش متوسل شد: یكی از طریق ایجاد شورای همكاری آتلانتیك شمالی و دیگری اجرای طرح مشاركت برای صلح. در سال۱۹۹۲(۱۳۷۱شمسی) همه كشورهای عضو جامعه مستقل مشترك المنافع به عضویت شورای همكاری آتلانتیك شمالی پذیرفته شدند و برای توسعه همكاری های نظامی و دفاعی نیز طرح مشاركت برای صلح با ناتو را دنبال كردند. گرجستان در بیشتر برنامه های این طرح مشاركت دارد و همچنین این كشور، از سال ۲۰۰۴ (۱۳۸۳شمسی) در برنامه های 'مشاركت عملیاتی'(IPAP) ناتو كه در نشست نوامبر ۲۰۰۲ (۱۳۸۱) در پراگ آغاز به كار كرد، همكاری می‌كند.

بر این اساس به نظر می ر سد كه موضوع پیوستن گرجستان می تواند بعنوان موضوعی راهبردی برای آمریكا و روسیه تلقی گردد چرا كه از یك سو، روسیه از نزدیكی آمریكا و ناتو به مرزهای خود به جهت برهم خوردن توازن راهبردی نگران است و از دیگر سو، آمریكا برای حضور ناتو و خود در این منطقه و به ویژه نزدیكی مرزهای روسیه برای مهار آن تلاش می كند و اصولا رقابت برای حضور و یا حضور نیافتن آمریكا در این منطقه به رقابتی راهبردی میان دو كشور تبدیل گردیده است.


** گرجستان و ناتو

---------------------

قفقاز جنوبی به دلیل داشتن موقعیت ژئوپلتیك، ژئو استراتژیك و ژئواكونومیكی و همچنین همسایگی با منطقه دریای سیاه از اهمیت فوق العاده‌ای برای ناتو برخوردار است. وجود ذخایر و منابع طبیعی به خصوص انرژی در حوزه خزر، مركزیت ثقل مهم و مسیر حمل و نقل ترانزیت انرژی و كالا، محل اتصال غرب با آسیای مركزی، مرز جدید امنیتی اوراسیا، مرز مشترك یا حایل امنیتی اروپایی، از منظر اهمیت اقتصادی و ابعاد نظامی برای ناتو مهم محسوب می‌شود. در این میان، گرجستان به دلیل وضعیت خاص ژئوپلیتیك برای ناتو اهمیت زیادی داشته است. ناتو تلاش می كند با گسترش حضور در این منطقه به دنبال منافع بلندمدت خود ‌باشد. از دیگر سو، گرجستان همواره تلاش می كند تا به ساختارهای یورو-آتلانتیك و به ویژه ناتو ملحق شود و به همین دلیل نیز تلاش ها و اقدامات زیادی را انجام داده و گام های بزرگی را برای این هدف خود برداشته است. از دیدگاه تفلیس همكاری با ناتو می تواند گرجستان را به یك كشور امن در مسیر عبو خطوط لوله انتقال انرژی منطقه اروپا تبدیل كند. علاوه بر آن گرجستان از طریق ناتو در پی تحكیم موقعیت داخلی، تقویت موقعیت بین المللی، ارتقای كارایی نیروهای مسلح و اعاده تمامیت ارضی خود است.

در سپتامبر ۲۰۰۶ (۱۳۸۵) این كشور امكان انجام مذاكراتی را جهت اخذ عضویت ناتو به دست آورد. پیشنهاد ناتو به گرجستان در سال ۲۰۰۶ برای آغاز گفت وگوهای فشرده برای عضویت انجام پذیرفت و سپس مصوبه مه ۲۰۰۷ (۱۳۸۶) پارلمان گرجستان در حمایت از تصمیم این كشور برای عضویت، این مسیر را هموار كرد.

گرجستان نه تنها به دنبال تقویت ساختارهای نظامی و امنیتی خود است بلكه به دنبال نایل آمدن به اهداف سیاسی، اقتصادی و مدنی و رفع مشكلات داخلی خود نیز هست. علاوه بر این عضویت گرجستان در ناتو می تواند در برابر تهدیدات روسیه به این كشور تضمین امنیتی بدهد. با توجه به این كه گرجستان تمایل شدیدی برای همكاری از خود نشان داده و این تمایل از سوی ناتو نیز بی پاسخ نمانده است، می توان پیش بینی كرد كه سطح روابط طرفین در سالهای آینده نیز گسترش یابد.


** روسیه- ناتو و گرجستان

-------------------------------

با مروری بر روابط روسیه- ناتو و ناتو- گرجستان در سال های گذشته، می توان متوجه روندی از فراز و نشیب در روابط شد كه برخی از آنها ناشی از الزامات راهبردی هر سه طرف و برخی نیز ناشی از ضروریات زمان بوده است؛ اما آنچه را می توان بعنوان شاخص اساسی در روابط این سه طرف معرفی كرد، ورود آمریكا در بستر ناتو جهت تاثیرگذاری بر روندهای حركتی این سازمان و فراتر از آن، منطقه قفقاز و گرجستان است. در چنین فضایی، روسیه اقدامات گرجستان را عامل اصلی بحران منطقه ای و رویكردهای ناتو و آمریكا در پذیرش تفلیس را عامل برهم زدن موازنه می داند. در این زمینه بسیاری از مقامات روس و از جمله 'دمیتری مدودیف' رییس جمهور این كشور، پیوستن كشورهایی نظیر گرجستان به ناتو را تهدیدی برای روسیه تلقی می كنند به طوری كه مدودیف با جدی شدن پذیرش گرجستان در مصاحبه با روزنامه فایننشال تایمز آمریكا گفت: 'هیچ كشوری در جهان، نمی‌تواند از نزدیك شدن یك پیمان نظامی به مرزهای خود خرسند باشد.'

اما سفر روز پنجشنبه نوزدهم آبان دبیركل ناتو، به گرجستان نشان دهنده این پیام است كه این سازمان همچنان درهای خود را به روی عضویت تفلیس باز می بیند و خود را متعهد به تصمیماتی می‌داند كه در اجلاسیه های قبلی بر آن تاكید كرده بود. علاوه بر اجلاس بخارست و استراسبورگ (۱۳۸۷ و ۱۳۸۸)در نشست سران ناتو در لیسبون (۱۳۸۹) كه در آن سند چشم انداز این سازمان مورد تصویب قرار گرفت، نیز بر عضویت گرجستان تاكید شد. در همین حال، اتحادیه اروپا مایل است ناتو و گرجستان مشكلات خود را با روسیه حل كنند. به خصوص در مورد گرجستان این اتحادیه از مذاكره مستقیم بین طرفین حمایت می كند و در این زمینه، 'رابرت سیمونز' نماینده ویژه ناتو در كشورهای قفقاز جنوبی، اعلام كرد: گرجستان باید برای پیوستن به ناتو روابط خود را با همسایگانش از جمله روسیه، عادی سازد. اتحادیه اروپا همچنین معتقد است روسیه به عنوان یك همسایه مهم برای گرجستان همیشه وجود خواهد داشت، زیرا این كشور قادر به تغییر موقعیت جغرافیایی خود نیست و هر پیشرفتی در حل مناقشات منطقه اوستیا و آبخازیا – منطقه مورد مناقشه روسیه و گرجستان- باید با مشاركت روسیه در این فرآیند انجام شود. در حقیقت ژئوپولتیك عاملی است كه موجب می شود گرجستان ناچار به حفظ روابط با روسیه باشد و برایند چنین شاخصی می تواند به تحولات دامنه دار منطقه ای و راهبردی برای این كشور منجر شود.


** جمع بندی

----------------

با توجه به شرایط ذكر شده به نظر می رسد كه دیر یا زود گرجستان به عضویت ناتو پذیرفته خواهد شد، اما چگونگی ورود و رفتار روسیه در برابر این الحاق سوالی است كه امروز نمی توان به آن پاسخ داد. اما آینده روابط ناتو- روسیه و آمریكا- روسیه عاملی است كه می تواند آینده عضویت گرجستان در ناتو را شكل دهد.


کد مطلب: 2672

آدرس مطلب :
https://www.ccsi.ir/fa/news/2672/گرجستان-عضویت-ناتو

قفقاز
  https://www.ccsi.ir