امضای توافقنامه همكاری های امنیتی اخیر ناتو و گرجستان را می توان بخشی از تلاش ناتو برای گسترش نفوذ و بسط همكاری های راهبردی در این منطقه دانست.
حضور سازمان آتلانتیك شمالی (ناتو) در منطقه قفقاز همواره یكی از چالش های اساسی میان غرب و به ویژه آمریكا و روسیه بوده است. در این ارتباط، گرجستان و ناتو روز دوشنبه ۲۲ اسفند ماه در نشست كمیسیون دوجانبه در بروكسل توافقنامه‌ای در زمینه تعمیق همكاری‌های متقابل امنیتی امضا كردند كه برای مقامات ناتو و تفلیس اهمیت زیادی دارد. وزارت امور خارجه گرجستان اعلام كرد كه این توافقنامه در بروكسل و در چارچوب نشست كمیسیون مشترك گرجستان- ناتو به امضای طرفین رسیده است. 'گیگا بوكریا' دبیر شورای امنیت ملی گرجستان كه ریاست هیات نمایندگی این كشور در این مذاكرات را برعهده داشت، بعد از این نشست گفت: این سند اهمیت بسیار زیادی برای گرجستان دارد، چرا كه تقویت همكاری‌ها با پیمان آتلانتیك شمالی در زمینه تامین امنیت، ضمانتی برای این كشور در برابر تهدیدات موجود است. بوكریا گفت: این همكاری‌ها شامل تجزیه و تحلیل و ارایه كمك‌ها برای تامین امنیت گرجستان در زمینه دفاعی و امنیت سایبری می‌شود و با توجه به اینكه ما پیش از این با حملاتی این چنینی مواجه بودیم، این مساله اهمیت زیادی برای گرجستان دارد. این مقام بلندپایه گرجی همچنین اعلام كرد كه در نشست كمیسیون مشترك گرجستان- ناتو، طرفین مسائل امنیتی منطقه قفقاز جنوبی و تهدیداتی كه امنیت گرجستان را در معرض خطر قرار داده است بررسی كردند.
گرجستان از چهار سال پیش خواستار عضویت در پیمان آتلانتیك شمالی است، اما مخالفت روسیه به عنوان یكی از موانع اصلی این خواسته، موجب شده سران ناتو، پذیرش این كشوررا به تعویق بیاندازند. این در حالی است كه این كشور از مدت ها قبل همكاری های نظامی خود را با ناتو آغاز كرده و در زمان حاضر نیز با استقرار ۹۰۰ نظامی در افغانستان دومین كشور غیرعضو ناتو در اعزام نظامیان خود به این كشور محسوب می شود. اما سوال اینجاست كه با توجه به سیاست محدودسازی روسیه در قبال گرجستان، ناتو و تفلیس چه راهكاری را برای گسترش همكاری های راهبردی خود در نظر گرفته اند؟
** گرجستان و ناتو
---------------------
ورود ناتو به منطقه قفقاز و نزدیك مرزهای روسیه با فروپاشی اتحاد شوروی آغاز شد. در پی این فروپاشی وضعیتی پدید آمد كه ناتو توانست منطقه امنیتی خود را گسترش دهد. به این منظور این سازمان به دو روش متوسل شد: یكی از طریق ایجاد شورای همكاری آتلانتیك شمالی و دیگری اجرای طرح مشاركت برای صلح.
در سال۱۹۹۲(۱۳۷۱شمسی) همه كشورهای عضو جامعه كشورهای مستقل مشترك المنافع (همسود) به عضویت شورای همكاری آتلانتیك شمالی پذیرفته شدند و برای توسعه همكاری های نظامی و دفاعی نیز طرح مشاركت برای صلح با ناتو را دنبال كردند. گرجستان در بیشتر برنامه های این طرح ها مشاركت دارد و همچنین این كشور، از سال ۲۰۰۴ (۱۳۸۳شمسی) در برنامه های 'مشاركت عملیاتی' (IPAP) ناتو كه در نشست نوامبر ۲۰۰۲ (۱۳۸۱) در پراگ آغاز به كار كرد، با ناتو همكاری می‌كند. اما آغاز روابط گرجستان و ناتو به درخواست این كشور به همكاری در شورای همكاری اروپا-آتلانتیك در سال ۱۹۹۲ بازمی گردد كه با پیوستن گرجستان به برنامه مشاركت برای صلح در سال ۱۹۹۴(۱۳۷۳)، این همكاری ها عمیق تر شد. با تحولات رخ داده در گرجستان و وقوع انقلاب موسوم به 'رز' در سال ۲۰۰۳(۱۳۸۲)، نقطه اتكای محكمی برای اصلاحات در گرجستان به وجود آمد. در سپتامبر ۲۰۰۶ (۱۳۸۵) نیز این كشور امكان انجام مذاكراتی را جهت اخذ عضویت ناتو به دست آورد. پیشنهاد ناتو به گرجستان در سال ۲۰۰۶ برای آغاز گفت وگوهای فشرده برای عضویت گرجستان در ناتو انجام پذیرفت و سپس مصوبه مه ۲۰۰۷ (۱۳۸۶) پارلمان گرجستان در حمایت از تصمیم این كشور برای عضویت در ناتو، مسیر عضویت این كشور را هموار كرد.
** گرجستان- ناتو در بستر تحولات جدید
----------------------------------------------
ناتو و گرجستان همواره تلاش كرده اند تا با حركتی پلكانی چارچوب های همكاری های خود را بسازند چراكه پس از جنگ سال ۲۰۰۸ روسیه و گرجستان بر سر منطقه 'اوستیای جنوبی' این موضوع برای گرجستان و غرب مشخص گردید كه مسكو به دنبال تحدید حضور ناتو و غرب در این منطقه است. سفر مقامات ناتو و از جمله سفر روز ۱۹ آبان ماه 'آندرس فوگ راسموسن' دبیر كل ناتو، به گرجستان را می توان نمونه ای از این روابط ارزیابی كرد كه برآیند آن، به نوعی در امضای توافقنامه روز دوشنبه ۲۲ اسفند تبلور یافته است كه امضای این توافقنامه نیز نشان دهنده این پیام است كه این سازمان، همچنان درهای خود را به روی عضویت گرجستان در این پیمان باز می بیند و خود را متعهد به تصمیماتی می‌داند كه در اجلاسیه های قبلی بر آن تاكید كرده بود. علاوه بر اجلاس های ناتو در بخارست و استراسبورگ (۱۳۸۷ و ۱۳۸۸) در نشست سران ناتو در لیسبون (۱۳۸۹) نیز كه در آن سند چشم انداز این سازمان مورد تصویب قرار گرفت، بر عضویت گرجستان در این سازمان تاكید شد. براین مبنا، به نظر می رسد كه هرچند فضای حاكم بر مناسبات دو طرف با تحركی راهبردی در حركت است اما این تحرك از سوی دو طرف به دلیل رویكرد منفی روسیه نسبت به همكاری های ناتو و گرجستان به صورت آرام و پلكانی پیش می رود.
دریافت صفحه با کد QR